Χαιρετισμός του Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Θεόδωρου Μητράκου στην εκδήλωση του Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) Hellas με θέμα: "Impacting the economy through professional international standards", Τράπεζα της Ελλάδος
19/09/2016 - Ομιλίες
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Με μεγάλη χαρά καλωσορίζω στην Τράπεζα της Ελλάδος τον πρόεδρο του RICS στην Ελλάδα κ. Ιωάννη Γκάνο, τον κ. Maarten Vermeulen, RICS Regional Managing Director for Europe, Russia & CIS RICS, τους εκλεκτούς ομιλητές και όλους τους παρευρισκόμενους που μας τιμούν με την παρουσία τους. Η σημερινή εκδήλωση είναι αφιερωμένη στην επίσημη παρουσίαση της ελληνικής έκδοσης των Εκτιμητικών - Επαγγελματικών Προτύπων του RICS, του γνωστού "Red Book". Η συγκεκριμένη έκδοση, πέρα από τις αναγνωρισμένες και υψηλού επιπέδου εκτιμητικές αρχές και τους σχετικούς ορισμούς που δημοσιεύει το Συμβούλιο Διεθνών Εκτιμητικών Προτύπων, συνοδεύεται από ειδικό τεύχος το οποίο παρέχει καθοδήγηση και συγκεκριμένες διαδικασίες σχετικά με την πρακτική τους εφαρμογή στην Ελλάδα.
Η κατάρτιση εκτιμητικών προτύπων προσαρμοσμένων στην ελληνική αγορά ακινήτων και τις ιδιαιτερότητές της αποτελεί μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη. Η θέσπιση των προτύπων αυτών θα βοηθήσει στη δημιουργία ενός κοινού λεξιλογίου για εκτιμήσεις αξιών ακινήτων που αναφέρονται σε αυθαίρετες επιφάνειες, αιγιαλούς, αρχαιολογικούς χώρους, ημιυπαίθριους χώρους και σε όλες αυτές τις «ιδιαίτερες» και συχνά ασαφείς έννοιες που επηρεάζουν σημαντικά την αξία της ιδιοκτησίας. Μέσω αυτού του αποδεκτού πλαισίου θα γίνει ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση και εναρμόνιση των μεθόδων αποτίμησης προς διευκόλυνση των εγχώριων αλλά και των ξένων υποψήφιων επενδυτών, περιορίζοντας ένα μέρος της ασάφειας και αβεβαιότητας των επιχειρηματικών σχεδίων.
Ο περιορισμός της αβεβαιότητας είναι μια σαφώς ευπρόσδεκτη εξέλιξη για έναν κλάδο που έχει υποστεί σημαντικές πιέσεις κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης. Με την ευκαιρία αυτή να αναφέρω ότι η υποχώρηση στις εμπορικές αξίες και τα μισθώματα τόσο των οικιστικών όσο και των επαγγελματικών ακινήτων συνεχίστηκε και κατά τους πρώτους μήνες του 2016, αν και με μικρότερη ένταση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Ειδικότερα, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που συλλέγει η Τράπεζα της Ελλάδος από τα πιστωτικά ιδρύματα, το α΄ εξάμηνο του 2016 οι τιμές των διαμερισμάτων μειώθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,7% συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2015, ενώ για το σύνολο του 2015 η υποχώρηση ανήλθε σε 5,0%, έναντι 7,5% το 2014. Σωρευτικά από το 2008 έως το β΄ τρίμηνο του 2016, οι τιμές των διαμερισμάτων, σε ονομαστικούς όρους, μειώθηκαν κατά 41,4% (-45,5% σε πραγματικούς όρους). Όσον αφορά τον κλάδο των επαγγελματικών ακινήτων, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που συλλέγονται στην Τράπεζα της Ελλάδος από τις Ανώνυμες Εταιρίες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ) και τα πιστωτικά ιδρύματα, το 2015 (και στους πρώτους μήνες του 2016), οι αγοραίες αξίες των γραφειακών χώρων υψηλών προδιαγραφών παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες, ενώ οι αντίστοιχες τιμές καταστημάτων παρουσίασαν μείωση περίπου 3,5% για το σύνολο της χώρας. Σωρευτικά από το 2010 έως το τέλος του 2015 που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, οι ονομαστικές αξίες των γραφειακών χώρων και των καταστημάτων υψηλών προδιαγραφών για το σύνολο της χώρας υποχώρησαν περίπου κατά 30%.
Τα ανωτέρω μεγέθη έχουν ιδιαίτερη σημασία για τον τραπεζικό τομέα, αφού τα οικιστικά και εμπορικά ακίνητα αποτελούν το 82% των εξασφαλίσεων που έχουν οι τράπεζες για τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά (χωρίς να συνυπολογίζονται στις εξασφαλίσεις οι προσωπικές και εταιρικές εγγυήσεις). Επομένως, η μείωση των τιμών των ακινήτων μειώνει και την αξία των εξασφαλίσεων των δανείων και φυσικά επηρεάζει αρνητικά την πιστωτική συμπεριφορά των δανειοληπτών και τις πιθανές ανακτήσεις από τη ρευστοποίηση ενεχύρου. Η τυποποίηση στις αποτιμήσεις που θα επιφέρει η υιοθέτηση των προτύπων θα διασφαλίσει πιο αξιόπιστες εκτιμήσεις και θα διευκολύνει την επιλογή των κατάλληλων προϊόντων ρύθμισης μη εξυπηρετούμενων δανείων και την προώθηση μακροπρόθεσμων και βιώσιμων λύσεων.
Κυρίες και κύριοι,
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι η διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που με στοιχεία Μαρτίου 2016 ανέρχονταν σε 45,1%, αποτελεί αναμφισβήτητα τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Έχει ήδη σημειωθεί σημαντική πρόοδος η οποία εξάλλου αντανακλάται στη σταθεροποίηση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία για το β’ τρίμηνο του 2016. Το εποπτικό και θεσμικό πλαίσιο για την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει πια διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό. Οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει τις κατάλληλες οργανωτικές δομές, πληροφοριακή υποδομή και εργαλεία διαχείρισης ανά κατηγορία πελατών και δανείων. Ο Κώδικας Δεοντολογίας που πρόσφατα αναθεωρήθηκε ρυθμίζει τις σχέσεις τραπεζών και δανειοληπτών, ενώ έχουν συμφωνηθεί φιλόδοξοι λειτουργικοί στόχοι για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μέσα στα επόμενα χρόνια (κατά περίπου 40% έως το τέλος του 2019).
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με βελτιώσεις στο πτωχευτικό δίκαιο, στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και γενικότερα στην επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης, θα συμβάλουν στη σταδιακή αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με απτά οφέλη για τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Φυσικά, οι υψηλού επιπέδου εκτιμητικές αρχές και ορισμοί δεν μπορούν από μόνες τους να επαναφέρουν τον κλάδο σε τροχιά ανάκαμψης. Η περαιτέρω σταθεροποίηση και αναστροφή της πτωτικής τάσης που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια συναρτάται με τις γενικότερες εξελίξεις στην οικονομία αλλά και από την υλοποίηση παρεμβάσεων για τον περιορισμό της φορολογικής επιβάρυνσης, της γραφειοκρατίας και της διαμόρφωσης ενός σταθερού πολεοδομικού και φορολογικού πλαισίου.
Εκτιμώ ότι η σημερινή εκδήλωση και το υλικό που θα παρουσιαστεί θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους παράγοντες της ελληνικής κτηματαγοράς (επενδυτές, διαχειριστές χαρτοφυλακίων, κτηματομεσίτες κ.ά.).
Σας ευχαριστώ και πάλι όλους για την παρουσία σας εδώ σήμερα και είμαι βέβαιος ότι θα ακολουθήσει μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.