Προσφώνηση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα με την ευκαιρία της τελετής τιμητικής πολιτογράφησης του Καθηγητή Roderick Beaton
28/03/2023 - Ομιλίες
Σας καλωσορίζω στη σημερινή τελετή τιμητικής πολιτογράφησης του Ομότιμου Καθηγητή Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Λογοτεχνίας κ. Roderick Beaton.
Η σημερινή τελετή μού δίνει προσωπικά ιδιαίτερη χαρά καθώς με τον κ. Beaton με συνδέει φιλία και συνεργασία ετών. Γνωριστήκαμε στη Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα όταν ο τότε Βρετανός πρέσβης και δεινός ελληνιστής John Kittmer μας έφερε σε επαφή προκειμένου να διερευνήσουμε τις δυνατότητες να αναλάβει η Τράπεζα της Ελλάδος πρωτοβουλία προκειμένου να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση για τη διάσωση της Έδρας Νεοελληνικών Σπουδών «Αδαμάντιος Κοραής» στο King’s College του Λονδίνου. Με συναίσθηση της κοινωνικής ευθύνης της Τράπεζας της Ελλάδος, και με την αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση Ελλήνων εφοπλιστών και επιχειρηματιών, ανταποκριθήκαμε στο αίτημα στήριξης της Έδρας Κοραή, την οποία λάμπρυνε με τη μακρά θητεία του ο καθηγητής Beaton.
Ο Roderick Beaton ανήκει στην παράδοση του νεότερου και σύγχρονου φιλελληνισμού, που εγκαινίασαν μεταπολεμικά συγγραφείς όπως ο Henry Miller, ο Patrick Leigh Fermor, ο Lawrence Durrell, ο Kevin Andrews, ο Edmund Keeley, ο Philip Sherard και πολλοί άλλοι. Αυτός ο φιλελληνισμός, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό, που επικεντρωνόταν αποκλειστικά στην αρχαιοελληνική κληρονομιά, έλκεται από το μεσαιωνικό και νεότερο ελληνικό πολιτισμό. Έτσι, από τις κλασικές σπουδές ο Roderick Beaton περνά στις νεοελληνικές, και εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη νεοελληνική δημώδη ποίηση. Το 1981 εντάσσεται στο King’s College, πρώτα ως Λέκτορας και στη συνέχεια, από το 1988 έως τη συνταξιοδότησή του το 2018, ως Καθηγητής στην Έδρα Κοραή. Επί μία δεκαετία ήταν επικεφαλής του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, ενώ από το 2012 έως το 2018 διετέλεσε Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών.
Το εκπαιδευτικό έργο του καθηγητή Beaton είναι αναμφίβολα πολύτιμο, καθώς οι περισσότεροι διδάσκοντες στα τμήματα νεοελληνικών σπουδών Ελλάδος και Κύπρου έχουν λάβει το διδακτορικό τους από βρετανικά πανεπιστήμια. Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο, θέλω να σταθώ στα έργα του που έχουν διαβαστεί περισσότερο στην Ελλάδα. Και πρώτα απ’ όλα, η επικών διαστάσεων βιογραφία του Γιώργου Σεφέρη (Περιμένοντας τον Άγγελο). Επίσης, Ο πόλεμος του Μπάιρον, με πλούσια στοιχεία που ο κ. Beaton μοιράστηκε μαζί μας πέρυσι στην ομιλία του κατά την παρουσίαση του συλλεκτικού μας νομίσματος για τον λόρδο Βύρωνα. Ή το βιβλίο του Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η παγκόσμια σημασία της, που ο κ. Beaton συνέγραψε εν όψει της επετείου των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Επίσης, το βιβλίο του Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους, όπου αποδεικνύει ότι οι Έλληνες και η νεότερη ιστορία τους έχουν σημασία ακόμη και πέρα από τα όρια της παγκόσμιας ελληνικής κοινότητας.
Ο καθηγητής Beaton πιστεύει ακράδαντα ότι η μακραίωνη ελληνική ιστορία δεν αφορά μόνο τους Έλληνες, αλλά και όλο τον κόσμο. Προσυπογράφει την άποψη του Stephen Fry ότι «Η Ελλάδα δεν θα οφείλει ποτέ στον κόσμο τόσα όσα οφείλει ο υπόλοιπος κόσμος στην Ελλάδα». Στο πιο πρόσφατο βιβλίο του για την Ελλάδα, Οι Έλληνες: Μια παγκόσμια ιστορία, ο κ. Beaton τονίζει ότι τα ελληνικά είναι μία από τις τρεις γλώσσες παγκοσμίως που παρουσιάζουν αδιάσπαστη συνέχεια στο γραπτό λόγο επί τρεις χιλιετίες και πλέον (οι άλλες δύο είναι η κινεζική και η εβραϊκή). Αυτό το σπάνιο φαινόμενο, σε συνδυασμό με το μαγνητισμό που ασκεί διαχρονικά ο ελληνικός πολιτισμός σε άλλους λαούς, αποτελεί το θεμέλιο του «ελληνικού επιτεύγματος». Μάλιστα, ο κ. Beaton επικεντρώνεται στη γλώσσα ως βασικό στοιχείο της συνέχειας του ελληνισμού και κύριο συστατικό της ελληνικής ταυτότητας, δηλώνοντας στην εισαγωγή ότι σ’ αυτό το βιβλίο «ως Έλληνες νοούνται όσοι μιλούν ελληνικά». Με βάση αυτό τον ορισμό, ο καθηγητής Beaton, Ταξιάρχης του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας από το 2019, είναι ήδη Έλληνας. Η Ελλάδα είναι πατρίδα του, με την ίδια έννοια που ο Τόμας Μαν είχε πει «πατρίδα μου είναι η γερμανική γλώσσα», και η τιμητική πολιτογράφησή του αποτελεί απλώς την τυπική επισφράγιση μιας σχέσης ζωής με τα ελληνικά γράμματα και τον ελληνικό πολιτισμό.
Υποδεχόμαστε λοιπόν με χαρά, και επίσημα πλέον, στους κόλπους μας ένα μεγάλο Έλληνα, τον Roderick Beaton.