Χαιρετισμός του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα με τίτλο «Η σημασία του ψηφιακού χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού», στη “Συνάντηση Εργασίας @ξία”
03/11/2025 - Ομιλίες
Κυρίες και κύριοι,
Σας καλωσορίζω στην κεντρική τράπεζα της χώρας, και χαιρετίζω αυτή την πρωτοβουλία, που διεξάγεται υπό την αιγίδα της Τράπεζας της Ελλάδος, και αποσκοπεί στη διαμόρφωση ενός δικτύου ευρείας διάχυσης του ψηφιακού χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού. Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι πάντα θετική σε εποικοδομητικές συνέργειες και το έχει αποδείξει με πολλούς τρόπους. Eίναι ακόμη πιο θετική όταν οι συνεργασίες αποκτούν συλλογικό χαρακτήρα και συνδέονται με έναν από τους βασικούς της σκοπούς: τη χρηματοοικονομική μας παιδεία.
Αισθάνομαι μεγάλη χαρά που η «Συνάντηση Εργασίας @ξία» διεξάγεται στον χώρο της ίδιας της Τράπεζας, ενός δηλαδή ιδρύματος που μεριμνά για τη σταθερότητα των τιμών και για την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ώστε να ζούμε σε συνθήκες κοινωνικής ευημερίας. Ως ίδρυμα που ασκεί ένα δημόσιο λειτούργημα, η Τράπεζα αντιλαμβάνεται τη χρηματοοικονομική παιδεία όχι ως αποκλειστικό προνόμιο όσων εξειδικεύονται στα χρηματοοικονομικά, αλλά κυρίως ως δημόσιο αγαθό. Η Τράπεζα της Ελλάδος εδώ και αρκετά χρόνια εστιάζει στην εκπαίδευση των πολιτών και κυρίως των πολιτών του μέλλοντος, των νεότερων γενεών. Γιατί είναι αλήθεια πως η χρηματοοικονομική συνείδηση καλλιεργείται από πολύ νωρίς. Η οικονομική εμπειρία αρχίζει από τη στιγμή που καλούμαστε να σκεφτούμε τι θα κάνουμε το νόμισμα ή το χαρτονόμισμα που έχουμε στα χέρια μας, και αργότερα τη χρεωστική ή/και πιστωτική μας κάρτα. Τη στιγμή που θα κληθούμε να λάβουμε οικονομικές αποφάσεις για τη διαχείριση των όποιων οικονομικών μας πόρων.
Το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας έχει εκδώσει βιβλία χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, αλλά και οδηγούς για τους καθηγητές – εκδόσεις προσαρμοσμένες στη γλώσσα της εποχής μας. Έχει αναπτύξει επίσης υποστηρικτικό ενημερωτικό υλικό (που καλύπτει αναλυτικότερα τις θεματικές των πληρωμών, του πληθωρισμού, της οικονομίας και του κλίματος, του ευρώ κ.ά), το οποίο συνοδεύει ποικίλες δράσεις της Τράπεζας στην Αθήνα και στην περιφέρεια. Η Τράπεζα συμβάλλει έμπρακτα στη χρηματοοικονομική εκπαίδευση μέσα από τις επιμορφωτικές διαλέξεις, τα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα του Μουσείου της και τη διοργάνωση εκθέσεων σε αυτό, και μέσα από την υποστήριξη συναφών δράσεων άλλων σημαντικών φορέων. Το εκπαιδευτικό υλικό που παράγει είναι πάντα διαθέσιμο διαδικτυακά στο ευρύ κοινό.
Παράλληλα, η Μονάδα Επικοινωνίας της Τράπεζας της Ελλάδος υλοποιεί έναν ειδικά σχεδιασμένο δικτυακό τόπο χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης, όπου θα βρίσκονται ελεύθερα προσβάσιμες και συγκεντρωμένες ανά ομάδα-στόχο, όλες οι δράσεις της Τράπεζας, αλλά και πλούσιο περαιτέρω εκπαιδευτικό υλικό.
Πολλοί από εσάς ήδη γνωρίζετε ότι, από τον Νοέμβριο του 2022, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει αναλάβει τον ρόλο του εθνικού συντονιστή της πρωτοβουλίας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης “Global Money Week”. Πρόκειται για μια ετήσια, παγκόσμια εκστρατεία ευαισθητοποίησης, η οποία στοχεύει στην ανάδειξη της σημασίας της οικονομικής εκπαίδευσης των νέων. Η επόμενη διοργάνωση προγραμματίζεται για τον Μάρτιο του επόμενου έτους και θα ήθελα με την ευκαιρία της συνάντησής μας να σας προσκαλέσω, ώστε να συμβάλετε κι εσείς στην κοινή μας προσπάθεια με τη διοργάνωση σχετικών δράσεων.
Η πληροφόρηση και η ευαισθητοποίηση ομάδων του πληθυσμού αναφορικά με πολύ κρίσιμα ζητήματα όπως οι περιπτώσεις έξυπνης (πια) ηλεκτρονικής οικονομικής απάτης, παραπλανητικού εμπορίου και ψευδών επενδυτικών ευκαιριών, επιτυγχάνεται και με ημερίδες ή συναντήσεις που απευθύνονται στο κοινό και πραγματεύονται την τρέχουσα τυπολογία κρουσμάτων εξαπάτησης, καθώς και τρόπους αποφυγής της. Καμπάνιες συναφούς θεματολογίας παρουσίασαν μεγάλη απήχηση, στην τηλεόραση και στα κοινωνικά δίκτυα (όπως για παράδειγμα η καμπάνια «Κρυπτονομίσματα: Η καλύτερη επένδυση είναι η ενημέρωση» και «Αν το πατήσεις… θα την πατήσεις»).
Στις μέρες μας, η χρηματοοικονομική παιδεία, όπως και η παιδεία γενικότερα, δεν αφορά μόνο την εξειδίκευση και τις ακαδημαϊκές σπουδές, όπως παλιότερα ίσως, αλλά και τη διά βίου μάθηση. Παράλληλα, λοιπόν, με τη στροφή στην οικονομική γνώση, η Τράπεζα μετασχηματίζει και τους τρόπους μετάδοσής της, συντονισμένη και με τις αλλαγές στην ίδια τη νοοτροπία της μάθησης. Την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, όταν προμηνύονται δομικές αλλαγές στα εργασιακά μας ήθη, ο ψηφιακός χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός δεν αφορά αποκλειστικά τους οικονομολόγους, τους τραπεζίτες, τους ακαδημαϊκούς, αλλά κάθε πολίτη που έχει ανάγκη την αυτομόρφωση και την εξέλιξη.
Ο ρόλος των οικονομολόγων, ακαδημαϊκών, αναλυτών, συμβούλων πολιτικής, τεχνοκρατών, με άμεση ή έμμεση συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, γίνεται έτσι πιο απαραίτητος από ποτέ, για να στηρίξει και τις κοινωνικές ανάγκες του τόπου. Όσο η ψαλίδα της κοινωνικής ανισότητας μεγαλώνει, θα έλεγα – τόσο ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών του ΕΚΠΑ, αλλά κυρίως ως άνθρωπος – ότι η ψηφιακή χρηματοοικονομική παιδεία, την περίοδο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, δεν αποτελεί μόνο δημόσιο αγαθό, αλλά και δημόσια ανάγκη.
Χρειάζεται, επομένως, η συντονισμένη συμβολή φορέων ανώτατου επιπέδου, που θα εστιάσουν σε ετερόκλητες πληθυσμιακές κατηγορίες από διαφορετικούς πομπούς και χώρους, ώστε η καλλιέργεια του χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού να αποτελέσει εφόδιο ζωής για όλους και για όλες, ειδικά για τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Η οικονομική παιδεία που ως Τράπεζα της Ελλάδος υπερασπιζόμαστε συνδέεται με τη βαθύτερη κατανόηση πως όσα συμβαίνουν και θα συμβούν σε μακροοικονομικό επίπεδο θα επηρεάσουν τις οικονομικές και άλλες θεμελιώδεις αποφάσεις των νέων και των ενηλίκων, των καταναλωτών και των δανειοληπτών.
Σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από υπερπληροφόρηση, πολυδιάσπαση, ασύνδετες πληροφορίες και fake news, η διαύγεια της γνώσης είναι δύναμη. Δύναμη όμως είναι και η δημιουργική αξιοποίηση της γνώσης ώστε να έχει πρακτική εφαρμογή και να είναι ευέλικτη στην απορρόφηση των σύγχρονων εξελίξεων. Χρειάζεται να εστιάσουμε σε μια μάθηση που θα μπορεί να συνδέσει την τεχνική γνώση με ένα σύστημα σκέψης που έχει ένα σχέδιο και ένα όραμα. Χωρίς αυτή την προσέγγιση στη μάθηση, η κοινωνία μας κινδυνεύει να διαιρεθεί σε εκείνους που κατανοούν και σε εκείνους που απλώς παρακολουθούν τη ζωή τους να αλλάζει ριζικά. Η χρηματοοικονομική παιδεία εμπλέκει πρωτίστως την ικανότητα του πολίτη να στέκεται κριτικά, υπεύθυνα και με αυτοπεποίθηση απέναντι στο κύμα της πληροφορίας, της τεχνολογίας και των οικονομικών προκλήσεων που αναδύονται.
Κυρίες και κύριοι,
Η οικονομία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε δυναμική πορεία: Κατά τη σημερινή ιστορική συγκυρία, ο κόσμος, η Ευρώπη και η Ελλάδα είναι αντιμέτωποι με μια άνευ προηγουμένου αβεβαιότητα, με πλήθος προκλήσεων αλλά και πλήθος σημαντικών ευκαιριών. Η κλιματική αλλαγή, οι ενεργειακές και δημοσιονομικές κρίσεις, η ραγδαία, η εκθετική, τεχνολογική εξέλιξη ─ από την τεχνητή νοημοσύνη έως τη δημιουργία ψηφιακών κρυπτοστοιχείων και σταθερών κρυπτονομισμάτων ─, η ριζική ανατροπή των κανόνων του ελεύθερου εμπορίου και οι πρωτοφανείς, για τη μεταπολεμική περίοδο, γεωπολιτικές συγκρούσεις συνθέτουν το πλαίσιο αυτής της νέας εποχής.
Αφουγκραζόμενη τις τεράστιες και διαρθρωτικές αλλαγές που ζούμε, και κοιτώντας προς ένα μέλλον που δεν θα είναι πάντα προβλέψιμο, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει έως τώρα προβεί σε δράσεις που εστιάζουν στην καλλιέργεια της χρηματοοικονομικής αντίληψης ως απαραίτητης δεξιότητας και πηγής ασφάλειας και σταθερότητας. Συνεχίζει ακόμη πιο δυναμικά με την ένταξη του ψηφιακού χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού στην εκπαίδευση αλλά και την καλλιέργειά του ως διά βίου στόχο. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα συνεχίσει να στηρίζει ενεργά πρωτοβουλίες χρηματοοικονομικής παιδείας και επαγρύπνησης σε εθνικό επίπεδο για την κατάρτιση μιας εθνικής στρατηγικής, κάτι για το οποίο, εργάζεται ήδη εντατικά.
Ευχαριστώ πολύ.