Τριακοστό έβδομο τεύχος του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος
29/01/2013 - Δελτία Τύπου
Κυκλοφόρησε το 37ο τεύχος (Δεκεμβρίου 2012) του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος.
Οι μελέτες που δημοσιεύονται στο Οικονομικό Δελτίο απηχούν, όπως πάντοτε, τις απόψεις των συγγραφέων και όχι κατ' ανάγκην της Τράπεζας της Ελλάδος.
Στο 37ο τεύχος δημοσιεύονται οι εξής τρεις μελέτες:
Ζαχαρίας Μπραγουδάκης και Δημήτρης Σιδέρης: «Είναι συμμετρική η προσαρμογή της λιανικής τιμής της βενζίνης στις μεταβολές της διεθνούς τιμής του πετρελαίου; Η περίπτωση της ελληνικής αγοράς καυσίμων»
Ένα ερώτημα που τίθεται συχνά στο δημόσιο διάλογο είναι αν οι προσαρμογές της εγχώριας λιανικής τιμής της βενζίνης στις μεταβολές της διεθνούς τιμής του πετρελαίου είναι συμμετρικές ή όχι – με άλλα λόγια, αν οι λιανικές τιμές της βενζίνης προσαρμόζονται με την ίδια ταχύτητα στις μειώσεις της διεθνούς τιμής του πετρελαίου όσο και στις αυξήσεις της. Το ερώτημα παρουσιάζει ενδιαφέρον, καθώς ενδεχόμενη ασυμμετρία θα αποτελούσε ένδειξη για την ύπαρξη στρεβλώσεων και ελλιπούς ανταγωνισμού στην αγορά πετρελαίου.
Στην παρούσα εργασία ελέγχεται αν υπάρχει ασυμμετρία στις προσαρμογές της εγχώριας τιμής της βενζίνης στις μεταβολές της διεθνούς τιμής του πετρελαίου κατά την περίοδο Ιανουαρίου 2005 – Ιουλίου 2012. Στην ανάλυση χρησιμοποιείται όλο το διαθέσιμο δείγμα παρατηρήσεων, που περιλαμβάνει και την περίοδο της πρόσφατης κρίσης και εφαρμόζεται η οικονομετρική τεχνική που προτείνεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως η πλέον αξιόπιστη για έλεγχο ασυμμετριών (ECM with TAR cointegration).
Η ανάλυση δείχνει ότι η προσαρμογή των εγχώριων λιανικών τιμών της βενζίνης είναι ασύμμετρη. Το εύρημα αυτό πιθανώς καταδεικνύει την επιχειρηματική στρατηγική που ακολουθούν οι πωλητές της βενζίνης, με στόχο να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους: καθυστερούν να μειώσουν τις λιανικές τιμές της βενζίνης όταν η διεθνής τιμή του πετρελαίου πέφτει, ενώ αντίθετα σπεύδουν να τις αυξήσουν όταν αυτή ανεβαίνει. Συνάγεται έτσι ότι η προσφορά της βενζίνης ενδεχομένως χαρακτηρίζονται από συμπράξεις, οι οποίες ευνοούνται από την έλλειψη ανταγωνιστικών συνθηκών στην υπό μελέτη αγορά. Στην Ελλάδα διακρίνεται κατάτμηση της αγοράς βενζίνης σε αγορά διυλιστηρίων, αγορά χονδρικής, μέσω των εταιριών εμπορίας, και αγορά λιανικής, μέσω των πρατηρίων. Κατά συνέπεια, πιθανές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού θα πρέπει να αναζητηθούν στη δομή και στο θεσμικό πλαίσιο που χαρακτηρίζουν τις αγορές διύλισης, χονδρικής πώλησης και λιανικής πώλησης της βενζίνης.
Κώστας Ν. Κανελλόπουλος: «Μέγεθος και διάρθρωση της ανασφάλιστης εργασίας»
Η μελέτη εξετάζει τα ποσοστά ανασφάλιστης εργασίας που προκύπτουν από τους ελέγχους του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) και, συγκρίνοντας τα στοιχεία για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ με τα στοιχεία απασχόλησης της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, υπολογίζει ότι η ανασφάλιστη εργασία κατά τα πρόσφατα έτη ανέρχεται στο 11,7% της απασχόλησης βάσει των στοιχείων του ΙΚΑ. Συνυπολογιζομένης και της απασχόλησης παράνομων μεταναστών, η ανασφάλιστη εργασία εκτιμάται γύρω στο 17% της απασχόλησης βάσει των στοιχείων του ΙΚΑ ή στο 9% της απασχόλησης της χώρας. Παρότι η ανασφάλιστη εργασία παρουσίασε αξιόλογη αύξηση κατά τα αρχικά στάδια της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, η τάση αυτή έχει ήδη αντιστραφεί, καθώς παράλληλα με τη μείωση της ασφαλισμένης εργασίας φαίνεται πλέον ότι μειώνεται σημαντικά και η ανασφάλιστη εργασία. Η μάλλον σταθερή κλαδική συγκέντρωση και τα χαρακτηριστικά των ανασφάλιστων εργαζομένων καθιστούν την ανασφάλιστη εργασία διαρθρωτικό φαινόμενο, που επηρεάζεται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Ως συνήθεις κατηγορίες ανασφάλιστης εργασίας καταγράφονται: η απασχόληση πέραν των ασφαλιζόμενων ελάχιστων αναγκαίων ημερών εργασίας με σκοπό την απόκτηση διαφόρων παροχών και πέραν της ασφάλισης για τις ελάχιστες ασφαλιστέες αποδοχές, η ανασφάλιστη δεύτερη απασχόληση, καθώς και η εργασία συνταξιούχων στον ιδιωτικό τομέα. Η μελέτη ολοκληρώνεται με προτάσεις για την ενσωμάτωση της ανασφάλιστης εργασίας στην ασφαλισμένη εργασία.
Πέτρος Μ. Μηγιάκης: «Επισκόπηση των προτάσεων για κοινές ομολογιακές εκδόσεις από τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ υπό μακροχρόνια οπτική γωνία»
Το άρθρο εξετάζει τις προτάσεις για από κοινού έκδοση ομολόγων από τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ, με σκοπό την ανάδειξη του ευρύτερου πλαισίου των προτάσεων και την προσέγγιση των συνεπειών μιας ενδεχόμενης σχετικής απόφασης. Η ανάλυση των επιπτώσεων διεξάγεται υπό μακροχρόνια οπτική γωνία, ώστε τα συμπεράσματα της ανάλυσης σχετικά με τις επιπτώσεις ενδεχόμενης απόφασης για από κοινού έκδοση ομολόγων να μην επηρεάζονται από τις τρέχουσες οικονομικές και χρηματοοικονομικές συνθήκες. Σε αυτή την κατεύθυνση, η επισκόπηση των προτάσεων για κοινό δανεισμό των κρατών-μελών διεξάγεται και υπό το πρίσμα παλαιότερων προτάσεων σχετικά με το σχεδιασμό της οικονομικής ενοποίησης της Ευρώπης, με συνιστώσες τη δημοσιονομική και τη νομισματική ενοποίηση.
Σε αυτά τα πλαίσια, αναμένεται ότι ενδεχόμενη απόφαση για από κοινού έκδοση ομολόγων από τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης θα οδηγήσει σε «αλλαγή καθεστώτος» (regime shift) όσον αφορά τη διαδικασία προσδιορισμού των απαιτούμενων από τους επενδυτές αποδόσεων, με αποτέλεσμα οι τελικές αποδόσεις να είναι χαμηλότερες από τις εκτιμώμενες. Η προσέγγισή μας βασίζεται στα αποτελέσματα αναλύσεων σχετικών με την αποτίμηση των υφιστάμενων κρατικών ομολογιακών εκδόσεων, οι οποίες υποδεικνύουν την ύπαρξη επιδράσεων συμπεριφορικών παραγόντων στη διαμόρφωση των προσδοκιών. Υπό αυτή την οπτική γωνία, η ενδεχόμενη απόφαση για από κοινού έκδοση ομολόγων στην ευρωζώνη εκτιμάται ότι θα ενίσχυε την επενδυτική εμπιστοσύνη και την ομοιογένεια των μακροοικονομικών παραμέτρων αποτίμησης των κρατικών ομολόγων. Κατά συνέπεια, το κόστος έκδοσης, ακόμη και για τα ομόλογα των κρατών-μελών με χαμηλές αποδόσεις, θα ήταν σημαντικά μειωμένο σε σύγκριση με το επί του παρόντος αναμενόμενο.
* * *
Στο 37ο τεύχος περιλαμβάνονται επίσης περιλήψεις των "Δοκιμίων εργασίας" τα οποία δημοσίευσε (στην αγγλική γλώσσα) ο Τομέας Ειδικών Μελετών της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της Τράπεζας στο διάστημα Μαΐου 2012-Νοεμβρίου 2012.
Το τεύχος του Οικονομικού Δελτίου είναι διαθέσιμο και σε ηλεκτρονική μορφή στο δικτυακό τόπο της Τράπεζας της Ελλάδος: