Ομιλίες

Ομιλία του Νικ. Χ. Γκαργκάνα, Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, στην εκδήλωση που διοργανώθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος στην Κέρκυρα

13/12/2001 - Ομιλίες

Ομιλία του Νικ. Χ. Γκαργκάνα,

Υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος,

στην εκδήλωση που διοργανώθηκε από

την Τράπεζα της Ελλάδος στην Κέρκυρα,

την Πέμπτη, 13 Δεκεμβρίου 2001

 

Θα ήθελα κι εγώ με τη σειρά μου να σας καλωσορίσω σε αυτήν την εκδήλωση ενημέρωσης για το ευρώ που διοργανώνει η Τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο της ενημερωτικής εκστρατείας «Ευρώ 2002» και να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας.

Μόλις 18 ημέρες απομένουν έως την 1η Ιανουαρίου 2002, ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει ταυτόχρονα στην Ελλάδα και τις άλλες 11 χώρες που μετέχουν στη ζώνη του ευρώ η επίσημη κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ και η σταδιακή απόσυρση των εθνικών τραπεζογραμματίων και κερμάτων. Πρόκειται για το τελευταίο βήμα της μετάβασης στο ενιαίο νόμισμα και για την πιο απτή της έκφραση, δεδομένου ότι το ευρώ σε λογιστική μορφή έχει ήδη υιοθετηθεί στην Ελλάδα από την αρχή του 2001 και τα οφέλη που έχει αποφέρει στην ελληνική οικονομία είναι πλέον εμφανή.

Στην παρούσα συγκυρία αυξημένης αβεβαιότητας για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, η υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος παρέχει στην ελληνική οικονομία, καθώς και στις λοιπές οικονομίες της ζώνης του ευρώ, καλύτερη προστασία από εξωγενείς αναταράξεις και συμβάλλει στη διαμόρφωση σταθερών νομισματικών συνθηκών και σταθερού περιβάλλοντος συναλλαγών, λιγότερο εκτεθειμένου στις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Σκοπός της σημερινής εκδήλωσης είναι να συμβάλει στην καλύτερη ενημέρωσή σας σχετικά με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις για την επιτυχή εισαγωγή στην κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ και την απόσυρση των δραχμών. Συνεπώς, η ομιλία μου θα επικεντρωθεί στον τρόπο με τον οποίο το νέο νόμισμα θα φθάσει στα χέρια των πολιτών, αφού ολοκληρωθεί μια προσεκτικά οργανωμένη διαδικασία παραγωγής και διανομής, καθώς και στις προκλήσεις που θα ανακύψουν κατά την ολοκλήρωση της μετάβασης στο νέο νόμισμα.

Η μετάβαση στο ευρώ σε φυσική μορφή αποτελεί ένα πολύπλοκο εγχείρημα, που απαιτεί μεγάλη προσπάθεια σε επίπεδο διοικητικής μέριμνας και οργάνωσης και έγκαιρη τεχνική προετοιμασία από τις νομισματικές και οικονομικές αρχές, καθώς και από τα πιστωτικά ιδρύματα.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως νομισματική αρχή, και το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών έχουν αρχίσει εδώ και αρκετούς μήνες τις αναγκαίες προπαρασκευαστικές εργασίες και έχουν λάβει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη και ταχεία μετάβαση στο ευρώ με την κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ στη χώρα μας και την απόσυρση των δραχμών. Στην προσπάθειά τους αυτή στηρίζονται στη συνεργασία της ΄Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών και άλλων αρμόδιων φορέων.

Πιστεύω ότι έχει γίνει η αναγκαία προετοιμασία και έχουν διαμορφωθεί οι προϋποθέσεις ώστε όλα να κυλήσουν ομαλά, χωρίς εκπλήξεις.

Η πρώτη προϋπόθεση αφορά την έγκαιρη εξασφάλιση των αναγκαίων ποσοτήτων τραπεζογραμματίων και κερμάτων, διαφόρων αξιών, ώστε να μπορεί να αρχίσει απρόσκοπτα η αντικατάσταση της δραχμής από το ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2002. Για την κάλυψη των αναγκών στην Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος, που είναι υπεύθυνη για την παραγωγή των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ, έχει μεριμνήσει ώστε στο τέλος του τρέχοντος έτους να είναι διαθέσιμα 617 εκατομμύρια τραπεζογραμμάτια ευρώ και, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, 1.330 εκατομμύρια κέρματα ευρώ. Αν συνυπολογιστούν και τα 270 εκατoμμύρια κέρματα ευρώ που πρόκειται να παραχθούν για τη δημιουργία αποθέματος διοικητικής μέριμνας, ο συνολικός αριθμός των κερμάτων ευρώ θα ανέλθει στα 1.600 εκατομμύρια.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ήδη ολοκληρώσει τη διανομή των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ στα 27 υποκαταστήματά της και σε άλλα 96 σημεία σε όλη τη χώρα, στα οποία λειτουργούν υποκαταστήματα της Εθνικής Τράπεζας, όπου η Τράπεζα της Ελλάδος τηρεί ταμειακά αποθέματα.

Από τα 123 αυτά γεωγραφικά σημεία, που καλύπτουν όλη τη χώρα, καθώς και από το Κεντρικό Κατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος, οι αναγκαίες ποσότητες τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ έχουν ήδη προωθηθεί στα πιστωτικά ιδρύματα ώστε αυτά να είναι σε θέση στη συνέχεια να εξυπηρετήσουν τις εμπορικές επιχειρήσεις σύμφωνα με το εθνικό σχέδιο μετάβασης στο ευρώ. Ο προεφοδιασμός των τραπεζών με κέρματα ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου και ο προεφοδιασμός τους με τραπεζογραμμάτια την 1η Οκτωβρίου.

Οι εμπορικές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να προεφοδιάζονται από τις τράπεζες με κέρματα ευρώ από την 1η Νοεμβρίου και με τραπεζογραμμάτια μικρής αξίας (5 και 10 ευρώ) από την 1η Δεκεμβρίου. Αναγκαία προϋπόθεση για τον προεφοδιασμό των εμπορικών επιχειρήσεων είναι η δέσμευσή τους ρητώς ότι δεν θα θέσουν σε κυκλοφορία το ενιαίο νόμισμα πριν από την 1η Ιανουαρίου 2002. Οι επιχειρήσεις πρέπει εγκαίρως να προβλέψουν τις ανάγκες τους σε ευρώ στην περίοδο παράλληλης κυκλοφορίας και να έλθουν σε επαφή με την τράπεζά τους για τη ρύθμιση των λεπτομερειών που αφορούν τον προεφοδιασμό τους.

Για να διασφαλιστεί η επιτυχής μετάβαση από τη δραχμή στο ευρώ, απαιτείται η ενημέρωση των πολιτών, ώστε να είναι πλήρως προετοιμασμένοι όταν τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ θα τεθούν σε κυκλοφορία την 1η Ιανουαρίου 2002.

Η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει ενεργά στην Εκστρατεία Ενημέρωσης Ευρώ 2002, την οποία έχει διοργανώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε συνεργασία με τις δώδεκα εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ. Σκοπός της εξειδικευμένης ενημερωτικής εκστρατείας, η οποία επιταχύνεται σταδιακά και θα κορυφωθεί τις τελευταίες εβδομάδες του έτους και τις πρώτες του 2002, είναι η ενημέρωση των πολιτών σχετικά, πρώτον, με την εξωτερική εμφάνιση των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ, δεύτερον, με τον τρόπο διάκρισης της αξίας των επτά τραπεζογραμματίων και των οκτώ κερμάτων ευρώ, τρίτον, με τα κύρια χαρακτηριστικά ασφαλείας τους και, τέταρτον, με τα βασικά στοιχεία του εθνικού σχεδίου για την κυκλοφορία του ευρώ και την απόσυρση του εθνικού νομίσματος.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης την εκπαίδευση ατόμων που απασχολούνται στα κυριότερα σημεία διακίνησης του ευρώ, ιδιαίτερα των ταμιών, ώστε να έχουν προετοιμαστεί για την εισαγωγή του νέου νομίσματος.

Για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ χρησιμοποιούνται όλα τα πρόσφορα μέσα επικοινωνίας: έντυπο πληροφοριακό υλικό, τηλεοπτικά μηνύματα, καταχωρήσεις στον τύπο και ενημερωτικές εκδηλώσεις, όπως η σημερινή.

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται επίσης η εφαρμογή του Προγράμματος Επικοινωνιακής Πολιτικής για το ευρώ, που έχει καταρτιστεί από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πιστεύω ότι αυτές οι προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού θα επιτύχουν να καλύψουν έως τις αρχές του επόμενου έτους το έλλειμμα πληροφόρησης που εξακολουθεί να υπάρχει σχετικά με την εισαγωγή των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ στην κυκλοφορία.

Θα ήθελα τώρα να αναφερθώ στην εξωτερική εμφάνιση των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ.

Το πρώτο που πρέπει να υπογραμμίσω είναι ότι, για οποιαδήποτε αξία, τα τραπεζογραμμάτια ευρώ είναι πανομοιότυπα, άσχετα από τη χώρα στην οποία τίθενται σε κυκλοφορία. Δεν υπάρχουν εθνικές διαφορές σε καμία από τις δύο όψεις των τραπεζογραμματίων. Θα κυκλοφορούν και θα γίνονται αποδεκτά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Τα οκτώ κέρματα ευρώ έχουν μία πανομοιότυπη κοινή όψη και μία εθνική όψη, η οποία απεικονίζει διαφορετικές παραστάσεις για την κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ. Η γενική εμφάνιση των κερμάτων της ίδιας ονομαστικής αξίας, καθώς και η μορφή και τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους (σχήμα, διάμετρος, πάχος, βάρος, χρώμα, σύνθεση μετάλλου, αγωγιμότητα κ.λπ.), ταυτίζονται σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα κέρματα ευρώ θα αναγνωρίζονται εύκολα από όλους, παρά το γεγονός ότι έχουν διαφορετικές παραστάσεις στη μία όψη, και βεβαίως θα κυκλοφορούν και θα είναι αποδεκτά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Η διαφορετικότητα δεν θα προκαλέσει σύγχυση.

Θα υπάρχουν επτά ονομαστικές αξίες τραπεζογραμματίων ευρώ και οκτώ ονομαστικές αξίες κερμάτων. Ας σημειωθεί ότι τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ τηρούν χωρίς εξαίρεση τη βασική ακολουθία: 1-2-5, δηλαδή 1 λεπτό – 2 λεπτά – 5 λεπτά, 10 λεπτά – 20 λεπτά – 50 λεπτά, 1 ευρώ – 2 ευρώ – 5 ευρώ, 10 ευρώ – 20 ευρώ - 50 ευρώ, 100 ευρώ – 200 ευρώ – 500 ευρώ. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι δεν υπάρχει εξαίρεση στην ακολουθία 1-2-5 για τις υποδιαιρέσεις του ευρώ.

Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ ενσωματώνουν χαρακτηριστικά ασφαλείας της πιο σύγχρονης τεχνολογίας. Θα μπορείτε εύκολα να αναγνωρίσετε ένα γνήσιο τραπεζογραμμάτιο ευρώ: Δεν έχετε παρά να το πιάσετε, να το κοιτάξετε και να το κρατήσετε πλάγια στο φως. Τα τραπεζογραμμάτια ευρώ εκτυπώνονται σε χαρτί από βαμβακερές ίνες, το οποίο τους προσδίδει μοναδική υφή. Ορισμένα μέρη στην όψη του, εκτυπώνονται ανάγλυφα, ώστε να μπορείτε να αναγνωρίσετε το γνήσιο τραπεζογραμμάτιο με την αφή. ΄Οταν κρατάτε το τραπεζογραμμάτιο πλάγια στο φως, θα δείτε μια ιριδίζουσα λωρίδα που αλλάζει ελαφρά ο χρωματισμός της. Υπάρχουν αρκετά άλλα χαρακτηριστικά ασφαλείας, όπως το υδατογράφημα, η ταινία ασφαλείας, η λωρίδα ελάσματος κ.λπ. Συνολικά τα τραπεζογραμμάτια ευρώ ενσωματώνουν περίπου 35 χαρακτηριστικά ασφαλείας, που μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο παραχάραξης. Εν τούτοις λαμβάνονται όλα τα δυνατά μέτρα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αστυνομικές αρχές για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος παραχάραξης.

Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα ευρώ θα τεθούν σε κυκλοφορία την 1η Ιανουαρίου 2002 και από τότε και μετά – και μόνον από τότε και μετά – θα αποτελούν νόμιμο χρήμα, δηλαδή θα πρέπει να γίνονται αποδεκτά σε όλες τις συναλλαγές. ΄Ετσι, θα αρχίσει η σταδιακή απόσυρση της δραχμής, η οποία θα παραμείνει σε κυκλοφορία έως και τις 28 Φεβρουαρίου 2002. Από την 1η Μαρτίου 2002, η δραχμή δεν θα κυκλοφορεί πλέον και δεν θα πρέπει να γίνεται αποδεκτή κατά το διακανονισμό των συναλλαγών. Από την 1η Μαρτίου 2002, νόμιμο χρήμα στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ θα είναι μόνο το ευρώ.

Θα μπορούν όμως όλοι να ανταλλάσσουν τις δραχμές τους με ευρώ στην Τράπεζα της Ελλάδος και τα υποκαταστήματά της (μέχρι την 1η Μαρτίου 2012 για τα τραπεζογραμμάτια και μέχρι την 1η Μαρτίου 2004 για τα κέρματα, τα οποία θα μπορούν να ανταλλάσσονται και στις ΔΟΥ).

Καθοριστικός παράγοντας για την ομαλή και γρήγορη μετάβαση στο νέο μας νόμισμα θα είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία των τραπεζών.

Οι ελληνικές τράπεζες δεν υστερούν σε σύγκριση με τις τράπεζες των άλλων χωρών της ζώνης του ευρώ και έχουν ολοκληρώσει, σε μεγάλο βαθμό, την προετοιμασία τους. Οι αναγκαίες προσαρμογές των μηχανογραφικών τους συστημάτων βρίσκονται ήδη στο τελικό στάδιο και έχει ξεκινήσει από το φθινόπωρο η μετατροπή των λογαριασμών των πελατών τους σε ευρώ.

Τα ταμεία των τραπεζών και οι αυτόματες ταμειολογιστικές μηχανές (ΑΤΜ) είναι οι κύριοι δίαυλοι διανομής τραπεζογραμματίων στο κοινό. Συνεπώς, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην απρόσκοπτη και γρήγορη εισαγωγή των τραπεζογραμματίων ευρώ. Οι τράπεζες έχουν δεσμευθεί να προσαρμόσουν το μηχανικό και λογισμικό μέρος των ΑΤΜ, έτσι ώστε σημαντικό ποσοστό, 80% του συνολικού δικτύου των μηχανών αυτών να διαθέτει τραπεζογραμμάτια ευρώ από τις πρώτες ώρες της Τρίτης 1 Ιανουαρίου 2002. Στις υπόλοιπες μηχανές η σχετική προσαρμογή θα γίνει αργότερα στη διάρκεια της εβδομάδας και θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος της δεύτερης εβδομάδας του Ιανουαρίου 2002. Τα τραπεζογραμμάτια με τα οποία οι τράπεζες θα εφοδιάζουν τα ΑΤΜ θα είναι κυρίως των 20 και 50 ευρώ.

Τα κέρματα ευρώ θα τεθούν σε κυκλοφορία επίσης από τις τράπεζες, αλλά και από τις εμπορικές επιχειρήσεις. Κατά την περίοδο παράλληλης κυκλοφορίας των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων δραχμών και ευρώ, η οποία, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, θα διαρκέσει από την 1η Ιανουαρίου 2002 έως και την 28η Φεβρουαρίου 2002, οι τράπεζες θα ανταλλάσσουν τραπεζογραμμάτια και κέρματα δραχμών με ευρώ χωρίς καμία επιβάρυνση, ενώ οι πολίτες θα μπορούν να πληρώνουν για τις αγορές τους είτε σε δραχμές είτε σε ευρώ και θα παίρνουν ρέστα σε ευρώ. Επίσης, κάθε είδους πληρωμές σε μετρητά (μισθοί, αμοιβές κ.λπ.) θα επιδιωχθεί από την αρχή του έτους να γίνονται σε ευρώ. Αναλήψεις από λογαριασμούς, εκ μέρους του κοινού, των επιχειρήσεων και του Δημοσίου, θα γίνονται αποκλειστικά σε ευρώ. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών τους κατά τις ημέρες αιχμής και για την όσο το δυνατόν ταχύτερη απόσυρση των δραχμών, οι τράπεζες θα λειτουργούν και πέραν του κανονικού ωραρίου τις πρώτες ημέρες του έτους. Θα οργανώσουν επίσης ειδικά τμήματα στα καταστήματά τους, υπεύθυνα για τον εφοδιασμό των πελατών με ευρώ και την απόσυρση των δραχμών. Έτσι θα διασφαλιστεί ο ομαλός εφοδιασμός των πολιτών με τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ.

Ολοκληρώνοντας τις προετοιμασίες τους για την υποδοχή του νέου νομίσματος, οι τράπεζες θα μετατρέψουν, χωρίς κανένα κόστος για τους πελάτες τους, όλους τους λογαριασμούς από δραχμές σε ευρώ το αργότερο την 31η Δεκεμβρίου 2001.

Η παράλληλη κυκλοφορία τραπεζογραμματίων και κερμάτων δραχμών και ευρώ γίνεται για τη διευκόλυνση των συναλλαγών. Δεν σημαίνει ότι το κοινό θα πρέπει να συνεχίσει τις πληρωμές σε δραχμές με αμείωτη συχνότητα έως την 28η Φεβρουαρίου 2002. Αντίθετα, οι πληρωμές σε δραχμές θα πρέπει να περιορίζονται σταδιακά καθώς θα αποσύρεται η δραχμή. Θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες προκειμένου να διοχετευθεί το ευρώ στην οικονομία πολύ γρήγορα και να γενικευθεί η χρήση του στις συναλλαγές. Στόχος μας είναι ο κύριος όγκος των πληρωμών σε μετρητά να γίνεται σε τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ έως το τέλος των δύο-τριών πρώτων εβδομάδων του Ιανουαρίου του 2002, παρόλο που τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα δραχμών θα είναι νόμιμο χρήμα μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2002.

Για να διευκολυνθεί η de facto σύντμηση της περιόδου παράλληλης κυκλοφορίας, όπως ήδη αναφέρθηκε, έχει γίνει έγκαιρα ο προεφοδιασμός των τραπεζών και των εμπορικών επιχειρήσεων με ευρώ. Από τη Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου το ευρύ κοινό θα έχει τη δυνατότητα να αγοράζει κέρματα από τις τράπεζες σε ειδικές συσκευασίες γνωριμίας, που καθεμία θα περιέχει 45 κέρματα ευρώ όλων των αξιών, συνολικής αξίας 14,67 ευρώ, έναντι 5.000 δραχμών.

Αυτές οι ειδικές συσκευασίες θα βοηθήσουν τους πολίτες να εξοικειωθούν με τα νέα κέρματα. Θα επιτρέψουν επίσης στους καταναλωτές να κάνουν αγορές χρησιμοποιώντας το ακριβές ποσό σε κέρματα ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2002. Από τις 17 Δεκεμβρίου 2001, οι εμπορικές επιχειρήσεις θα μπορούν επίσης να προμηθεύονται συσκευασίες με κέρματα ευρώ από τις τράπεζες. Τραπεζογραμμάτια ευρώ δεν θα διατεθούν στο κοινό πριν από την 1η Ιανουαρίου 2002.

Η διαδικασία αντικατάστασης της δραχμής από το ευρώ προβλέπεται ότι θα κυλήσει ομαλά. Ωστόσο, συχνά εκφράζονται φόβοι ότι η μετάβαση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για αδικαιολόγητες ή συγκεκαλυμμένες αυξήσεις τιμών. Η εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος, όπως και των άλλων κεντρικών τραπεζών των χωρών της ζώνης του ευρώ, είναι ότι ο κίνδυνος αύξησης των τιμών κατά τη διαδικασία της μετατροπής είναι περιορισμένος. Αφενός έχει ληφθεί σειρά μέτρων, τα οποία θα αναφέρω ακολούθως, ώστε να ελαχιστοποιηθούν φαινόμενα κερδοσκοπικής αναπροσαρμογής των τιμών σε ευρώ. Αφετέρου η μετατροπή των δραχμικών τιμών σε τιμές σε ευρώ δεν είναι γενικά πιθανό να πραγματοποιηθεί με προσαρμογές προς μία μόνο κατεύθυνση, ακόμα και αν, παρ’ ελπίδα, κάποιες επιχειρήσεις το επιδιώξουν. Συνεπώς, αναμένεται να υπάρξει, σε κάποιο βαθμό, αντιστάθμιση των προς τα άνω προσαρμογών των τιμών με αντίστοιχες προσαρμογές προς τα κάτω.

Μέτρα για την αποτροπή αυξήσεων των τιμών έχουν ληφθεί και στο πλαίσιο της νομοθεσίας για το ευρώ. Ειδικότερα:

Από τους πρώτους μήνες του 2001 οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν τη διπλή αναγραφή των τιμών των προϊόντων τους σε δραχμές και σε ευρώ. Το μέτρο της διπλής αναγραφής τιμών, που λήγει την 28η Φεβρουαρίου 2002, προστατεύει τους καταναλωτές από αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών, καθώς επιτρέπει την άμεση σύγκριση της τιμής ενός προϊόντος σε ευρώ με τη «γνωστή» τιμή σε δραχμές.

Προς την ίδια κατεύθυνση, δηλ. της προστασίας των καταναλωτών κατά την εισαγωγή του ευρώ, λειτουργεί και ο θεσμός των ευρω-παρατηρητηρίων, που καθιερώθηκαν με νόμο του 2000 και σκοπό έχουν να παρακολουθούν θέματα σχετικά με την εισαγωγή του ευρώ και τη διαφάνεια των πρακτικών τιμολόγησης που θα εφαρμόζουν οι επαγγελματίες.

Ταυτόχρονα, ο δημόσιος τομέας έχει κληθεί να αποφύγει οποιαδήποτε αύξηση τιμών, τελών, παραβόλων, εισφορών κ.λπ. με την ευκαιρία της μετατροπής τους από δραχμές σε ευρώ. Αν, μετά τη μετατροπή και τη στρογγυλοποίηση, κριθεί ότι απαιτείται μικρή προσαρμογή του προκύπτοντος ποσού σε ευρώ για λόγους χρηστικότητας, δηλαδή για να προκύψει ένα «βολικό» ποσό, η προσαρμογή αυτή θα γίνεται προς τα κάτω, δηλαδή προς όφελος του πολίτη. Η υπόδειξη αυτή απευθύνεται και στις δημόσιες επιχειρήσεις και τους οργανισμούς κοινής ωφέλειας και αφορά τα τιμολόγιά τους.

Ειδικότερα σε σχέση με τη φορολογία έχουν γίνει ρυθμίσεις με βάση τις οποίες η μετατροπή τελών, χαρτοσήμων και άλλων επιβαρύνσεων θα γίνεται είτε ακριβώς είτε με προσαρμογή προς τα κάτω, ώστε να προκύπτει όφελος σε ευρώ για το φορολογούμενο.

Σε δύο μνημόνια που συνυπογράφηκαν από τους εκπροσώπους των Επαγγελματικών Οργανώσεων και Φορέων στο Υπουργείο Ανάπτυξης τα μέλη των Επαγγελματικών Οργανώσεων δεσμεύονται «να μην επιτρέψουν η μετάβαση στο ευρώ να οδηγήσει σε συγκεκαλυμμένες αυξήσεις τιμών με την ευκαιρία της μετατροπής των τιμών σε ευρώ» και να τις αναπροσαρμόζουν προς όφελος του καταναλωτή.

Συνολικά, αναμένεται η επίδραση της εισαγωγής του ευρώ σε φυσική μορφή στις τιμές να είναι πολύ μικρή και σε κάθε περίπτωση παροδική. Μεσοπρόθεσμα, η μετάβαση στο ευρώ θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη διαφάνεια ως προς τις τιμές, σε ένταση του ανταγωνισμού - συγκριτικά με την περίοδο κυκλοφορίας των εθνικών νομισματικών μονάδων - και συνακόλουθα σε πίεση για μείωση των τιμών.

Θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να αναφερθώ ειδικότερα στη σημασία που έχει η συνεργασία των εμπορικών επιχειρήσεων για την ομαλή εισαγωγή στην κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ. Οι εμπορικές επιχειρήσεις είναι πολύ πιο εξοικειωμένες με τη διενέργεια συναλλαγών και τη διαχείριση τραπεζογραμματίων και κερμάτων από ό,τι οι πελάτες τους. Η ορθή εφαρμογή των κανόνων στρογγυλοποίησης κατά τη μετατροπή των ποσών που είναι εκφρασμένα σε δραχμές σε ποσά που είναι εκφρασμένα σε ευρώ, η τήρηση της διπλής αναγραφής των τιμών στις δύο νομισματικές μονάδες, η μη εκμετάλλευση της εισαγωγής του ευρώ σε φυσική μορφή για τη στρογγυλοποίηση των ποσών προς τα άνω, η παροχή βοήθειας στους πελάτες ώστε να κατανοήσουν τις λεπτομέρειες των συναλλαγών σε ευρώ και, γενικά, η υιοθέτηση μιας φιλικής στάσης συνεργασίας είναι βασικά στοιχεία για την εξασφάλιση της επιτυχίας της εισαγωγής των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ.

Χρειάζεται επίσης η συνεργασία και η κατανόηση των πολιτών για τα μικροπροβλήματα που τυχόν θα παρουσιαστούν. Πρέπει να κατανοήσουμε όλοι ότι η εισαγωγή των νέων τραπεζογραμματίων και κερμάτων ευρώ δεν είναι μόνο αναγκαία αλλά και προς το συμφέρον όλων μας. Η εισαγωγή του ευρώ, σε φυσική μορφή, αναπόφευκτα θα προκαλέσει σε όλους μας κάποια μικρή αναστάτωση, λόγω της φύσεως και του μεγέθους του εγχειρήματος, αλλά αναμφίβολα αξίζει τον κόπο.

Η υιοθέτηση του ευρώ, του νέου νομίσματός μας, αποτελεί την πιο απτή έκφραση όχι μόνο της υιοθέτησης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής από τη χώρα μας αλλά και της ισότιμης συμμετοχής της στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η οποία θα αποφέρει τόσα οφέλη σε όλους μας. Η διαδικασία εισαγωγής των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ απαιτεί τώρα την ενεργό συνεργασία καθενός από εμάς και όλων μας. Το ενιαίο νόμισμα σημαίνει ένα κοινό σύστημα αξιών και ένα μέσο απρόσκοπτων ανταλλαγών. Το γεγονός ότι, σε λίγους μήνες, οι πληρωμές σε μετρητά θα διενεργούνται με το ίδιο νόμισμα από τα 304 εκατομμύρια πολίτες της ζώνης του ευρώ και ότι όλες οι τιμές – από την Ιταλία έως τη Φινλανδία, από την Ιρλανδία έως την Ελλάδα – θα είναι εκφρασμένες στο ίδιο νόμισμα, υπερβαίνει τα στενά οικονομικά όρια. Αποτελεί ιστορικό γεγονός μεγάλης σημασίας, στο οποίο εμείς οι ΄Ελληνες ως πραγματικοί ευρωπαίοι θα είμαστε παρόντες.