EN

Δελτία Τύπου

  • Κοινοποίηση:

Πεντηκοστό όγδοο τεύχος του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος

31/01/2024 - Δελτία Τύπου

Κυκλοφόρησε το 58ο τεύχος (Δεκέμβριος 2023) του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος.

Οι μελέτες που δημοσιεύονται στο Οικονομικό Δελτίο απηχούν, όπως πάντοτε, τις απόψεις των συγγραφέων και όχι κατ’ ανάγκην της Τράπεζας της Ελλάδος.

Στο 58ο τεύχος δημοσιεύονται οι εξής τρεις μελέτες:

Μαριάνθη Αναστασάτου, Χιόνα Μπαλφούσια, Ζαχαρίας Μπραγουδάκης, Δημήτρης Μαλλιαρόπουλος, Πέτρος Μηγιάκης, Δημήτρης Παπαγεωργίου και Παύλος Πέτρουλας:

«Οι επιδράσεις της πιστοληπτικής αναβάθμισης της Ελλάδος στην επενδυτική κατηγορία»

Η μελέτη εξετάζει τις δυνητικές επιδράσεις για την ελληνική οικονομία μιας αναβάθμισης της κρατικής πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδος στην επενδυτική κατηγορία. Προγενέστερες εμπειρικές μελέτες διαπιστώνουν ότι οι αποδόσεις των ομολόγων, κρατικών και εταιρικών, μειώνονται μετά από μια αναβάθμιση της αντίστοιχης κρατικής πιστοληπτικής αξιολόγησης, ενώ θετική είναι η επίδραση και στο ρυθμό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ και στις ροές χρηματοδότησης των επενδύσεων από το εξωτερικό, δηλ. τις άμεσες ξένες επενδύσεις και τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Ωστόσο, η σχετική βιβλιογραφία δεν έχει διερευνήσει τις μη γραμμικές επιδράσεις που ενδεχομένως έχει η μεταβολή των αξιολογήσεων γύρω από το όριο της επενδυτικής κατηγορίας, ενώ εξετάζονται συνήθως αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Αρχικά, η μελέτη διερευνά εμπειρικά τις επιδράσεις μιας αναβάθμισης στην επενδυτική κατηγορία, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο δείγμα οικονομιών, τόσο αναπτυσσόμενων όσο και ανεπτυγμένων, ορισμένες εκ των οποίων αναβαθμίστηκαν στο διάστημα 2000-2022. Εκτιμάται ότι η αναβάθμιση στην επενδυτική κατηγορία επιφέρει μια μόνιμη μείωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων κατά περίπου 70 μονάδες βάσης, την περίοδο τρεις μήνες πριν έως και τρεις μήνες μετά την αναβάθμιση, καθώς και σημαντικές μακροοικονομικές επιδράσεις, όπως αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σε βάθος χρόνου κατά 2,5% και μείωση της μεταβλητότητάς του κατά 0,48%.

Στη συνέχεια, η μελέτη εξετάζει τις δυνητικές επιδράσεις μιας αναβάθμισης στην επενδυτική κατηγορία για την ελληνική οικονομία. Αρχικά, εκτιμάται η μείωση του κόστους χρηματοδότησης για το Ελληνικό Δημόσιο που αναμένεται ως συνέπεια της αναβάθμισης, με τη χρήση υποδειγμάτων καμπύλης αποδόσεων. Κατόπιν, διερευνώνται οι δυνητικές επιδράσεις της εν λόγω μείωσης στον πραγματικό και στο χρηματοπιστωτικό τομέα της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο ενός δυναμικού στοχαστικού υποδείγματος γενικής ισορροπίας. Στόχος είναι η ανίχνευση και κατανόηση των μηχανισμών μετάδοσης της θετικής αυτής διαταραχής στην πραγματική οικονομία και τον τραπεζικό τομέα, καθώς και η ποσοτική προσέγγιση των αναμενόμενων επιδράσεων μέσω προσομοιώσεων του υποδείγματος.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της προσομοίωσης στο πλαίσιο του υποδείγματος, μια αναβάθμιση του Ελληνικού Δημοσίου στην επενδυτική κατηγορία οδηγεί σε μόνιμη αύξηση του επιπέδου των βασικών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών μεγεθών. Μακροπρόθεσμα, το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ αυξάνεται και ενισχύονται τα τραπεζικά κεφάλαια και οι πιστώσεις. Επιπρόσθετα, επιδρά σταθεροποιητικά τόσο στον τραπεζικό τομέα όσο και στην πραγματική οικονομία.

Μαρία Φλεβοτόμου: «Η αναδιανεμητική επίδραση των δημοσιονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού στην Ελλάδα το 2022»

Στη μελέτη αναλύονται οι αναδιανεμητικές επιδράσεις του πληθωρισμού και των δημοσιονομικών μέτρων που υιοθετήθηκαν για την άμβλυνση των δυσμενών επιπτώσεών του στα νοικοκυριά στην Ελλάδα το 2022. Η ανάλυση χρησιμοποιεί το υπόδειγμα μικροπροσομοίωσης φόρων-παροχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUROMOD) για να μελετήσει πώς ο πληθωρισμός, τα μέτρα στήριξης του εισοδήματος των νοικοκυριών, καθώς και τα μέτρα που στόχευσαν στη συγκράτηση των τιμών επηρέασαν την αγοραστική δύναμη και την ευημερία τους σε όλο το εύρος της κατανομής του εισοδήματος. Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών με χαμηλότερο εισόδημα επηρεάστηκε περισσότερο από την άνοδο του πληθωρισμού το 2022 σε σχέση με εκείνη των νοικοκυριών με υψηλότερο εισόδημα, γεγονός που οδήγησε στο λεγόμενο «χάσμα πληθωρισμού». Ο άνισος αντίκτυπος του πληθωρισμού ενισχύθηκε περαιτέρω από τα υψηλά μερίδια της κατανάλωσης στο εισόδημα των φτωχότερων, με αποτέλεσμα να προκύψει ένα χάσμα ως προς τις απώλειες κοινωνικής ευημερίας μεταξύ του κατώτατου και του ανώτατου εισοδηματικού δεκατημορίου της τάξεως των 9,2 ποσοστιαίων μονάδων.

Η αρνητική αναδιανεμητική επίδραση της πληθωριστικής διαταραχής αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό από τα μέτρα στήριξης που υιοθετήθηκαν, τα οποία περιόρισαν τις απώλειες σε όρους κοινωνικής ευημερίας σε μόλις 2,9% για τον πληθυσμό συνολικά. Επιπλέον, τα δημοσιονομικά μέτρα εξάλειψαν το χάσμα πληθωρισμού και μείωσαν το χάσμα απωλειών κοινωνικής ευημερίας μεταξύ φτωχών και πλουσίων σε μόλις 0,7 της ποσοστιαίας μονάδας. Τα μέτρα που στόχευαν στη συγκράτηση των τιμών κυριάρχησαν έναντι των μέτρων στήριξης του εισοδήματος των νοικοκυριών ως προς την αντιστάθμιση των απωλειών ευημερίας σε όλη την κατανομή του εισοδήματος. Είχαν δε προοδευτική επίδραση, που οφείλεται κυρίως στην επιδότηση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς η παρεχόμενη στήριξη ήταν αντιστρόφως ανάλογη της κατανάλωσης. Ωστόσο, επειδή δεν ήταν εξίσου στοχευμένα στα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, ήταν από οικονομικής απόψεως λιγότερο αποδοτικά σε σχέση με τα μέτρα στήριξης του εισοδήματος. Εντούτοις, το σχετικό πλεονέκτημα αποτελεσματικότητας των εισοδηματικών μέτρων μπορεί να υπονομευθεί σοβαρά υπό συνθήκες εκτεταμένης φοροδιαφυγής, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη όχι μόνο για προσεκτικό σχεδιασμό των στοχευμένων μέτρων, αλλά και για συμπληρωματικότητά τους με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Ευαγγελία Γεωργίου: «Η μετάδοση των μεταβολών των επιτοκίων πολιτικής στα επιτόκια καταθέσεων στην Ελλάδα»

Οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αντιπροσωπεύουν την κυριότερη πηγή ρευστότητας των τραπεζών και συνεπώς τα επιτόκια των καταθέσεων επηρεάζουν σημαντικά το συνολικό κόστος άντλησης χρηματοδότησης των τραπεζών και την προσφορά δανείων, καθώς και την κερδοφορία τους. Από τον Ιούλιο του 2022, οπότε ξεκίνησε ο τελευταίος κύκλος αυξήσεων των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ, η άνοδος των επιτοκίων καταθέσεων στην Ελλάδα, αλλά και στη ζώνη του ευρώ, είναι περιορισμένη συγκριτικά με το συνολικό μέγεθος της αύξησης των επιτοκίων πολιτικής και ασθενέστερη σε σχέση με τον προηγούμενο ανοδικό κύκλο των επιτοκίων της περιόδου 2005-2008.

Η μελέτη εξετάζει το βαθμό μετάδοσης των αυξήσεων των επιτοκίων πολιτικής στα επιτόκια των καταθέσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, υπό το πρίσμα των σημαντικών αλλαγών στη διάρθρωση του τραπεζικού συστήματος και στην άσκηση πολιτικής που έλαβαν χώρα ως συνέπεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης χρέους, αλλά και λόγω της πανδημίας. Τα εμπειρικά αποτελέσματα επιβεβαιώνουν τη μεγαλύτερη αδράνεια των επιτοκίων καταθέσεων για τα νοικοκυριά σε σχέση με τις επιχειρήσεις, ιδίως στην περίπτωση των προθεσμιακών καταθέσεων. Κατά τον τρέχοντα ανοδικό κύκλο τα επιτόκια καταθέσεων μίας ημέρας (απλού ταμιευτηρίου, τρεχούμενοι λογαριασμοί κ.λπ.) εμφανίζουν πολύ περιορισμένη – μηδενική στην περίπτωση των νοικοκυριών – αύξηση, εξέλιξη που υποβοηθείται από τη σύνθεση της καταθετικής βάσης των ελληνικών τραπεζών κυρίως από καταθέσεις νοικοκυριών χαμηλού ύψους, οι οποίες δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε μεταβολές των επιτοκίων.

Γενικότερα, παράγοντες όπως η αυξημένη διαθεσιμότητα καταθέσεων σε σχέση με το δανεισμό της οικονομίας και ο ατελής ανταγωνισμός στο τραπεζικό σύστημα εκτιμάται ότι επιδρούν ανασταλτικά στο βαθμό μετάδοσης των μεταβολών των επιτοκίων πολιτικής στα επιτόκια καταθέσεων. Ωστόσο, δεν προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις ότι η υπερβάλλουσα ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, ως απόρροια των μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής, συνδέεται εν γένει με ασθενέστερη μετάδοση στα επιτόκια καταθέσεων, πιθανόν διότι τα επιτόκια και οι όροι των εν λόγω μέτρων πολιτικής προσαρμόζονταν συχνά, ώστε να είναι συμβατά με την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Περισσότερες πληροφορίες:

Στο 58ο τεύχος περιλαμβάνονται επίσης περιλήψεις των «Δοκιμίων Εργασίας», τα οποία δημοσίευσε (στην αγγλική γλώσσα) το Τμήμα Ειδικών Μελετών της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης και Μελετών της Τράπεζας στο διάστημα Αυγούστου 2023-Δεκεμβρίου 2023.

Σχετικός σύνδεσμος:

Το τεύχος του Οικονομικού Δελτίου είναι διαθέσιμο στην αγγλική γλώσσα και σε ηλεκτρονική μορφή στον παρακάτω σύνδεσμο: Πεντηκοστό όγδοο τεύχος του Οικονομικού Δελτίου της Τράπεζας της Ελλάδος

​​ 
Αυτό το website χρησιμοποιεί cookies για την βελτιστοποίηση της εμπειρίας σας. Μάθετε περισσότερα
Αποδέχομαι