Η ΕΚΤ δημοσιεύει την Έκθεση για τη Σύγκλιση 2014
04/06/2014 - Δελτία Τύπου ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δημοσιεύει σήμερα την Έκθεση για τη Σύγκλιση 2014, στην οποία αξιολογείται η πρόοδος που σημείωσαν οκτώ κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους για την επίτευξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ).
Η έκθεση παρουσιάζει την κατάσταση στη Βουλγαρία, την Τσεχία, την Κροατία (για πρώτη φορά), τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σουηδία. Εξετάζει κατά πόσον οι χώρες αυτές έχουν επιτύχει υψηλό βαθμό διατηρήσιμης σύγκλισης (οικονομική σύγκλιση) και αξιολογεί τη συμμόρφωση με τις καταστατικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες ώστε να αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι του Ευρωσυστήματος (νομική σύγκλιση). Κατά την αξιολόγηση της διατηρησιμότητας της σύγκλισης, στην έκθεση λαμβάνεται δεόντως υπόψη τόσο το νέο πλαίσιο ενισχυμένης οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ όσο και η ύπαρξη ισχυρού θεσμικού περιβάλλοντος σε κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της στατιστικής.
Στην παρούσα έκθεση, η κατάσταση της Λιθουανίας αξιολογείται σε μεγαλύτερο βάθος από ό,τι η κατάσταση των υπόλοιπων εξεταζόμενων χωρών. Αυτό συμβαίνει επειδή οι λιθουανικές αρχές εξέφρασαν την πρόθεση της χώρας να υιοθετήσει το ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2015.
Η Έκθεση για τη Σύγκλιση 2014 παρουσιάζει τα ακόλουθα αποτελέσματα:
Σταθερότητα των τιμών
Κατά το δωδεκάμηνο αναφοράς από τον Μάιο 2013 έως τον Απρίλιο 2014, ο πληθωρισμός στην ΕΕ ήταν χαμηλός, κυρίως λόγω της μικρής συνεισφοράς των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων καθώς και λόγω της συνεχιζόμενης υποτονικότητας της οικονομικής δραστηριότητας στις περισσότερες χώρες. Η τιμή αναφοράς για το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών ήταν 1,7%. Η τιμή αυτή υπολογίστηκε με την πρόσθεση 1,5 εκατοστιαίας μονάδας στον απλό αριθμητικό μέσο όρο του ρυθμού του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ για το εν λόγω δωδεκάμηνο στη Λεττονία (0,1%), την Πορτογαλία (0,3%) και την Ιρλανδία (0,3%). Οι ρυθμοί πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Κύπρο δεν συμπεριλήφθηκαν στον υπολογισμό της τιμής αναφοράς καθώς τα τρία αυτά κράτη μέλη θεωρήθηκε ότι αποτελούν ακραία περίπτωση όσον αφορά την εξέλιξη των τιμών.
Κατά την περίοδο αναφοράς, ο μέσος δωδεκάμηνος ρυθμός πληθωρισμού ήταν υψηλότερος από την τιμή αναφοράς στη Ρουμανία, αλλά αρκετά χαμηλότερος από αυτή στις υπόλοιπες επτά εξεταζόμενες χώρες.
Δημοσιονομική κατάσταση
Όσον αφορά τα δημοσιονομικά κριτήρια, μεταξύ των εξεταζόμενων χωρών, μόνο η Τσεχία, η Κροατία και η Πολωνία υπόκειντο, κατά τη χρονική στιγμή κατάρτισης της παρούσας έκθεσης, σε απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος. Σε όλες τις εξεταζόμενες χώρες, με εξαίρεση την Κροατία και την Πολωνία, ο λόγος του δημοσιονομικού ελλείμματος προς το ΑΕΠ ήταν χαμηλότερος από την τιμή αναφοράς 3% το 2013. Με εξαίρεση την Κροατία και την Ουγγαρία, σε όλες τις εξεταζόμενες χώρες ο λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ ήταν χαμηλότερος από την τιμή αναφοράς 60% το 2013.
Συναλλαγματική ισοτιμία
Μεταξύ των χωρών που εξετάζονται στην παρούσα έκθεση, η Λιθουανία είναι επί του παρόντος η μόνη χώρα που συμμετέχει στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών ΙΙ (ΜΣΙ ΙΙ). Το νόμισμα της Λιθουανίας (λίτας) συμμετέχει στον ΜΣΙ ΙΙ επί δύο έτη και πλέον πριν από την εξέταση για την αξιολόγηση της σύγκλισης και η κεντρική του ισοτιμία δεν υποτιμήθηκε κατά την επισκοπούμενη περίοδο.
Μακροπρόθεσμο επιτόκιο
Κατά τη δωδεκάμηνη περίοδο αναφοράς από το Μάιο 2013 έως τον Απρίλιο 2014, η τιμή αναφοράς για το κριτήριο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων ήταν 6,2%. Η τιμή αυτή υπολογίστηκε με την πρόσθεση 2 εκατοστιαίων μονάδων στον απλό αριθμητικό μέσο όρο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων των τριών κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας τιμών, και συγκεκριμένα της Λεττονίας (3,3%), της Ιρλανδίας (3,5%) και της Πορτογαλίας (5,8%).
Κατά την περίοδο αναφοράς τα μακροπρόθεσμα επιτόκια σε όλες τις εξεταζόμενες χώρες ήταν χαμηλότερα από την τιμή αναφοράς, αν και σε διαφορετικά επίπεδα.
Νομική σύγκλιση
Η Λιθουανία είναι η μόνη χώρα της οποίας η νομοθεσία συμμορφώνεται πλήρως με το σύνολο των απαιτήσεων για την υιοθέτηση του ευρώ όπως ορίζεται στις Συνθήκες και το Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) και της ΕΚΤ. Σε καμία από τις υπόλοιπες επτά εξεταζόμενες χώρες το νομικό πλαίσιο δεν ήταν πλήρως συμβατό με το σύνολο των απαιτήσεων για την υιοθέτηση του ευρώ. Σε αυτές τις επτά χώρες εξακολουθούν να υπάρχουν ασυμβατότητες ως προς την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών, ιδίως όσον αφορά τη θεσμική και οικονομική ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών, αλλά και την προσωπική ανεξαρτησία. Επιπροσθέτως, σε όλες τις εξεταζόμενες χώρες, με εξαίρεση τη Λιθουανία και την Κροατία, παρατηρούνται ασυμβατότητες ως προς την απαγόρευση της νομισματικής χρηματοδότησης, καθώς και τη νομική ενσωμάτωση των αντίστοιχων κεντρικών τραπεζών στο Ευρωσύστημα.
Λιθουανία
Κατά την περίοδο αναφοράς η Λιθουανία κατέγραψε δωδεκάμηνο μέσο ρυθμό πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ 0,6%, δηλ. αρκετά χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς για το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών. Το τρέχον χαμηλό επίπεδο του πληθωρισμού στη Λιθουανία αντανακλά κυρίως προσωρινούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων η πτώση των διεθνών τιμών των βασικών εμπορευμάτων και η ταυτόχρονη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των διοικητικά καθοριζόμενων τιμών και των τιμών της ενέργειας. Όσον αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, η διατήρηση χαμηλών ρυθμών πληθωρισμού σε διατηρήσιμη βάση θα είναι απαιτητικό έργο για τη Λιθουανία μεσοπρόθεσμα, καθώς ενδέχεται να είναι δύσκολο να ελεγχθούν οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές και να αποφευχθεί η υπερθέρμανση της οικονομίας σε ένα περιβάλλον σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η διαδικασία πραγματικής σύγκλισης ενδέχεται επίσης να επηρεάσει ανοδικά τη διαφορά πληθωρισμού μεταξύ της Λιθουανίας και της ζώνης του ευρώ μεσοπρόθεσμα, δεδομένου ότι τα επίπεδα του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και των τιμών παραμένουν χαμηλότερα στη Λιθουανία σε σύγκριση με τη ζώνη του ευρώ. Συνολικά, πάντως, υπάρχουν ανησυχίες για τη διατηρησιμότητα της σύγκλισης του πληθωρισμού στη Λιθουανία.
Η Λιθουανία δεν υπόκειται σε απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ για την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος. Κατά το έτος αναφοράς 2013 η Λιθουανία κατέγραψε έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης 2,1% του ΑΕΠ, δηλ. κάτω από την τιμή αναφοράς 3%. Ο λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ ήταν 39,4%, δηλ. αρκετά χαμηλότερος από την τιμή αναφοράς 60%.
Το λίτας συμμετέχει στον ΜΣΙ ΙΙ επί δύο έτη και πλέον πριν από την εξέταση για την αξιολόγηση της σύγκλισης. Η Λιθουανία εντάχθηκε στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών διατηρώντας το υπάρχον καθεστώς επιτροπής συναλλάγματος στο πλαίσιο μονομερούς δέσμευσης. Κατά την επισκοπούμενη περίοδο το λίτας παρέμεινε σταθερό, δεν παρουσίασε αποκλίσεις από την κεντρική του ισοτιμία έναντι του ευρώ και η κεντρική του ισοτιμία δεν υποτιμήθηκε έναντι του ευρώ.
Κατά την περίοδο αναφοράς τα μακροπρόθεσμα επιτόκια ήταν κατά μέσο όρο 3,6%, δηλ. αρκετά χαμηλότερα από την τιμή αναφοράς 6,2% για το κριτήριο σύγκλισης των επιτοκίων.
Η επίτευξη ενός περιβάλλοντος που συντελεί σε διατηρήσιμη σύγκλιση στη Λιθουανία απαιτεί, μεταξύ άλλων, την άσκηση οικονομικών πολιτικών προσανατολισμένων στη γενικότερη διατηρήσιμη μακροοικονομική σταθερότητα, συμπεριλαμβανομένης της σταθερότητας των τιμών. Όσον αφορά τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επέλεξε να προβεί σε εμπεριστατωμένη επισκόπηση για τη Λιθουανία στην Έκθεση για τον Μηχανισμό Επαγρύπνησης 2014. Ταυτόχρονα, καθώς τα περιθώρια ελιγμών της νομισματικής πολιτικής είναι περιορισμένα λόγω της έλλειψης ευελιξίας της ονομαστικής συναλλαγματικής ισοτιμίας, θα πρέπει οπωσδήποτε άλλοι τομείς πολιτικής να παρέχουν στην οικονομία τα αναγκαία μέσα για την αντιμετώπιση των διαταραχών που αφορούν τη χώρα, προκειμένου να αποφευχθεί η επανεμφάνιση μακροοικονομικών ανισορροπιών.
Όπως επισημαίνεται και παραπάνω, η νομοθεσία της Λιθουανίας συμμορφώνεται προς τις Συνθήκες και το Καταστατικό.
Με την κατάρτιση της παρούσας έκθεσης, η ΕΚΤ εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της βάσει του άρθρου 140 της Συνθήκης να υποβάλλει έκθεση στο Συμβούλιο της ΕΕ τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο χρόνια ή όποτε το ζητήσει κράτος μέλος της ΕΕ με παρέκκλιση «για την πρόοδο που έχουν επιτελέσει τα κράτη μέλη στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους για την επίτευξη της οικονομικής και νομισματικής ένωσης».
Επί του παρόντος, δέκα κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχουν γίνει ακόμη πλήρη μέλη της ΟΝΕ. Δύο από αυτά, η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, τελούν υπό ειδικό καθεστώς σύμφωνα με τους όρους των σχετικών πρωτοκόλλων τα οποία προσαρτώνται στη Συνθήκη. Αυτό σημαίνει ότι εκθέσεις για τη σύγκλιση αυτών των δύο χωρών συντάσσονται μόνο αν το ζητήσουν οι ίδιες.
Η Έκθεση της ΕΚΤ για τη Σύγκλιση 2014 είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθύνεστε στον κ. Wiktor Krzyżanowski, τηλ.: +49 69 1344 5755.