Συνέντευξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στην εφημερίδα «ΓΝΩΜΗ ΠΑΤΡΩΝ» και στη δημοσιογράφο Τέτα Γιαννάρου
08/12/2023 - Άρθρα & Συνεντεύξεις
- Αποτελεί πρόκληση η ομιλία σας. Σε επίπεδο λοιπόν «προκλήσεων» πείτε μας ωςπροϊδεασμό της ομιλίας σε σύνοψη ποιες είναι οι κοινές συνιστώσες των προκλήσεων για την ελληνική και την ευρωπαϊκή οικονομία;»
«Μα δεν θα κάνω αυτήν την ομιλία τελικά. Θα μιλήσω για την κλιματική αλλαγή και τη νομισματική πολιτική που το θεωρώ καίριας σημασίας θέμα».
- Πώς συνδέεται η κλιματική αλλαγή με τη νομισματική πολιτική και ναι μεν οι πολίτες έχουν συνειδητοποιήσει τις δραματικές επιπτώσεις αλλά πώς και με ποιον τρόπο κάνετε τη σύνδεση με τη νομισματική πολιτική;
«Ακούστε με, το κύριο καθήκον για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ανήκει στις κυβερνήσεις, διότι οι κυβερνήσεις είναι αυτές οι οποίες θα βάλουν φόρο στον άνθρακα, οι κυβερνήσεις είναι αυτές, οι οποίες θα επιδοτήσουν τις πράσινες μορφές ενέργειας. Οι κυβερνήσεις είναι αυτές, οι οποίες θα χρηματοδοτήσουν επενδύσεις μαζί με τον ιδιωτικό τομέα. Για να γίνουν δίκτυα, για να γίνουν φωτοβολταϊκά, για να γίνουν ανεμογεννήτριες. Άρα λοιπόν στο συγκεκριμένο θέμαοι κυβερνήσεις έχουν τον κύριο ρόλο».
- Οι κεντρικές τράπεζες έχουν ρόλο και με ποιον τρόπο εμπλέκονται;
«Η απάντηση μου είναι ναι. Πρώτον, η στοχοθεσία μας που είναι η σταθερότητα των τιμών που σημαίνει πληθωρισμός 2%,πριν η κλιματική αλλαγή επιφέρει αστάθεια στις τιμές. Οι τιμές δηλαδή αυξάνονται και μειώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής περισσότερο από πριν, άρα δηλαδή αυξάνει την αβεβαιότητα του τόπου μας που είναι η σταθερότητα των τιμών. Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί ότι τα καλοκαίρια με την υπερβολική ζέστη οι τιμές αυξάνονται περισσότερο από ό,τι αυξάνονταν τα καλοκαίρια παλιότερα. Επίσης, χρειαζόμαστε μεγαλύτερες επενδύσεις τώρα για να αντιμετωπίσουμε και τα φαινόμενά της και για να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και κυρίως για να κάνουμε την επιβεβλημένη μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Άρα λοιπόν είναι πολλά τα κανάλια μέσω των οποίων επηρεάζεται η οικονομία και η νομισματική πολιτική. Από την κλιματική αλλαγή, τώρα στις τράπεζες. Οι τιμές αυξάνονται και μειώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής περισσότερο από πριν, άρα αυξάνεται η αβεβαιότητα στη σταθερότητα των τιμών. Σωστά αυξάνεται η αβεβαιότητα ως προς την επίτευξη του κυρίως στόχου των κεντρικών τραπεζών, που είναι η σταθερότητα των τιμών. Σταθερότητα των τιμών σημαίνει πληθωρισμός 2%, έτσι το έχουμε ερμηνεύσει. Πάμε τώρα στο άλλο κομμάτι που είναι δουλειά μας, οι τράπεζες. Οι τράπεζες λοιπόν έχουν ένα σημαντικό ρόλο να παίξουν και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στη μετάβαση μέσω των δανείων που δίνουν στις επιχειρήσεις. Τουτέστιν οι τράπεζες κάνουμε τώρα stress test, δηλαδή περνάμε δοκιμασίες στα κριτήρια των stress test.
Κατά πόσο μπορούν να αντιμετωπίσουνκαι τον τρόπο που χρησιμοποιείται για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Δηλαδή δημιουργούν ένα business plan που λαμβάνει υπόψη την κλιματική αλλαγή, λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους, τους κλιματικούς κινδύνους στα χαρτοφυλάκιά τους και δίνουν κίνητρα στις επιχειρήσεις. Δίνουμε κίνητρα να προχωρήσουν στην πράσινη μετάβαση. Άρα λοιπόν οι τράπεζες και μέσω των τραπεζών οι επόπτες μας, εμείς οι κεντρικές τράπεζες, ασκούμε ένα σημαντικό ρόλο μαζί με τις κυβερνήσεις και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στη μετάβαση στη νέα πράσινη οικονομία».
- Εδώ τίθεται ένα ερώτημα κύριε Διοικητά. Θεωρείτε εφικτή την άμεση επικράτηση της πράσινης οικονομίας; Δεν θα υπάρξει ένα διάστημα κενό, που θα πρέπει να υποστηριχτεί από υδρογονάνθρακες έως την επικράτηση της πράσινης οικονομίας και πώς αυτό θα γίνει;
«Βεβαίως έχετε απόλυτο δίκιο. Να σας πω όμως ένα παράδειγμα. Όταν λέμε πράσινη οικονομία, δεν είναι μόνο το να κάνεις επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά και σε αιολική ενέργεια. Πρέπει παράλληλα να δημιουργηθούν δίκτυα, πρέπει να φτιάξεις αποθηκευτικούς χώρους καισε αυτά τα δύο τελευταία, δυστυχώς η παγκόσμια οικονομία δεν ενήργησε γρήγορα. Για παράδειγμα, αν δείτε σήμερα τον Ενεργειακό Χάρτη, προβάλλεται ευκρινώς ένα ερώτημα: Γιατί η ενέργεια είναι φθηνότερη στον Βορρά της Ευρώπης από ό,τι είναι στον Νότο της Ευρώπης; Στον Ενεργειακό Χάρτη λοιπόν θακαταλάβετε για ποιο λόγο η Βόρεια Ευρώπη, δηλαδή οι χώρες της, διασυνδέονται με πάρα πολύ πυκνά δίκτυα μεταξύ τους και αυτή είναι η απάντηση. Άρα λοιπόν, η πράσινη ενέργεια, είτε είναι αιολική είτε ηλιακή, μέσω των δικτύων, χρησιμοποιείται επιτόπου στη χώρα στην οποία παράγεται, αλλά λόγω έλλειψης δικτύων δεν διοχετεύεται στις υπόλοιπες χώρες στον Νότο.
Δεν είμαστε επί του παρόντος επαρκώς συνδεδεμένοι. Ακόμα δεν έχουμε συνδέσει την ηπειρωτική Ελλάδα με όλα τα νησιά για παράδειγμα. Δεν έχει συνδεθεί ακόμα η Γαλλία με την Ισπανία, δεν έχει συνδεθεί η Ελλάδα με την Ιταλία. Να λοιπόν, για ποιο λόγο η ενέργεια είναι φθηνότερη στη Βόρεια Ευρώπη από ό,τι στη Νότια. Αυτό το λέω για να σας δώσω να καταλάβετε την σημασία των δικτύων καιπαράλληλα τι σημαίνει και τι κοστίζει η απουσία των δικτύων. Πολύ απλά η έλλειψη δικτύων είναι ο λόγος αυξημένων τιμών ενέργειας».
- Γιατί οι χώρες της Νότιας Ε.Ε. δεν προσπαθούν να δημιουργήσουν δίκτυα, λόγω αυξημένου κόστους ή γιατί δεν έδωσαν την πρέπουσα σημασία;
«Γιατί δεν κατανόησαν έγκαιρα ότι είναι ανεπαρκές να επενδύσεις μόνον σε φωτοβολταϊκά και σε αιολική ενέργεια. Παράλληλα πρέπει να έχεις αποθηκευτικούς χώρους, μπαταρίες δηλαδή μεγάλες μπαταρίες και κυρίως να έχεις δίκτυα. Αυτό αγνοήθηκε κυρίως στον ευρωπαϊκό Νότο και δεν είναι θέμα κόστους, αλλά γρήγορης προσαρμογής, γιατί αυτή θα αποφέρει τα οφέλη. Προσπαθούμε να συνδέσουμε την Ελλάδα με την Αίγυπτο, κατόπιν την Ελλάδα με τα Βαλκάνια, την Ελλάδα με την υπόλοιπη Ευρώπη, η Ελλάδα δίπλα στην Αθήνα να γίνει κέντρο ενεργειακό, μεταφέροντας ενέργεια από τη Μέση Ανατολή για την ίδια τη χώρακαι την υπόλοιπη Ευρώπη. Το θέμα της απουσίας δικτύων στη Νότια Ευρώπη ήταν θέμα απρονοησίας, αλλά θα έλεγα ως ένα βαθμό και δημοσιονομικών περιορισμών».