Η έννοια της υποαπασχόλησης των πόρων στην οικονομία χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ποσότητα των αχρησιμοποίητων πόρων σε μια οικονομία. Για έναν οικονομολόγο μπορεί να είναι τα μηχανήματα που παραμένουν ανενεργά σε ένα εργοστάσιο ή τα άτομα που αδυνατούν να βρουν μια θέση εργασίας.
Η υποαπασχόληση των πόρων οφείλεται συνήθως στην ανεπαρκή ζήτηση σε σχέση με αυτά που είναι σε θέση να παράγει μια οικονομία. Οι οικονομολόγοι παρακολουθούν τον βαθμό της, γιατί παρέχει σημαντικές ενδείξεις για την κατάσταση της οικονομίας.
Γιατί οι κεντρικές τράπεζες παρακολουθούν την υποαπασχόληση των πόρων στην οικονομία;
Εάν ο βαθμός υποαπασχόλησης των πόρων στην οικονομία είναι σημαντικός, αυτό συνήθως σημαίνει ότι ένας μεγάλος αριθμός ατόμων αναζητεί εργασία. Ακόμα και αν η οικονομία αρχίζει να εισέρχεται σε φάση ανάπτυξης, η πίεση που ασκείται σε αυτό το στάδιο στους παραγωγούς για αύξηση των μισθών εξακολουθεί να είναι μικρή. Δεν χρειάζεται επομένως να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων τους για να καλύψουν την αύξηση της μισθολογικής δαπάνης. Συνεπώς, δεν υπάρχει κίνδυνος ο πληθωρισμός να τεθεί εκτός ελέγχου· για την κεντρική τράπεζα, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι μπορεί να διατηρήσει τα επιτόκια αμετάβλητα. Η κεντρική τράπεζα μπορεί μάλιστα να εξετάσει το ενδεχόμενο να παρέχει ώθηση στην οικονομία, για παράδειγμα με τη μείωση των επιτοκίων ή με τη λήψη μη συμβατικών μέτρων, ούτως ώστε να αποτραπεί η μείωση του πληθωρισμού σε πολύ χαμηλό επίπεδο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα ή ακόμη και η εμφάνιση αποπληθωρισμού.
Ωστόσο, έπειτα από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, καθώς η απασχόληση αυξάνεται και οι επιχειρήσεις παράγουν περισσότερα, η υποαπασχόληση των πόρων αρχίζει να εξαφανίζεται. Η οικονομία λειτουργεί χρησιμοποιώντας σχεδόν όλους τους πόρους της. Η εξεύρεση νέων εργαζομένων γίνεται δύσκολη και οι παραγωγοί χρειάζεται να αυξήσουν τους μισθούς προκειμένου να κρατήσουν το προσωπικό τους. Αυτό αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα μια πιο έντονη αύξηση των τιμών. Για μια κεντρική τράπεζα, αυτό σημαίνει ότι μάλλον ήρθε η στιγμή να αυξήσει τα επιτόκια προκειμένου να διατηρήσει τις τιμές σταθερές.
Ο βαθμός υποαπασχόλησης των πόρων παρέχει επομένως πληροφορίες σχετικά με τις τρέχουσες και τις μελλοντικές πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία. Αποτελεί έναν από τους παράγοντες που μπορεί να βοηθήσουν την κεντρική τράπεζα στη λήψη αποφάσεων νομισματικής πολιτικής, δηλαδή πότε θα αυξήσει ή θα μειώσει τα επιτόκια. Το πότε θα ληφθεί μια τέτοια απόφαση πολιτικής είναι κρίσιμης σημασίας. Αν τα επιτόκια αυξηθούν πολύ νωρίς, αυτό μπορεί να λειτουργήσει σε βάρος της οικονομικής ανάκαμψης αλλά, αν αυξηθούν πολύ αργά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο του πληθωρισμού.
Πώς μετρείται η υποαπασχόληση των πόρων στην οικονομία;
Η μέτρηση του βαθμού υποαπασχόλησης των πόρων θέτει σημαντικές προκλήσεις· αυτός είναι ένας από τους λόγους γιατί η έννοια αυτή χρησιμοποιείται τακτικά στις συζητήσεις οικονομικής πολιτικής. Οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν συχνά ως τρόπο μέτρησης το παραγωγικό κενό, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ αυτών που πραγματικά παράγει μια οικονομία (πραγματικό προϊόν) και αυτών που η οικονομία έχει την ικανότητα να παράγει (δυνητικό προϊόν). Το πραγματικό προϊόν υπολογίζεται με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν. Το δυνητικό προϊόν είναι μια έννοια που αφορά την ποσότητα των αγαθών και των υπηρεσιών που μια οικονομία μπορεί να παράγει όταν οι πόροι της, όπως το εργατικό δυναμικό, ο εξοπλισμός, οι υποδομές και η τεχνολογία, χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά και με βιώσιμο τρόπο σε βάθος χρόνου.
Το πραγματικό προϊόν μπορεί να είναι χαμηλότερο ή υψηλότερο από το δυνητικό προϊόν. Εάν είναι χαμηλότερο, οι οικονομολόγοι κάνουν λόγο για αρνητικό παραγωγικό κενό. Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει αναξιοποίητο παραγωγικό δυναμικό (ή υποαπασχόληση των πόρων) στην οικονομία. Αν το πραγματικό προϊόν είναι υψηλότερο του δυνητικού, οι οικονομολόγοι κάνουν λόγο για θετικό παραγωγικό κενό. Αυτό συμβαίνει όταν η ζήτηση είναι πολύ υψηλή και η οικονομία λειτουργεί με ρυθμό υψηλότερο από αυτόν που μπορεί να διατηρήσει με βιώσιμο τρόπο.
Υποαπασχόληση των πόρων στην οικονομία
Επειδή είναι θεωρητική έννοια, το δυνητικό προϊόν δεν μπορεί να μετρηθεί απευθείας. Οι εμπειρογνώμονες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους και γι' αυτό τα αποτελέσματα που εξάγουν είναι διαφορετικά. Αυτό που δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα είναι το γεγονός ότι οι εκτιμήσεις του δυνητικού προϊόντος χαρακτηρίζονται συχνά από πολύ υψηλό βαθμό αβεβαιότητας για τη χρονική περίοδο που ενδιαφέρει περισσότερο τις κεντρικές τράπεζες: το πρόσφατο παρελθόν και μέλλον. Γι' αυτό, η υποαπασχόληση των πόρων και το παραγωγικό κενό δεν απουσιάζουν σχεδόν ποτέ από τις συζητήσεις οικονομικής πολιτικής.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Δημοσιεύθηκε: 18 Ιουλίου 2018
Η ανωτέρω παρουσίαση γίνεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.