«Κυρίες και κύριοι σας καλωσορίζω στη σημερινή εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στον Διοικητή Ξενοφώντα Ζολώτα και την παρουσίαση του προσωπικού του αρχείου.
Έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά τόσο για την πολυσχιδή προσωπικότητα του Διοικητή όσο και για το έργο και την προσφορά του στον τομέα της ελληνικής και διεθνούς οικονομίας.
Ο ίδιος έζησε από το 1904 έως το 2004, έναν ολόκληρο αιώνα, που σηματοδοτήθηκε από πολλά σημαντικά και ιστορικά γεγονότα.
Η παρουσία του επί πολλές δεκαετίες στο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι της Ελλάδας συνέπεσε με πολύ σημαντικές αλλαγές και εξελίξεις στη χώρα μας - από την περίοδο του Μεσοπολέμου μέχρι την οικονομική ανάπτυξη της Μεταπολίτευσης.
Η δράση του υπήρξε πολύπλευρη. Ως καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός ο Ξ. Ζολώτας ανέπτυξε πλούσιο συγγραφικό έργο, εμπνέοντας γενεές φοιτητών. Αξιοσημείωτο είναι ότι, παρά τις πολλές διακρίσεις και τους τίτλους με τους οποίους θα μπορούσε κανείς να τον προσφωνήσει, ο ίδιος προτιμούσε εκείνον του «Καθηγητή», καθώς αισθανόταν ότι η ιδιότητα αυτή ήταν ανώτερη από όσες κατείχε κατά τη διάρκεια του βίου του.
Το όνομά του στη νεότερη οικονομική ιστορία ταυτίζεται τόσο με τη μακρά θητεία του στην κεφαλή της Τράπεζας της Ελλάδος – υπήρξε άλλωστε ο μακροβιότερος Διοικητής της – όσο και με την ανάληψη κυβερνητικών αξιωμάτων σε κρίσιμες περιόδους. Η συμβολή του στη μεταπολεμική ανάπτυξη της χώρας και τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της υπήρξε καθοριστική.
Ο Ξ. Ζολώτας άφησε το στίγμα του ως θεωρητικού της οικονομίας, υποστηρίζοντας ότι η θεωρητική οικονομική πρέπει να έχει σκοπό τη μελέτη των φαινομένων του οικονομικού βίου. Η άποψή του ήταν πάντα ότι η οικονομική επιστήμη μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων και αυτή ακριβώς η θέση αποτελεί παρακαταθήκη για την ελληνική οικονομική σκέψη. Κατά τον Ζολώτα, το κράτος όφειλε να συμπληρώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία. Ήταν ο κυριότερος υποστηρικτής της εκβιομηχάνισης της χώρας, καθώς θεωρούσε ότι το μέλλον της Ελλάδας βρισκόταν στη βιομηχανία και κυρίως την εξαγωγική.
Ο ίδιος έχαιρε διεθνούς αναγνώρισης και κύρους. Επελέγη ως μέλος της «Επιτροπής των Τεσσάρων Σοφών» με αντικείμενο τη μετεξέλιξη του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΕΟΣ) σε Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ενώ κατέλαβε και άλλες καίριες θέσεις σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς.
Το προσωπικό του αρχείο αποτελεί παρακαταθήκη για όλους εμάς, καθώς μέσα από αυτό αναδεικνύονται η πολύπλευρη δράση του ως Διοικητή, το πανεπιστημιακό του έργο, η δράση του στην Ακαδημία Αθηνών και σε διεθνείς οργανισμούς, το παγκόσμιο κύρος του και τέλος η ανάμειξή του με την πολιτική. Συγχρόνως, το σπάνιο αρχειακό υλικό που περιέχει φωτίζει διάφορες πτυχές του προσωπικού και κοινωνικού βίου του Ξ. Ζολώτα.
Αξίζει να επισημανθεί ότι το αρχείο αυτό αποτελεί πολύτιμη ιστορική πηγή και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη της σύγχρονης ιστορίας, της οικονομίας, της πολιτικής, των διεθνών σχέσεων και άλλων θεμάτων που αφορούν τον 20ό αιώνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης για όσους επιθυμούν να μελετήσουν την οικονομική ιστορία της νεότερης Ελλάδας και τη συνεισφορά του Ζολώτα στη χάραξη νομισματικής πολιτικής και την οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι η μεταπολεμική ανάπτυξη της Ελλάδας φέρει σε μεγάλο βαθμό τη σφραγίδα του Ξ. Ζολώτα. Οι δηλώσεις και οι θέσεις του ίσως στις μέρες μας να είναι πιο επίκαιρες από ποτέ.»
Περισσότερα για το Αρχείο του Διοικητή Ξενοφώντος Ζολώτα
Το προσωπικό αρχείο του Ξ. Ζολώτα φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος και αφορά τη μακρά χρονική περίοδο 1904-2004. Το σπάνιο αρχειακό υλικό φωτίζει διάφορες πτυχές του προσωπικού και κοινωνικού βίου του Ξ. Ζολώτα, καθώς και της επιστημονικής και επαγγελματικής του δράσης. Πολυσχιδής προσωπικότητα, ο Ξ. Ζολώτας, εκτός από Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, υπήρξε και Καθηγητής Πανεπιστημίου, Ακαδημαϊκός, Υπουργός και Πρωθυπουργός. Το αρχείο περιλαμβάνει έγγραφα και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό σχετικά με τη δραστηριότητά του στην Τράπεζα της Ελλάδος και σε διεθνείς οργανισμούς, τη συμμετοχή του στο Πανεπιστήμιο, την Ακαδημία Αθηνών και την κυβέρνηση, τα επιστημονικά του συγγράμματα, καθώς και πολυάριθμα δημοσιεύματα στον ελληνικό και διεθνή τύπο. Αξίζει να επισημανθεί ότι το αρχείο αυτό αποτελεί πολύτιμη ιστορική πηγή και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη της σύγχρονης ιστορίας, της οικονομίας, της πολιτικής, των διεθνών σχέσεων και άλλων θεμάτων που αφορούν τον 20ό αιώνα.
Περισσότερα για το Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος
Το Ιστορικό Αρχείο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΙΑΤΕ) αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα τραπεζικά αρχεία της χώρας. Στις συλλογές του αποτυπώνονται όχι μόνο το χρονικό ίδρυσης και λειτουργίας της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, αλλά και η γενικότερη συμβολή της στην οικονομική, πολιτική και νομισματική ιστορία του ελληνικού κράτους. Από τη σύστασή του μέχρι σήμερα, το ΙΑΤΕ έχει προχωρήσει στην πρόσκτηση, ταξινόμηση και επεξεργασία ιστορικών τεκμηρίων και τη δημιουργία αυτοματοποιημένων εργαλείων έρευνας, σύμφωνα με τα διεθνή αρχειονομικά πρότυπα, με σκοπό την ανάδειξη και αξιοποίηση των πηγών του. Προτεραιότητα δίδεται στη διάσωση και τη διηνεκή διατήρηση του σπάνιου και πολύτιμου αρχειακού υλικού, το οποίο αποτελείται μεταξύ άλλων από τα προσωπικά αρχεία των Διοικητών και τα ανενεργά ιστορικά αρχεία των Διευθύνσεων της Τράπεζας. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις του ΙΑΤΕ περιλαμβάνουν εργαστήρια με εξειδικευμένο προσωπικό συντήρησης και εξοπλισμό ψηφιοποίησης του αρχειακού υλικού, καθώς και αναγνωστήριο για την εξυπηρέτηση του ερευνητικού κοινού. Στους στόχους του ΙΑΤΕ συγκαταλέγονται η διεύρυνση των αρχειακών του συλλογών με υλικό ιδιοκτησίας τρίτων που άπτεται του ιστορικού ρόλου της Τράπεζας και η εν γένει συμβολή του στην έρευνα.
• Το ΙΑΤΕ είναι ανοικτό για το κοινό κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες 09:00-14:00. Η πρόσβαση πραγματοποιείται από την είσοδο της Τράπεζας της Ελλάδος στη γωνία των οδών Εδ. Λω και Πανεπιστημίου. Για την είσοδο στο κτίριο είναι απαραίτητη η επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας ή άλλου αποδεικτικού εγγράφου.
Επικοινωνία: τηλ. 210 3203530, 210 3203555, 210 3203564-5, e-mail: sec.HistArchives@bankofgreece.gr
Εικόνες από το Αρχείο Ζολώτα:
1. Ετήσια γενική συνέλευση των Μετόχων της Τράπεζας, 22.4.1964. Άποψη της αίθουσας