Οι στατιστικές πληρωμών παρέχουν πληροφόρηση σχετικά με την πρόσβαση σε υπηρεσίες πληρωμών και τη χρήση τους στις χώρες της ΕΕ, καθώς και για τα συστήματα πληρωμών και διακανονισμού που λειτουργούν σε αυτήν.
Περιλαμβάνονται δείκτες για τον αριθμό των συμμετεχόντων στις εγχώριες δομές της αγοράς πληρωμών και κυρίως για τον αριθμό και την αξία των πληρωμών που πραγματοποιούνται σε αυτές. Η σύγκριση των δεικτών μεταξύ των χωρών της ΕΕ αναδεικνύει ομοιότητες αλλά και σημαντικές διαφορές στις συναλλακτικές συνήθειες των κατοίκων κάθε χώρας.
Οι διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα αντανακλούν διαφορές είτε στην κουλτούρα πληρωμών, είτε στο χρόνο ενσωμάτωσης καινοτόμων λύσεων πληρωμών, είτε στον καθιερωμένο τρόπο με τον οποίο λειτουργούν ορισμένες δομές.
Κανονιστικό πλαίσιο για τη συλλογή των στοιχείων
Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών έχει υιοθετήσει ένα ενιαίο πλαίσιο βάσει του οποίου οι συμμετέχουσες εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) συλλέγουν στατιστικά στοιχεία από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών (ΠΥΠ) και τους διαχειριστές των συστημάτων πληρωμών.
Συγκεκριμένα, από το 2014, τα στοιχεία συλλέγονται βάσει των όσων ορίζουν ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1409/2013 της ΕΚΤ για τις στατιστικές πληρωμών και η Κατευθυντήρια Γραμμή ΕΚΤ/2014/15 σχετικά με τη νομισματική και χρηματοπιστωτική στατιστική (αναδιατύπωση). Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών λαμβάνουν σχετικό ερωτηματολόγιο, το οποίο καλούνται να συμπληρώσουν με τα στοιχεία που τους αφορούν. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου γίνεται σύμφωνα με τη μεθοδολογία και τις οδηγίες που παρέχει η Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή εφαρμογή του παραπάνω κανονιστικού πλαισίου.
Ομοίως, στατιστικά στοιχεία για τα συστήματα πληρωμών συλλέγονται από τους διαχειριστές συστημάτων πληρωμών. Με βάση τα συγκεντρωτικά στοιχεία, κάθε ΕθνΚΤ καταρτίζει τους δείκτες που αφορούν τη χώρα.
Αντίστοιχα, η ΕΚΤ συγκεντρώνει τα στοιχεία από τις ΕθνΚΤ και συνθέτει τους δείκτες που αφορούν την ΕΕ και την ευρωζώνη. Η ΕΚΤ εισάγει τις χρονολογικές σειρές όλων των δεικτών που λαμβάνει από κάθε ΕθνΚΤ στη στατιστική βάση δεδομένων “Statistical Data Warehouse”, μέσω της οποίας τα στοιχεία για τις στατιστικές πληρωμών είναι διαθέσιμα στο κοινό.
Από το 2014, λόγω της εφαρμογής του νέου κανονιστικού πλαισίου, εκτός από τα στοιχεία που συλλέγονται από τα πιστωτικά ιδρύματα, συγκεντρώνονται και στοιχεία από τα ιδρύματα πληρωμών και τα ιδρύματα έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος.
Επιπλέον, γεγονότα που επηρεάζουν τη συνέχεια των χρονολογικών σειρών αναφέρονται στις σημειώσεις που συνοδεύουν τους πίνακες των στοιχείων. Η ΕΚΤ δημοσιεύει τους πίνακες για τις στατιστικές πληρωμών περί τα μέσα Σεπτεμβρίου κάθε έτους. Επίσης, καταρτίζει και δημοσιεύει την ετήσια έκθεσή της για τις στατιστικές πληρωμών, στην οποία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα για τους δείκτες των τελευταίων πέντε ετών ανά χώρα.
Στοιχεία χώρας
Από το σύνολο της στατιστικής πληροφόρησης που παρέχεται, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τον όγκο και την αξία των πληρωμών ανά υπηρεσία πληρωμών. Σε αντίθεση με ό,τι παρατηρείται στο σύνολο της ΕΕ, στην Ελλάδα κατά τα παραπάνω έτη δεν υφίσταται μια σαφής γραμμική αύξηση ή μείωση στη χρήση των βασικών υπηρεσιών πληρωμής, ενδεχομένως διότι οι γενικότερες συνθήκες στην οικονομία επηρέασαν τους σχετικούς δείκτες. Ωστόσο, διακρίνεται τάση για μεγαλύτερη χρήση εκείνων των υπηρεσιών πληρωμής στις οποίες παρέχεται πρόσβαση με ηλεκτρονικό τρόπο (κάρτες πληρωμών και ηλεκτρονικό χρήμα), καθώς επίσης και μείωση στη χρήση των επιταγών.
