Εισαγωγική ομιλία κ.Νικολάου Χ.Γκαργκάνα, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, στην διάλεξη του κ.Jean-Claude Trichet
25/02/2005 - Ομιλίες
Κυρίες και Κύριοι,
Με πολλή χαρά σας υποδέχομαι στην
Τράπεζα της Ελλάδος για να
παρακολουθήσουμε μαζί τη σημερινή διάλεξη
του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας κ. Jean-Claude Trichet. Πρόκειται για την
τρίτη διάλεξη στο πλαίσιο της σειράς
διαλέξεων που καθιέρωσε η Τράπεζα για να
τιμήσει τον πρώην Διοικητή της, τον
αείμνηστο Ξενοφώντα Ζολώτα. Η σημασία των
διαλέξεων έγκειται στο ότι οι ομιλητές
είναι επιφανείς προσωπικότητες που
διακρίνονται όχι μόνο για την επιστημονική
τους αρτιότητα και εμβρίθεια, αλλά και για
την πλούσια πείρα τους και την ενεργό
συμβολή τους στην αντιμετώπιση των
ζητημάτων τα οποία πραγματεύονται. Στις
προηγούμενες διαλέξεις της σειράς είχαμε
την τιμή να φιλοξενήσουμε ως ομιλητές τον κ.
Hans Tietmeyer, πρώην Πρόεδρο της Ομοσπονδιακής
Τράπεζας της Γερμανίας (Bundesbank), και τον κ. Wim
Duisenberg, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής
Τράπεζας και προκάτοχο του κ. Trichet.
Επιτρέψτε μου να κάνω μερικές
εισαγωγικές παρατηρήσεις σχετικά με τον
καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα και τον Πρόεδρο κ.
Trichet, από τις οποίες θα φανούν κάποιες
ομοιότητες μεταξύ τους όσον αφορά το όραμά
τους για την Ευρώπη.
Ο καθηγητής Ξενοφών Ζολώτας ήταν
μια μοναδική και πολύπλευρη προσωπικότητα
που διέπρεψε τόσο στον επιστημονικό τομέα
όσο και στον τομέα της χάραξης και άσκησης
της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Η ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία στο
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της
Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
διήρκεσε πάνω από 40 χρόνια. Υπήρξε
πολυγραφότατος. έχοντας στο ενεργητικό του
πολυάριθμα βιβλία και άρθρα, κυρίως σε
θέματα διεθνούς νομισματικής πολιτικής και
οικονομικής ανάπτυξης. Στην ιδιότητα του
καθηγητή απέδιδε πρωτεύουσα σημασία, είναι
γνωστό άλλωστε ότι προτιμούσε να τον
προσφωνούν "κ. Καθηγητά" και όχι "κ.
Διοικητά". Διετέλεσε Διοικητής της
Τράπεζας της Ελλάδος επί 20 έτη συνολικά,
συμβάλλοντας στη συνέπεια της ασκούμενης
νομισματικής πολιτικής. Δεν είναι τυχαίο
ότι σε δύσκολες περιστάσεις κλήθηκε να
δώσει λύσεις σε πιεστικά προβλήματα που
αντιμετώπιζε η χώρα, ως Υπουργός Εθνικής
Οικονομίας και μετέπειτα ως Πρωθυπουργός.
Ως πανεπιστημιακός καθηγητής, Διοικητής,
Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και
Πρωθυπουργός, ο Ξενοφών Ζολώτας είχε
πολλαπλή και πολύτιμη συμβολή στην
οικονομική σκέψη, στην εξέλιξη αυτού εδώ
του ιδρύματος και στην οικονομική ανάπτυξη
της χώρας μας. Η προσφορά του όμως ξεπέρασε
τα σύνορα της Ελλάδος. Οραματίστηκε μια
ενωμένη Ευρώπη. Ως ένας από τους τέσσερεις
σοφούς στους οποίους ανατέθηκε, το 1960, η
αναδιοργάνωση του ΟΟΣΑ, καθώς και ως μέλος
της Επιτροπής για τη Νομισματική Ένωση της
Ευρώπης το 1986 υπό την προεδρία του Ζισκάρ ντ'
Εσταίν και του Χέλμουτ Σμιτ, είχε την
ευκαιρία να προωθήσει τις ιδέες και το
όραμά του σε διεθνείς οργανισμούς και
φορείς χάραξης οικονομικής και
νομισματικής πολιτικής.
Όπως αρμόζει σε μια σειρά
διαλέξεων αφιερωμένη στη μνήμη ενός
ανθρώπου που προσέφερε τόσα πολλά στην
άσκηση της οικονομικής και νομισματικής
πολιτικής, ένας από τους στόχους των
διαλέξεων είναι να μας βοηθήσουν να
εμβαθύνουμε σε σημαντικά ζητήματα που
συνδέονται με την άσκηση πολιτικής. Γι' αυτό
και χαίρομαι ιδιαίτερα που ο Πρόεδρος της
ΕΚΤ κ. Trichet ανταποκρίθηκε στην πρόσκλησή μας
και επέλεξε να μας μιλήσει με θέμα "Νομισματική
πολιτική και ιδιωτικές προσδοκίες".
Το θέμα αυτό αγγίζει τον πυρήνα
της άσκησης της νομισματικής πολιτικής,
διότι η πολιτική αυτή είναι αποτελεσματική
μόνο όταν παρέχει έγκαιρες και διαφανείς
πληροφορίες σχετικά με τις επιδιώξεις των
αρμόδιων αρχών. Επιτρέψτε μου να προσθέσω
ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν ασπάζονταν
πάντοτε αυτή την άποψη. Όπως αναφέρει ο Arthur
Bloomfield στην κλασική πλέον μελέτη
οικονομικής ιστορίας που έγραψε πριν από 50
χρόνια περίπου, σχετικά με τη νομισματική
πολιτική των κεντρικών τραπεζών ανά τον
κόσμο κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού
αιώνα, "όλοι ανεξαιρέτως οι κεντρικοί
τραπεζίτες επέλεγαν να δίνουν όσο το
δυνατόν λιγότερες πληροφορίες για τις
πράξεις και τις πολιτικές τους και μάλιστα
να τις δίνουν με τέτοιο τρόπο ώστε να
παρουσιάζουν μια εικόνα όσο γινόταν πιο
κολακευτική για τα αντίστοιχα ιδρύματά
τους". Αυτή η νοοτροπία είναι πλέον
ξεπερασμένη. Σήμερα αναγνωρίζουμε όλοι ότι
έχει αποφασιστική σημασία να γνωστοποιούμε
όσο μπορούμε πιο αναλυτικά και
αποτελεσματικά τις αποφάσεις μας και τις
προθέσεις μας σχετικά με τη νομισματική
πολιτική. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούμε να
παρέχουμε ένα σημείο αναφοράς για τη
διαμόρφωση των προσδοκιών του ιδιωτικού
τομέα, ενισχύοντας έτσι τη σταθερότητα.
Περιμένουμε λοιπόν με ενδιαφέρον να
ακούσουμε τον Jean-Claude, ο οποίος ασφαλώς θα
έχει πολλά να μας πει επ' αυτού.
Ο κ. Jean-Claude Trichet είναι περισσότερο
από κάθε άλλον αρμόδιος να μιλήσει γι' αυτά
τα θέματα, καθώς και για τις προκλήσεις
πολιτικής που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ. Η βαθιά
γνώση του και η τεράστια πείρα του σε θέματα
νομισματικής πολιτικής αντανακλάται στις
υπεύθυνες θέσεις που κατείχε επί σειρά ετών:
διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Γαλλικού
Υπουργείου Οικονομικών, Διοικητής της
Τράπεζας της Γαλλίας επί δύο διαδοχικές
θητείες, Πρόεδρος των διοικητών των
κεντρικών τραπεζών των χωρών της Ομάδας των
10 και Πρόεδρος της Νομισματικής Επιτροπής
της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Νοέμβριο του 2003
διορίστηκε Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας. Γνωρίζω τον Jean-Claude εδώ
και πολλά χρόνια, αλλά και πριν ακόμη τον
γνωρίσω προσωπικά εκτιμούσα ιδιαίτερα την
προσφορά του στην οικονομική σκέψη και την
οικονομική πολιτική στην Ευρώπη. Ως μέλος
του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, είχα
την ευκαιρία να διαπιστώσω ότι πιστεύει
ακράδαντα στο όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης
και στο σπουδαίο ρόλο που μπορεί να
διαδραματίσει αυτή η Ενωμένη Ευρώπη στην
παγκόσμια σκηνή. Από αυτή την άποψη, ο κ. Trichet
έχει κάτι κοινό με τον καθηγητή Ξενοφώντα
Ζολώτα: το ευρωπαϊκό όραμα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο
Jean-Claude επισκέπτεται την Τράπεζα της Ελλάδος
ως Πρόεδρος της ΕΚΤ. Στις αρχές Νοεμβρίου
του 2003, λίγο καιρό μετά την ανάληψη των
καθηκόντων του, είχε έλθει στη χώρα μας για
να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις για τον
εορτασμό της επετείου των 75 χρόνων από την
ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος. Ήταν η
πρώτη επίσημη εμφάνισή του εκτός Γερμανίας
υπό τη νέα του ιδιότητα.
Jean-Claude, είμαστε ευτυχείς που σε
υποδεχόμαστε και πάλι και ανυπομονούμε να
ακούσουμε τις απόψεις σου πάνω σ' αυτό το
επίκαιρο και σημαντικό θέμα.