Χαιρετισμός του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στην παρουσίαση του αναμνηστικού νομίσματος με θέμα: «Μαρτυρικά Χωριά και Πόλεις της Ελλάδας»
16/12/2024 - Ομιλίες
Η Τράπεζα της Ελλάδος θεωρεί πάντοτε καθήκον της να συμβάλλει στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης με την έκδοση συλλεκτικών νομισμάτων που τιμούν σημαντικές ιστορικές επετείους της χώρας.
Φέτος συμπληρώνονται 80 χρόνια από την απελευθέρωση της χώρας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ πριν λίγες μέρες είχαμε τη θλιβερή επέτειο του ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων. Παρουσιάζουμε λοιπόν σήμερα το αργυρό συλλεκτικό νόμισμα που αποφάσισε να εκδώσει η Τράπεζα της Ελλάδος για να τιμήσει τα μαρτυρικά χωριά και πόλεις της Ελλάδος.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της τριπλής κατοχής της χώρας, η Ελλάδα πλήρωσε ιδιαίτερα βαρύ τίμημα, χάνοντας περίπου το 10% του πληθυσμού της είτε στις ένοπλες συγκρούσεις, είτε από την πείνα και τον υποσιτισμό, είτε λόγω της εκτέλεσης αμάχων. Μάλιστα, βάσει της αναλογίας θυμάτων/πληθυσμού, η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πρώτες θέσεις κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αναμφίβολα το καθοριστικό στοιχείο για τη συμπεριφορά των κατοχικών δυνάμεων προς τους Έλληνες ήταν οι ολοκληρωτικές ιδεολογίες από τις οποίες εμφορούνταν: ναζισμός για τους Γερμανούς, φασισμός για τους Ιταλούς, ενώ στην περίπτωση των Βουλγάρων κυριαρχούσε η λογική της εθνοκάθαρσης, καθώς επιδίωκαν το βίαιο εκβουλγαρισμό της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης και εν τέλει την προσάρτησή τους.
Το αδούλωτο φρόνημα και η σθεναρή αντίδραση του ελληνικού λαού στην τριπλή κατοχή προκάλεσαν τα σφοδρά αντίποινα των κατακτητών, οι οποίοι κατέστρεψαν περίπου 1.700 οικισμούς για τη δράση της Εθνικής Αντίστασης, διαπράττοντας ομαδικές εκτελέσεις αμάχων, πυρπολήσεις σπιτιών και λεηλασίες. Καμία περιφέρεια της χώρας δεν έμεινε αλώβητη: από την Κρήτη, η οποία πρώτη υπέστη αντίποινα για την ηρωική αντίσταση του κρητικού λαού στη γερμανική εισβολή, μέχρι την Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη. Πολλές σφαγές που έγιναν στη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα κατατάσσονται ανάμεσα στις μεγαλύτερες αγριότητες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τελείως ενδεικτικά, σφαγές όπως της Καντάνου, της Βιάννου, των Καλαβρύτων, του Μονοδενδρίου, του Διστόμου, του Κομμένου, του Δοξάτου και του Χορτιάτη συγκαταλέγονται στις μελανότερες σελίδες αυτής της σκοτεινής περιόδου. Ακόμα και με το τότε ισχύον δίκαιο του πολέμου, τα αντίποινα υπήρξαν τελείως δυσανάλογα και εκτελέστηκαν αδιακρίτως, όπως κρίθηκε στη δίκη των στρατηγών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που διεξήχθη στη Νυρεμβέργη στο πλαίσιο της μεγάλης δίκης των εγκληματιών πολέμου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν οι Εβραίοι συμπολίτες μας, θύματα της μεγαλύτερης γενοκτονίας στην ιστορία και αιώνιοι μάρτυρες της φρίκης του ρατσισμού.
Στην ενωμένη πια Ευρώπη και τη ζώνη του ευρώ, ο ελληνικός λαός έχει φιλικά αισθήματα και σχέσεις με τους λαούς της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Βουλγαρίας. Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης όμως είναι απαραίτητη, όχι μόνο ανάμεσα στους Έλληνες, αλλά και στους άλλους φίλους λαούς, ώστε το αίμα των αθώων που χύθηκε στα μαρτυρικά χωριά και πόλεις της Ελλάδας να είναι και το τελευταίο.