Tόκος είναι το κόστος με το οποίο δανείζεστε χρήματα αλλά και τα χρήματα που κερδίζετε από τις αποταμιεύσεις σας. Με άλλα λόγια, αν λάβατε δάνειο από μια τράπεζα, τόκος είναι αυτό που πληρώνετε για το δάνειό σας. Αν έχετε χρήματα σε λογαριασμό ταμιευτηρίου, τόκος είναι η απόδοση που σας δίνει η τράπεζα για αυτά τα χρήματα.
Τα επιτόκια εκφράζουν αυτό το κόστος ή αυτήν την απόδοση ως ποσοστό του ποσού που έχετε λάβει ή χορηγήσει ως δάνειο (δεδομένου ότι «δανείζετε» τις αποταμιεύσεις σας στην τράπεζα).
Οι οικονομολόγοι κάνουν διάκριση μεταξύ «ονομαστικών» και «πραγματικών» επιτοκίων. Όμως ποια είναι η διαφορά τους και γιατί είναι σημαντική;
Ονομαστικό επιτόκιο είναι το επιτόκιο που στην ουσία συμφωνείτε να καταβάλλετε. Για παράδειγμα, είναι το επιτόκιο που καταβάλλουν οι ιδιοκτήτες κατοικίας για το στεγαστικό τους δάνειο ή η απόδοση που λαμβάνουν οι αποταμιευτές για τις καταθέσεις τους. Οι δανειολήπτες καταβάλλουν το ονομαστικό επιτόκιο, ενώ οι αποταμιευτές το λαμβάνουν.
Ωστόσο, σημαντικό για τους δανειολήπτες και για τους αποταμιευτές δεν είναι μόνο το ποσό που καταβάλλουν ή λαμβάνουν σε ονομαστικούς όρους, αλλά και η ποσότητα των αγαθών, των υπηρεσιών ή ο,τιδήποτε άλλο θα μπορούσαν να αγοράσουν με το ποσό αυτό. Αυτό αποκαλείται από τους οικονομολόγους αγοραστική δύναμη του χρήματος. Αυτή συνήθως μειώνεται με την πάροδο του χρόνου καθώς οι τιμές αυξάνονται λόγω του πληθωρισμού. Το πραγματικό κόστος δανεισμού και η πραγματική απόδοση επί των αποταμιεύσεων φαίνονται όταν λαμβάνουμε υπόψη τον πληθωρισμό. Το πραγματικό επιτόκιο υπολογίζεται ως εξής:
Πραγματικό επιτόκιο = ονομαστικό επιτόκιο - πληθωρισμός
Παράδειγμα
Ένας αποταμιευτής που καταθέτει 1.000 ευρώ σε έναν λογαριασμό για ένα έτος μπορεί να λάβει ονομαστικό επιτόκιο 2,5%. Επομένως, σε διάστημα ενός έτους θα αποκομίσει 1.025 ευρώ. Ωστόσο, εάν οι τιμές αυξηθούν κατά 3%, θα χρειαστεί 1.030 ευρώ για να αγοράσει τα ίδια αγαθά ή υπηρεσίες που πριν από ένα έτος θα κόστιζαν 1.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η πραγματική απόδοση θα ήταν στην ουσία ‑0,5%. Αυτό είναι το πραγματικό επιτόκιο, το οποίο υπολογίζεται αφαιρώντας τον ρυθμό πληθωρισμού (3%) από το ονομαστικό επιτόκιο (2,5%).
Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Δημοσιεύθηκε: 25 Μαΐου 2016
Η ανωτέρω παρουσίαση γίνεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.