Άρθρο γνώμης του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στην εφημερίδα "Real News" με τίτλο «Προκλήσεις και ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία»
29/12/2024 - Άρθρα & Συνεντεύξεις
Τα επόμενα χρόνια η ελληνική οικονομία προβλέπεται να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η εξέλιξη αυτή είναι καίρια για την επιτάχυνση της σύγκλισης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας προς τα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα. Οι κύριοι παράγοντες που θα συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη είναι οι επενδυτικές δαπάνες, ιδιαίτερα μέσω της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, όπως ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και η ιδιωτική κατανάλωση, που υποστηρίζεται από την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος λόγω βελτίωσης της απασχόλησης και μείωσης του πληθωρισμού.
Η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει αξιόλογες επιτυχίες. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (6,2% του ΑΕΠ το 2023) αποτελεί τη σημαντικότερη εξ αυτών, παρά τη δημοσιονομική εξυγίανση που έχει σημειωθεί και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε όρους κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Το έλλειμμα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι η Ελλάδα υπολείπεται σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας έναντι των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών. Σύμφωνα με τον δείκτη παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας του IMD για το 2024, η Ελλάδα κατατάσσεται 47η, συγκριτικά με την Ιρλανδία (4η) και την Πορτογαλία (36η). Παρόμοια συμπεράσματα προκύπτουν από τους δείκτες διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η υστέρηση σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας σε συνδυασμό με το χαμηλότερο επίπεδο επενδύσεων επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα και το βιοτικό επίπεδο.
Ο ρόλος των επενδύσεων είναι καθοριστικός για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας. Παρά την αύξηση των επενδύσεων κατά την περίοδο 2021-2023, ως ποσοστό του ΑΕΠ (15,2% το 2023) παραμένουν χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (22,0%). Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων είναι ζωτικής σημασίας. Ενώ η απορρόφηση του 51% των πόρων του RRF και η πρόσφατη κατάθεση του πέμπτου αιτήματος είσπραξης δόσης αποτελούν θετικές εξελίξεις, απαιτείται ταχύτερη εκταμίευση των επιχορηγήσεων προς τους τελικούς δικαιούχους και ολοκλήρωση των δανειακών συμβάσεων, προκειμένου να απορροφηθεί έγκαιρα το σύνολο των πόρων. Παράλληλα, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, περιλαμβανομένης της επιτάχυνσης της δικαιοσύνης, της μείωσης της γραφειοκρατίας, της αναβάθμισης ψηφιακών δεξιοτήτων, και της εξάλειψης περιοριστικών πρακτικών στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας είναι η αύξηση των επενδύσεων σε παραγωγικό εξοπλισμό, άυλα στοιχεία ενεργητικού και τεχνολογίες αιχμής, με στόχο τη βελτίωση της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών.
Ο τραπεζικός τομέας έχει σημειώσει πρόοδο την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο θα πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς του. Η περαιτέρω βελτίωση της κεφαλαιακής βάσης, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αναβάθμιση των υπηρεσιών είναι κρίσιμες για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας. Επιπλέον, η χρήση όλων των διαθέσιμων μορφών ιδιωτικής χρηματοδότησης των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στις κεφαλαιαγορές, μπορεί να διευρύνει τη χρηματοδοτική βάση, ιδιαίτερα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η εφαρμογή των παραπάνω πολιτικών και μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού και τη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε ένα βιώσιμο και καινοτόμο παραγωγικό μοντέλο. Επιπλέον, απαιτούνται η δημιουργία πολιτικών συναινέσεων και η προσήλωση σε τεκμηριωμένες στρατηγικές διακυβέρνησης, ώστε να αντιμετωπιστούν χρόνιες αδυναμίες που εμποδίζουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας. Με στοχευμένες δράσεις, η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία.