Ομιλία του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιώργου Αλογοσκούφη με θέμα: "Το Ευρώ και η Οικονομική Πολιτική"
11/08/2004 - Ομιλίες
Κύριε Αντιπρόεδρε της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας,
Κύριε Διοικητά της Τράπεζας της
Ελλάδος,
Κυρίες και κύριοι,
Οι γέφυρες που ενώνουν τους λαούς
της Ευρώπης και τους οδηγούν, μέσα από τις
πύλες που ανοίγει η συνεργασία τους, σε ένα
κοινό μέλλον εξέλιξης και προόδου
απεικονίζονται με έναν ιδιαίτερα
ευρηματικό τρόπο στα τραπεζογραμμάτια του
ευρώ.
Πράγματι, τα χαρτονομίσματα του
ευρώ διακρίνονται για την υψηλή αισθητική
τους και για τον τρόπο με τον οποίον
μεταφέρουν το μήνυμα της κοινής πορείας των
χωρών που εντάχθηκαν στην ΟΝΕ, προτείνοντας
έναν συμβολισμό που υπερβαίνει τις εθνικές
διαιρέσεις και εκφράζει την πεποίθηση ότι
μόνο η συνεργασία και η γεφύρωση των
χασμάτων που συχνά άφησαν πίσω τους οι
αιώνες θα ανοίξει τις πόρτες του κοινού μας
μέλλοντος προς την ευημερία.
Στη σημερινή έκθεση
παρουσιάζονται και οι υπόλοιπες προτάσεις
που είχαν υποβληθεί όσον αφορά το σχεδιασμό
των τραπεζογραμματίων του ευρώ. Προτάσεις
που έχουν όλες τους ένα ξεχωριστό
ενδιαφέρον. Νομίζω, ωστόσο, ότι δικαίως
επελέγη το σχέδιο που φέρουν τα
χαρτονομίσματα σήμερα, κυρίως για τους
συμβολισμούς που εκφράζει και τα μηνύματα
που μεταφέρει στους πολίτες των χωρών μας.
Τα τραπεζογραμμάτια του ευρώ δε
διακρίνονται, όμως, μόνο για την υψηλή τους
αισθητική ή τα νοήματά τους. Πίσω τους
βρίσκεται και η διακηρυγμένη αρχή των χωρών
που υιοθέτησαν το κοινό μας νόμισμα να
διαφυλάξουν την αξία του μέσα από την
άσκηση μιας συνετής νομισματικής πολιτικής,
η οποία θα αποκλείει την πιθανότητα
εκδήλωσης νομισματικής αστάθειας στο
μέλλον. Αστάθειας που πολλές φορές στο
παρελθόν ταλαιπώρησε τις οικονομίες και
τους πολίτες πολλών ευρωπαϊκών κρατών.
Κυρίες και κύριοι,
Δυόμισι χρόνια μετά τη φυσική
κυκλοφορία του ευρώ, είμαστε πλέον σε θέση
να αντλήσουμε κάποια πρώτα συμπεράσματα
για τον τρόπο, με τον οποίο λειτούργησε και
για τον τρόπο με τον οποίον επέδρασε στις
οικονομίες των χωρών που το υιοθέτησαν.
Είναι γεγονός, πράγματι, ότι η
εκχώρηση της άσκησης της νομισματικής
πολιτικής σε μια αρχή, η οποία δε μπορεί να
επηρεασθεί εύκολα από τις επιθυμίες της
κάθε κυβέρνησης, μπορεί να δημιουργήσει
διάφορες προκλήσεις για τις πολιτικές
ηγεσίες, οι οποίες έχουν πλέον λιγότερα
εργαλεία στη διάθεσή τους για την άσκηση
της οικονομικής πολιτικής τους.
Η έλλειψη νομισματικής
αυτονομίας σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις
μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν τα
προβλήματα μόνον με δημοσιονομικά μέτρα ή/και
διαρθρωτικές αλλαγές. Αυτό, σε ένα
περιβάλλον, όπου επιδοκιμάζεται μεν η
οικονομική ορθοδοξία, αλλά συχνά οι
απαιτήσεις των πολιτών συγκρούονται με τις
επιταγές της, ενδέχεται να οδηγήσει σε
εκδηλώσεις δυσαρέσκειας και οπωσδήποτε
δοκιμάζει το σθένος και τις αντοχές πολλών
ευρωπαίων ομολόγων μου.
Όμως, τα οφέλη από το ενιαίο
νόμισμα υπερβαίνουν κατά πολύ τα όποια
κόστη και για αυτόν τον λόγο η συμμετοχή των
χωρών στην ΟΝΕ έγινε απολύτως συνειδητά και
αυτόβουλα. Άλλωστε, με το ευρώ, το εμπόριο
διευκολύνθηκε, το συναλλαγματικό κόστος
που επιβάρυνε τους καταναλωτές ήρθη, το
τραπεζικό σύστημα έγινε πιο σταθερό, οι
αγορές ομολόγων λειτουργούν πιο
αποτελεσματικά.
Κυρίες και κύριοι,
Το ευρώ οδήγησε στη νομισματική
ένωση οικονομιών που είχαν αρκετές και
ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους. Έτσι,
ευλόγως τίθεται το ερώτημα αν μια ενιαία
νομισματική πολιτική είναι κατάλληλη για
όλους. Αν, δηλαδή, μπορεί να εξυπηρετεί
ταυτόχρονα τις ανάγκες οικονομιών που
δοκιμάζονται από μια επιβράδυνση και
οικονομιών που βρίσκονται σε μια φάση
υπερθέρμανσης. Αν ανατρέξουμε στην
οικονομική θεωρία, θα δούμε ότι μια ενιαία
νομισματική πολιτική αφήνει ουσιαστικά μια
μόνο διέξοδο για τις χώρες που μένουν πίσω:
τη δημοσιονομική προσαρμογή και την
επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών, ώστε να
διορθωθούν το ταχύτερο δυνατόν οι
ανισορροπίες εκείνες που θα μπορούσαν να
οδηγήσουν σε μια επιδείνωση των
οικονομικών και κοινωνικών δεικτών.
Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι οι
διαρθρωτικές αλλαγές είναι πολλές φορές
πολιτικά δυσάρεστες, αφού συχνά επιβάλουν
την απεμπόληση ορισμένων καλών και
ευχάριστων συνηθειών, ενώ, από την άλλη, η
εύκολη λύση μιας δημοσιονομικής χαλάρωσης,
μολονότι βραχυπρόθεσμα είναι πάντοτε πιο
ευχάριστη, συνήθως οξύνει τα προβλήματα στο
μέλλον. Άλλωστε, η ΟΝΕ συνεπάγεται
σημαντικούς περιορισμούς στην άσκηση της
δημοσιονομικής πολιτικής.
Οι παρατηρούμενες ασυμμετρίες
που υφίστανται μεταξύ των οικονομιών που
βρίσκονται στη ζώνη του ευρώ, αποτελούν
λοιπόν μια σημαντική πρόκληση για την ΕΚΤ
και το Eurogroup, που πρέπει να κάνουν πάντοτε
έναν -όχι και τόσο εύκολο- συγκερασμό των
αναγκών της κάθε χώρας-μέλους της ευρωζώνης.
Το γεγονός ότι η πρώτη κυκλοφορία
του ευρώ συνέπεσε με μια επιβράδυνση της
παγκόσμιας οικονομίας, η οποία δοκίμασε και
συνεχίζει να δοκιμάζει τις οικονομίες
πολλών ευρωπαϊκών χωρών και η οποία οδήγησε
σε έναν εκτροχιασμό της δημοσιονομικής
κατάστασής τους, οπωσδήποτε αποτελεί ένα
καλό -πλην όμως δυσάρεστο- δοκιμαστικό τεστ
του νέου οικονομικού μοντέλου. Θεωρώ ότι η
δοκιμασία αυτή θα αφήσει μια ιδιαίτερα
πλούσια εμπειρία στους οικονομολόγους στο
μέλλον. Μέχρι σήμερα πάντως, έχει
αποδειχθεί ότι η ΕΚΤ διαθέτει τόσο την
απαραίτητη τεχνογνωσία όσο και την
απαραίτητη αξιοπιστία για να ασκήσει μια
συνειδητή και αξιόπιστη νομισματική
πολιτική.
Αν και συχνά οι κυβερνήσεις των
χωρών πιέζουν την ΕΚΤ να προχωρήσει σε μια
πιο άνετη νομισματική πολιτική, οι κινήσεις
της ΕΚΤ επιβάλλεται να είναι λελογισμένες
και τεκμηριωμένες. Και αυτό διότι ο
πληθωρισμός αποτελεί πάντοτε έναν κίνδυνο.
Αξιολογώντας λοιπόν κανείς τη
μέχρι σήμερα πορεία του ευρώ, θα έλεγε ότι η
ΕΚΤ κατάφερε να περάσει επιτυχώς μέσα από
τις συμπληγάδες του πληθωρισμού, αλλά και
του αποπληθωρισμού. Θα παρατηρούσε επίσης
ότι πολλές κυβερνήσεις δεν προχώρησαν στο
βαθμό που θα όφειλαν στη δημοσιονομική
προσαρμογή και στις αναγκαίες διαρθρωτικές
αλλαγές, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν
σήμερα ποικίλες δημοσιονομικές δυσχέρειες
και μεγάλο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας για
την Ευρώπη.
Η νέα κυβέρνηση που εξέλεξαν οι
Ελληνίδες και οι Έλληνες, έχει λάβει την
εντολή να προχωρήσει σε δημοσιονομική
εξυγίανση, προωθώντας παράλληλα τις
αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές. Τα υψηλά
ελλείμματα του παρελθόντος, που δεν θα
μπορούσαν να μένουν για πάντα κρυφά από
τους διεθνείς οργανισμούς και οίκους,
είμαστε αποφασισμένοι να τα
αντιμετωπίσουμε με επιτυχία. Αυτός είναι
και ο λόγος για τον οποίον προβήκαμε στη
διενέργεια της δημοσιονομικής απογραφής.
Γιατί μόνο με ειλικρίνεια και αξιοπιστία θα
μπορέσουμε να θέσουμε τις βάσεις για μια
επιτυχημένη πορεία στη διεθνή οικονομία.
Προωθούμε αλλαγές, οι οποίες:
1) Καταστούν την οικονομία μας πιο
εξωστρεφή και πιο ανταγωνιστική.
2) Επιτρέπουν στις ελληνικές
επιχειρήσεις να επεκταθούν δυναμικά και να
αυξήσουν την απασχόληση.
3) Οδηγούν σε μια υγιή ανάπτυξη, η
οποία στηρίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία
και όχι στα δημοσιονομικά ελλείμματα που
συνήθως ενισχύουν τον πληθωρισμό και
υποσκάπτουν την ανταγωνιστικότητα της
οικονομίας μας.
4) Περιφρουρούν την κοινωνική
συνοχή μέσα από την πιο αποτελεσματική
λειτουργία του κράτους και των μηχανισμών
του.
5) Περιορίζουν σημαντικά τη
σπατάλη στο Δημόσιο και εξορθολογίζουν τις
δαπάνες του μέσα από ένα πιο αποτελεσματικό
σύστημα κρατικών προμηθειών.
6) Αυξάνουν την παραγωγικότητα
του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα της
οικονομίας.
Κυρίες και κύριοι,
Το ευρώ εκφράζει την πεποίθηση
των συμμετεχουσών στην ΟΝΕ χωρών, να
λειτουργήσουν υπό ένα καθεστώς
νομισματικής και δημοσιονομικής
πειθαρχίας, όπου οι λύσεις στις οικονομικές
προκλήσεις θα προέρχονται μέσα από
διαρθρωτικές αλλαγές, ταχύτερη και
αποτελεσματικότερη λειτουργία των
κρατικών δομών και ενίσχυση της
ανταγωνιστικότητας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να
ενθαρρύνει τις αλλαγές αυτές και να
συνεχίσει να προωθεί την τεχνολογική
πρόοδο, ώστε τα πλεονεκτήματα της
οικονομίας της να στηρίζονται στη γνώση.
Γιατί η βασική αξία πίσω από μια οικονομία
είναι η πρωτοκαθεδρία στη γνώση, η οποία
οδηγεί σε μια διαρκή αύξηση της
παραγωγικότητας. Και μόνον η αύξηση της
παραγωγικότητας θα μπορέσει να απαντήσει
αποτελεσματικά στις προκλήσεις που
σχετίζονται με τις μελλοντικές
δημογραφικές εξελίξεις.
Το ευρώ αποτελεί ένα ουσιαστικό
εργαλείο για το μετασχηματισμό της
ευρωπαϊκής οικονομίας σε μια οικονομία "εντάσεως
γνώσης". Η μέχρι σήμερα εμπειρία δείχνει
ότι ένα αξιόπιστο νομισματικό σύστημα
μπορεί να συμβάλει προς αυτήν την
κατεύθυνση. Απαιτείται όμως και ένα
ιδιαίτερα αξιόπιστο δημοσιονομικό και
θεσμικό πλαίσιο για κάθε χώρα μέλος. Εμείς
είμαστε αποφασισμένοι να περιφρουρήσουμε
τη δημοσιονομική αξιοπιστία της χώρας μας
και να συμβάλλουμε αποφασιστικά στον
μετασχηματισμό της οικονομίας μας σε μια
οικονομία γνώσης, υψηλής παραγωγικότητας
και ποιότητας.
Κυρίες και κύριοι,
Με αφορμή τα εγκαίνια της έκθεσης
αυτής, μάς δόθηκε η ευκαιρία να επεκταθούμε
και λίγο περισσότερο, στα της λειτουργίας
του κοινού μας νομίσματος και στα των
διαφόρων εκδοχών της οικονομικής πολιτικής.
Έχω την πεποίθηση ότι η πορεία του ευρώ θα
είναι ιδιαίτερα επιτυχημένη και στο μέλλον,
ότι θα φέρει ακόμη πιο κοντά τους
Ευρωπαίους και ότι θα τους οδηγήσει σε ένα
καλύτερο, πιο αισιόδοξο, αύριο.
Σας ευχαριστώ πολύ.