Ο δανεισμός τίτλων είναι η προσωρινή μεταβίβαση μετοχών ή ομολόγων από τον κάτοχό τους σε έναν δανειολήπτη. Σε αντάλλαγμα, ο δανειολήπτης μεταβιβάζει άλλες μετοχές, ομόλογα ή μετρητά στον δανειοδότη ως εξασφάλιση και πληρώνει μια προμήθεια για τον δανεισμό.
Γιατί το Ευρωσύστημα δανείζει τους τίτλους που έχει στην κατοχή του;
Σκοπός του δανεισμού των τίτλων που έχουμε στην κατοχή μας είναι να βοηθήσουμε τις χρηματοπιστωτικές αγορές να συνεχίσουν να λειτουργούν ομαλά. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο του διευρυμένου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) που έχουμε θεσπίσει. Το Ευρωσύστημα – η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ – αγοράζει μεγάλες ποσότητες τίτλων από τις τράπεζες για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο διαμόρφωσης του πληθωρισμού σε υπερβολικά χαμηλό επίπεδο για υπερβολικά μακρό χρονικό διάστημα. Οι ευρείας κλίμακας αγορές τίτλων από μια κεντρική τράπεζα είναι πιθανόν να οδηγήσουν σταδιακά σε μικρότερη διαθεσιμότητα τίτλων στην αγορά. Με την επιστροφή των τίτλων στην αγορά, μέσω του δανεισμού τους, καθίσταται δυνατή η περαιτέρω χρήση τους από άλλους για τις συναλλαγές τους.
Μάθετε περισσότερα για τον δανεισμό τίτλων στο πλαίσιο του APP:
Γιατί μπορεί κάποιος να θέλει να δανειστεί έναν τίτλο; Γιατί να μην τον αγοράσει απλώς; Κάποιες φορές ένας τίτλος είναι απαραίτητος προσωρινά μόνο, είτε για μία μόνο ημέρα είτε για μερικές εβδομάδες. Οπότε είναι φθηνότερο, γρηγορότερο ή/και λιγότερο ριψοκίνδυνο να δανειστεί κανείς έναν τίτλο παρά να τον αγοράσει οριστικά. Η προσωρινή διακράτηση τίτλων γίνεται για διάφορους λόγους:
- Κάποιες τράπεζες έχουν συνάψει συμφωνίες για συναλλαγές σε ορισμένους τίτλους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είναι έτοιμες ανά πάσα στιγμή να αγοράσουν και να πωλήσουν αυτούς τους τίτλους σε οποιονδήποτε από τους αντισυμβαλλομένους τους, όπως ταμεία συντάξεων ή φορείς διαχείρισης ενεργητικού. Αν κληθούν να πωλήσουν τίτλους που δεν έχουν τη στιγμή εκείνη στην κατοχή τους, μπορούν να τους δανειστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, προκειμένου να γίνει η πώληση.
- Συνήθως η μεταβίβαση των τίτλων γίνεται δύο εργάσιμες ημέρες μετά τη συμφωνία πώλησης. Ορισμένες φορές είναι πολύ σημαντικό για τον αγοραστή να λάβει τους τίτλους μέχρι συγκεκριμένη ημερομηνία. Αν για κάποιο λόγο προβλέπεται καθυστέρηση στην παραλαβή των τίτλων, ο δανεισμός εντός σύντομου χρονικού διαστήματος μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο να εξασφαλιστεί η έγκαιρη διαθεσιμότητα των εν λόγω τίτλων.
- Πολλές διαφορετικές στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στις χρηματοπιστωτικές αγορές βασίζονται στον προσωρινό δανεισμό ενός τίτλου. Ο δανεισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σκοπούς διαπραγμάτευσης (ανάληψη κινδύνου με σκοπό το κέρδος), αρμπιτράζ (άντληση κέρδους χωρίς κίνδυνο από αδικαιολόγητες διαφορές τιμών) ή αντιστάθμισης (μείωσης) κινδύνων.
Τι ισχύει για την εξασφάλιση;
Όσοι δανείζουν πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία συνήθως ζητούν εξασφάλιση, η οποία αποτελεί ένα είδος εγγύησης για τον δανειοδότη. Για τον δανεισμό τίτλων, η εξασφάλιση μπορεί να είναι μετρητά ή, συχνότερα, άλλοι τίτλοι. Προκειμένου να αποφευχθεί ο λειτουργικός κίνδυνος, οι τίτλοι που παρέχονται ως δάνειο και οι τίτλοι που παρέχονται ως εξασφάλιση μεταβιβάζονται ταυτόχρονα. Η ταυτόχρονη ανταλλαγή ενός τίτλου με έναν άλλον μπορεί να παρουσιάσει τεχνικές δυσκολίες, γι' αυτό ο δανεισμός τίτλων συχνά γίνεται σε δύο βήματα. Πρώτον, ο ζητούμενος τίτλος παρέχεται ως δάνειο στον δανειολήπτη, ο οποίος μεταβιβάζει εξασφάλιση σε μετρητά στον δανειοδότη. Δεύτερον, η εξασφάλιση σε μετρητά επιστρέφεται με τη μορφή δανείου στον δανειολήπτη ο οποίος σε αντάλλαγμα παρέχει εξασφάλιση σε τίτλους. Στο τελικό αποτέλεσμα δεν εμπλέκονται μετρητά: ο δανειολήπτης έχει στην κατοχή του μόνο τους τίτλους που χρειάζεται και ο δανειοδότης μόνο τους τίτλους που λειτουργούν ως εξασφάλιση.
Πώς γίνεται μια συναλλαγή δανεισμού τίτλων;
Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τι συμβαίνει σε μια τυπική συναλλαγή δανεισμού τίτλων. Το ομόλογο Α παρέχεται ως δάνειο στον δανειολήπτη, ο οποίος παρέχει εξασφάλιση σε μετρητά. Στη συνέχεια, αυτή η εξασφάλιση επιστρέφεται με τη μορφή δανείου ή «επανεπενδύεται» στον δανειολήπτη με αντάλλαγμα εξασφάλιση σε τίτλους. Όταν το ομόλογο Α επιστρέφεται στον δανειοδότη, όλα τα υπόλοιπα μέρη της συναλλαγής αντιστρέφονται επίσης και ο δανειολήπτης πληρώνει τη συμφωνηθείσα προμήθεια στον δανειοδότη σε μετρητά.
Ποιο είναι το κόστος για τους δανειολήπτες;
Οι δανειολήπτες καταβάλλουν προμήθεια, η οποία μπορεί να ποικίλλει αρκετά ανάλογα με το τι είδος τίτλου παρέχεται ως δάνειο, ποιος είναι ο δανειοδότης και ποιος ο δανειολήπτης, ποια η διάρκεια του δανεισμού, κ.ο.κ. Επιπλέον, ορισμένες φορές οι δανειολήπτες πρέπει να πληρώσουν για να αποκτήσουν την εξασφάλιση που χρειάζεται για να πραγματοποιηθεί η συναλλαγή δανεισμού τίτλων, πράγμα που μπορεί να σημαίνει αναβάθμιση «κανονικών» τίτλων σε τίτλους υψηλής ποιότητας ή συγκέντρωση περαιτέρω μετρητών. Τέλος, οι δανειολήπτες καλούνται κάποιες φορές να καλύψουν νομικό και διοικητικό κόστος όταν επιθυμούν να αρχίσουν να δανείζονται από νέο δανειοδότη.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Δημοσιεύθηκε: 8 Δεκεμβρίου 2016
Η ανωτέρω παρουσίαση γίνεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.