Εποπτεία

Οι εποπτικές αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος περιλαμβάνουν:

• τη διαρκή παρακολούθηση της εφαρμογής του πλαισίου εποπτείας της κεφαλαιακής επάρκειας, των κανόνων ρευστότητας και της συγκέντρωσης κινδύνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως επίσης και τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού,
• την αξιολόγηση αιτημάτων για τη χορήγηση αδειών λειτουργίας, αδειών επέκτασης και λοιπών αιτημάτων και την εξέταση της τήρησης των προβλεπόμενων όρων και προϋποθέσεων,
• την εξέταση της συμμόρφωσης των εποπτευόμενων οντοτήτων, σε ατομική και ενοποιημένη βάση, προς το πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία τους,
• την αξιολόγηση του συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης (διοίκησης, εσωτερικού ελέγχου, διαχείρισης κινδύνων, κανονιστικής συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένης της αναλογιστικής λειτουργίας των ασφαλιστικών και αντασφαλιστικών επιχειρήσεων),
• την παρακολούθηση της εφαρμογής της νομοθεσίας όσον αφορά στην προσυμβατική ενημέρωση πελατών, καθώς και σε θέματα διαφάνειας των διαδικασιών και των όρων των συναλλαγών, χωρίς να υπεισέρχεται όμως σε θέματα τυχόν καταχρηστικότητας, για τα οποία η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει αρμοδιότητα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία,
• την επιτόπια επιθεώρηση (επιτόπιος έλεγχος) των εποπτευόμενων ιδρυμάτων,

  H Τράπεζα της Ελλάδος είναι αρμόδια για την Επιτόπια Επιθεώρηση (επιτόπιος έλεγχος / On-site inspection) του συνόλου των εποπτευόμενων ιδρυμάτων, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της συνολικής εποπτικής διαδικασίας.

  Οι επιτόπιες επιθεωρήσεις έχουν ως στόχο τον έλεγχο της εφαρμογής του εποπτικού και κανονιστικού πλαισίου. Διεξάγονται ανεξάρτητα, όμως σε στενή συνεργασία με την Εποπτεία. Με βάση τις τεχνικές ελέγχου εξετάζονται, μεταξύ άλλων, οι επιμέρους κίνδυνοι, τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου, τα επιχειρηματικά μοντέλα και θέματα εταιρικής διακυβέρνησης. 

  Οι επιτόπιοι έλεγχοι εφαρμόζουν προσέγγιση βάσει κινδύνων (risk-based approach) τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας (proportionality principle) και αποσκοπώντας σε μια εις βάθος (intrusive) απεικόνιση της κατάστασης του εκάστοτε εποπτευόμενου ιδρύματος σε μία δεδομένη χρονική στιγμή (point-in-time), ενώ ταυτόχρονα διατηρούν έναν προσανατολισμένο προς το μέλλον χαρακτήρα (forward-looking). Πραγματοποιούνται σε περιοδική ή έκτακτη βάση, έχουν προκαθορισμένο αντικείμενο και χρονοδιάγραμμα και διενεργούνται στις εγκαταστάσεις της επιθεωρούμενης εταιρείας ή συναφούς νομικής οντότητας.

  Το πρόγραμμα ελέγχων καθορίζεται σε ετήσια βάση και συμφωνείται κατά κύριο λόγο α) από τις αρμόδιες Διευθύνσεις του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού και τη Διεύθυνση Επιθεώρησης Εποπτευόμενων Εταιρειών για τα τέσσερα συστημικά πιστωτικά ιδρύματα και β) από τις αρμόδιες Διευθύνσεις της TτΕ αναφορικά με τα υπόλοιπα εποπτευόμενα ιδρύματα. 

• τον έλεγχο της συμμόρφωσης των εποπτευόμενων ιδρυμάτων με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το θεσμικό πλαίσιο πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (ξέπλυμα χρήματος), της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της διασποράς των όπλων μαζικής καταστροφής.

• τον έλεγχο και εποπτεία της ειδικής εκκαθάρισης των εποπτευόμενων οντοτήτων των οποίων έχει ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας και έχει ορίσει ειδικό εκκαθαριστή.
• την επιβολή διοικητικών κυρώσεων και λοιπών διοικητικών μέτρων για παραβάσεις του νομικού και κανονιστικού πλαισίου την εφαρμογή του οποίου εποπτεύει.

Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός συστάθηκε με τον Κανονισμό (ΕΕ) 1024/2013 του Συμβουλίου για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σχετικά με την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων. Το πλαίσιο λειτουργίας του εξειδικεύεται μέσω του Κανονισμού (ΕΕ) 468/2014 της ΕΚΤ, που θεσπίζει το πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της ΕΚΤ, των εθνικών αρμόδιων αρχών και των εθνικών εντεταλμένων αρχών εντός του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού.

Στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό συμμετέχουν υποχρεωτικά τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, ενώ τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να συμμετέχουν μέσω της καθιέρωσης συνεργασίας των εθνικών εποπτικών αρχών τους με την ΕΚΤ.

Εντός του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, η ΕΚΤ ανέλαβε την άμεση προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν σε κράτη-μέλη της ευρωζώνης και χαρακτηρίζονται ως σημαντικά ιδρύματα, ενώ για τα λοιπά πιστωτικά ιδρύματα (λιγότερο σημαντικά) η άμεση εποπτεία ασκείται από τις εθνικές εποπτικές αρχές υπό την επίβλεψη της ΕΚΤ.

Η διάκριση των πιστωτικών ιδρυμάτων σε σημαντικά και λιγότερο σημαντικά γίνεται βάσει κριτηρίων που προβλέπονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 1024/2013 και εξειδικεύονται με τον Κανονισμό (ΕΕ) 468/2014.

Βάσει των ανωτέρω, στην άμεση εποπτεία της ΕΚΤ υπάγονται τα ακόλουθα σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα που εδρεύουν στην Ελλάδα:

• Alpha Τράπεζα Α.Ε.
• Τράπεζα Eurobank Ergasias A.E.
• Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε.
• Τράπεζα Πειραιώς Α.Ε.