O Ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι η κεντρική τράπεζα της χώρας.
Αποτελεί ανεξάρτητη αρχή που ασκεί δημόσιο λειτούργημα: μεριμνά για τη σταθερότητα των τιμών, δηλαδή για τον έλεγχο του πληθωρισμού (του ρυθμού αύξησης των τιμών) και για τη σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος (τραπεζών, ασφαλιστικών εταιριών κ.ά.)
Παραμένοντας θεσμικά και λειτουργικά ανεξάρτητη, υπόκειται στο δημοκρατικό έλεγχο της Βουλής.
Η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί αναπόσπαστο μέλος του Ευρωσυστήματος και συμμετέχει με τις υπόλοιπες εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη χάραξη της ενιαίας νομισματικής πολιτικής επί του κοινού νομίσματος.
Η Τράπεζα της Ελλάδος δεν είναι εμπορική τράπεζα. Ένας πολίτης δεν μπορεί να καταθέσει τα χρήματά του, ούτε να λάβει δάνειο από αυτή. Υπό μία έννοια, η Τράπεζα της Ελλάδος είναι η τράπεζα των τραπεζών, δηλαδή δέχεται καταθέσεις από τις εμπορικές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χώρα και δανείζει χρήματα σ’ αυτές.
Δείτε εδώ γιατί μια κεντρική τράπεζα πρέπει να είναι ανεξάρτητη
Ανεξαρτησία και λογοδοσία
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ανεξάρτητη. Σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Καταστατικό της, η Τράπεζα της Ελλάδος δεν ζητά ούτε δέχεται υποδείξεις κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της.
Η εμπειρία πολλών ετών και πολλών χωρών έχει δείξει ότι η θεσμική ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών έχει καθοριστική σημασία στην επίτευξη του πρωταρχικού τους στόχου, ο οποίος είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.
Το θεσμικό πλαίσιο της Τράπεζας της Ελλάδος συνδυάζει τη θεμελιώδη επιταγή της ανεξαρτησίας, με το εύλογο αίτημα λογοδοσίας και ελέγχου.
Η Τράπεζα λογοδοτεί στους Έλληνες πολίτες μέσω της Βουλής.
Αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι αρμόδια για την άσκηση νομισματικής πολιτικής, ενώ στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, είναι ο επόπτης του Ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της η Τράπεζα της Ελλάδος:
Συμβάλλει στη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών
Η Τράπεζα της Ελλάδος επιδιώκει τη σταθερότητα των τιμών μέσω της άσκησης της νομισματικής πολιτικής. Στόχος της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος είναι οι τιμές στη ζώνη του ευρώ να αυξάνονται σε ετήσια βάση με ρυθμό 2% μεσοπρόθεσμα .
Στη ζώνη του ευρώ οι αποφάσεις για τη νομισματική πολιτική λαμβάνονται κεντρικά από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και υλοποιούνται αποκεντρωμένα από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει στη χάραξη της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της ζώνης του Ευρώ. Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο λαμβάνει αποφάσεις κυρίως για τα επιτόκια και τους όρους με τους οποίους δανείζονται οι εμπορικές τράπεζες χρήματα από τις κεντρικές τράπεζες. Ως αποτέλεσμα, επηρεάζονται αντίστοιχα τα επιτόκια με τα οποία δανείζονται οι πολίτες και οι επιχειρήσεις από τις εμπορικές τράπεζες.
Παράλληλα, η Τράπεζα εφαρμόζει τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, διενεργεί πράξεις νομισματικής πολιτικής κατά τις οποίες κυρίως παρέχει ρευστότητα στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα (πράξεις κύριας και πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης). Επίσης, παρέχει πάγιες διευκολύνσεις οριακής χρηματοδότησης και αποδοχής καταθέσεων στα πιστωτικά ιδρύματα για τη χορήγηση και απορρόφηση ρευστότητας, αντιστοίχως. Τέλος, διατηρεί τους λογαριασμούς στους οποίους κατατίθενται τα ελάχιστα αποθεματικά από τις τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χώρα.
Διαφυλάσσει την σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος
Το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποτελείται κατά κύριο λόγο από τα πιστωτικά ιδρύματα (ή τράπεζες , όπως συνήθως λέγονται) και τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις.
Οι τραπεζικές λειτουργίες αποτελούν βασικό κομμάτι της καθημερινότητας των πολιτών. Στις τράπεζες οι πολίτες καταθέτουν χρήματα και από αυτές λαμβάνουν δάνεια. Μέσω αυτών εισπράττουν επίσης τον μισθό τους, πληρώνουν λογαριασμούς και παίρνουν μετρητά.
Αντίστοιχα οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις ασφαλίζουν και αποζημιώνουν τους ασφαλισμένους τους για τους κινδύνους που απειλούν τη ζωή και την περιουσία τους.
Η Τράπεζα της Ελλάδος σε συνεργασία με τις άλλες αρμόδιες Ευρωπαϊκές Αρχές, παρακολουθεί τους τραπεζικούς κινδύνους που απειλούν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, εποπτεύει τα πιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στη χώρα και τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις και είναι αρμόδια για την εξυγίανση τους εφόσον προκύψει ανάγκη. Επιβλέπει επίσης τη λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και διακανονισμού.
Πιο συγκεκριμένα: