EN

Άρθρα & Συνεντεύξεις

  • Κοινοποίηση:

Συνέντευξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ και στον δημοσιογράφο Άρη Πορτοσάλτε

22/12/2023 - Άρθρα & Συνεντεύξεις

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Καλημέρα σας κ. Διοικητά.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Καλημέρα κ. Πορτοσάλτε.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Χρόνια πολλά. Καλώς ήρθατε.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Επίσης.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Νομίζω ότι αρχίζουμε να το «θεσμοθετούμε», δηλαδή να κλείνουμε τη χρονιά παρέα και σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Κι εγώ ευχαριστώ.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η χρονιά κλείνει με αυτή τη βόμβα που έπεσε χθες, με την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Αυτό το πρόστιμο σε αυτό το ύψος για τα ελληνικά ειωθότα πώς το σχολιάζετε εσείς; Εμείς το ακούσαμε πολύ δυνατό.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Εγώ θα έλεγα ότι η χρονιά έκλεισε κυρίως με την επενδυτική βαθμίδα. Εγώ θέλω πάντα να ξεκινάω από τα αισιόδοξα και τα καλά που σηματοδοτεί μια επιστροφή στην κανονικότητα. Βέβαια κατά την άποψη της Τραπέζης Ελλάδος δεν είναι το τέλος της προσπάθειας, αλλά η απαρχή μιας νέας προσπάθειας, ούτως ώστε να επιστρέψουμε σε πιστοληπτική κατηγορία Α, δηλαδή έχουμε ακόμα δρόμο για να αυξήσουμε την ευημερία του ελληνικού λαού.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Πόσο ακόμα δρόμο έχουμε κ. Στουρνάρα

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Εξαρτάται από εμάς. Αυτή τη στιγμή δημοσιονομικά πηγαίνουμε καλά. Από πλευράς ανάπτυξης πηγαίνουμε καλά. Δηλαδή συγκλίνουμε, διότι η Ευρώπη αναπτύσσεται με 0,5% εμείς αναπτυσσόμαστε με 2,5%. Άρα λοιπόν και τα επόμενα χρόνια προβλέπουμε κάτι παρόμοιο. Άρα συγκλίνουμε. Το θέμα είναι να συγκλίνουμε χωρίς μακροοικονομικές ανισορροπίες και αυτό φαίνεται το επιτυγχάνουμε. Εκεί που πρέπει να εστιάσουμε ….

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και αυτό που λέμε …. Του πλούτου στην κοινωνία και θα το κουβεντιάσουμε και αυτό στη συνέχεια.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως. Αυτό που πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο, βεβαίως χρειάζεται …. Το δημοσιονομικό είναι το νούμερο ένα, γιατί από εκεί την πατήσαμε στο παρελθόν. Αυτό βελτιώσαμε, αυτό μας οδήγησε στην επενδυτική βαθμίδα. Χρειάζεται λίγο ακόμα μια μικρή προσπάθεια ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα, όπως προβλέπει άλλωστε ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους να φτάσει στο 2,1% με 2,2% τα επόμενα χρόνια και να μείνει εκεί. Αυτό θα τελειώσει δημοσιονομικά την προσπάθεια.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η επενδυτική βαθμίδα που λέγατε προηγουμένως για να το πιάσουμε, για να το εντάξετε και αυτό στην απάντησή σας, θα είναι εκεί που την αφήσαμε το 2009 προ της χρεοκοπίας, ή ήδη είχε πέσει και τότε;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Όχι. Τότε ήταν ψηλά. Ήμασταν στο Α+ για να καταλάβετε.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Ήμασταν υπέρλαμπρο αστέρι δηλαδή τότε;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ήμασταν πολύ ψηλά τότε. Αλλά προσέξτε όμως, τα φαινόμενα απατούν. Δεν το μετρούσανε σωστά τότε οι οίκοι αξιολόγησης, γι’ αυτό και επέτρεψαν στην Ελλάδα να έχει τόσο μεγάλη πιστοληπτική ικανότητα παρά τα τεράστια δίδυμα ελλείμματα. Γι’ αυτό μετά λοιπόν όπως λένε, όποιος καίγεται στο χυλό φυσάει και το γιαούρτι. Γι’ αυτό μετά μας πήρε τόσο χρόνο να αναβαθμιστούμε.

Ήθελα λοιπόν να πω ότι το βασικό είναι το δημοσιονομικό, η ανάπτυξη. Τώρα, χρειαζόμαστε να κάνουμε μεταρρυθμίσεις. Έχουμε βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε όρους τιμών, σε όρους μοναδιαίου κόστους εργασίας όπως λέμε, μισθοί και παραγωγικότητα μαζί, συνδυασμό. Εκεί που έχουμε μείνει πίσω ακόμα, είναι αυτό που λέμε διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα.

Δηλαδή καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη, γραφειοκρατία στο Δημόσιο, υποδομές όχι επιπέδου ευρωπαϊκής χώρας, φοροδιαφυγή. Αυτά είναι τα θέματα που πολύ σωστά η κυβέρνηση τα έχει βάλει προτεραιότητα τώρα να τα αντιμετωπίσει.

Όταν αντιμετωπίσουμε αυτές τις – ας το πω έτσι – διαρθρωτικές ανισορροπίες και έχουμε κάνει μια πρόοδο σημαντική, τότε θα φτάσουμε ξανά σε πιστοληπτική ικανότητα Α. Αρκετά υψηλότερη από ότι σήμερα.

Για να έρθω στο ερώτημά σας που θέσατε στην αρχή.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Αυτά είναι όλα τα θέματα που έχω ετοιμάσει για να συζητήσουμε κ. Στουρνάρα, αλλά ναι αν θέλετε να απαντήσετε τώρα. Έτσι κι αλλιώς θα το βρούμε μπροστά μας το θέμα της συμπεριφοράς των τραπεζών έναντι του κοινού.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Κατ’ αρχήν αυτό δείχνει δυο πράγματα. Δείχνει κατ’ αρχήν ότι οι θεσμοί λειτουργούν. Το ότι έβαλε ένα τέτοιο πρόστιμο η Επιτροπή Ανταγωνισμού και μετά από ενδελεχή έρευνα, σημαίνει ότι οι θεσμοί λειτουργούν. Είναι ένας θεσμός, ανεξάρτητος θεσμός, η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και χρειάστηκε και ένα χρονικό διάστημα να διανύσουμε.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Είναι μια έρευνα του ’18 – ’19 η οποία βγαίνει τώρα.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Να το θεμελιώσει κλπ.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Το λέω αυτό σε συνάρτηση, επειδή λέμε καμία φορά μα, πού είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Νάτη λοιπόν.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και θέλει χρόνο για να βγάλει ένα αποτέλεσμα.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως. Και είναι αρκετά ισχυρό εργαλείο να αντιμετωπίσει την ακρίβεια που είπατε πριν.

Βέβαια ένα μεγάλο κομμάτι είναι εξωγενές. Σήμερα η ακρίβεια στα τρόφιμα έχει βάση την κλιματική αλλαγή. Στην ενέργεια έχει βάση τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Άρα να ξέρουμε τι είναι εξωγενές και τι είναι ενδογενές. Το ενδογενές κομμάτι, το δικό μας δηλαδή, αυτό που πρέπει να βελτιώσουμε είναι τον ανταγωνισμό. Επειδή η ελληνική οικονομία είναι μικρή, εύκολα παραβιάζονται κανόνες ανταγωνισμού, άρα λοιπόν θα πρέπει να δώσουμε πολύ μεγάλη έμφαση, δηλαδή ένα από τα προβλήματα των διαρθρωτικών ανισορροπιών είναι η έλλειψη ανταγωνισμού σε αρκετούς κλάδους. Για παράδειγμα η Τράπεζα της Ελλάδος και η κυβέρνηση τώρα, θέλουμε να ενδυναμώσουμε τις μικρότερες τράπεζες, τις λιγότερες μη συστημικές τράπεζες για να προκαλέσουμε μεγαλύτερο ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα.

Δεν επιβάλλεται ο ανταγωνισμός μόνο με πρόστιμα. Βεβαίως πολύ καλά έκανε η Επιτροπή Ανταγωνισμού και το έκανε αυτό, αλλά όμως εάν θέλουμε να έχουμε καλύτερες υπηρεσίες, φθηνότερες υπηρεσίες, τότε χρειαζόμαστε περισσότερο ανταγωνισμό.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Μπορείτε να μας βοηθήσετε σας παρακαλώ και με τις γνώσεις σας, τώρα επικαλούμαι τον Γιάννη Στουρνάρα και ως καθηγητή, όχι μόνο ως Διοικητή της Τραπέζης Ελλάδος.

Ξέρετε εμείς έχουμε μάθει σε μια έκφραση σε αυτό τον τόπο η οποία είναι και η καθοριστική, αλλά έχω την αίσθηση ότι είναι ιδεοληπτική αυτή η έκφραση, μάλλον αυτό που θα σας πω, αυτή η λέξη και αυτός ο όρος κουβαλάει πολύ ιδεοληψία πάνω του.

Εμείς μιλούμε για να προσέχουμε τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Τι θα πει αθέμιτος ανταγωνισμός; Δηλαδή οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να ανταγωνίζονται μεταξύ τους επ’ ωφελεία του καταναλωτή, ώστε ο καταναλωτής να αγοράζει φθηνότερα ένα προϊόν;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Μάλλον είναι ατυχής φράση η λέξη «αθέμιτος» μπροστά. Τι σημαίνει αθέμιτος; Ανταγωνισμό θέλουμε. Ο ανταγωνισμός είναι πάντα καλός. Δεν υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός. Ίσως την εποχή εκείνη, γιατί είναι έκφραση που έρχεται από τα παλιά, από το παρελθόν, τότε ίσως ήταν διαφορετικές οι συνθήκες.

Σήμερα θέλουμε ανταγωνισμό. Όσο περισσότερο ανταγωνισμό μπορούμε να έχουμε είναι θετικό.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Ανοίξατε μια σειρά θεμάτων. Το βασικό είναι η επενδυτική βαθμίδα. Με πολύ χαρά είδαμε και το ότι στα κριτήρια που έβαλε το περιοδικό Economist, ανέδειξε για δεύτερη χρονιά, με βάση τα κριτήρια πάλι και όχι κάτι άλλο, την Ελλάδα ως πρώτη χώρα σε αυτό τον κατάλογο των χωρών, των κρατών που συγκρίνονται.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Πολύ σημαντικό αυτό. To Economist είναι ένα περιοδικό πάρα – πάρα πολύ υψηλού κύρους και είναι πολύ σημαντικό αυτό που είπε για την Ελλάδα και μάλιστα δυο συνεχή τεύχη.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Άρα αυτό τώρα και σε συνδυασμό με την ακρίβεια, γιατί έχετε κάποιες παρατηρήσεις στην ενδιάμεση έκθεσή σας κ. Στουρνάρα, αναφορικώς με το πώς πρέπει να δίνονται οι αυξήσεις ως προς την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, ένα σκέλος. Αλλά την ίδια ώρα όταν ανεβαίνουν τα καλά δεδομένα της πατρίδας δεν πρέπει και αυτός ο πλούτος με ένα τρόπο να διαχυθεί σε όλο το εύρος της κοινωνίας;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Σαφέστατα. Πρώτον, μέσω μισθολογικών αυξήσεων, όπου οι μισθολογικές αυξήσεις πρέπει να ακολουθούν, ο μέσος όρος να ακολουθεί τη μέση αύξηση της παραγωγικότητας. Γιατί εάν δεν γίνεται αυτό τότε διαφορετικά θα έχεις ανισορροπίες, θα έχουμε πάλι ανεργία, θα έχουμε πρόβλημα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Άρα λοιπόν οι μέσες αυξήσεις, οι μέσες πραγματικές αυξήσεις, δηλαδή εννοώ λαμβάνοντας υπόψη και τον πληθωρισμό, πρέπει να ακολουθούν κατά μέσο όρο τις αυξήσεις της παραγωγικότητας. Από εκεί και πέρα όμως πρέπει να γίνουν και πάρα πολλά άλλα πράγματα.

Γιατί αυτός είναι ο μέσος όρος. Από εκεί και πέρα η αγορά εργασίας πρέπει να παράγει, μάλλον η παιδεία μας, τα πανεπιστήμιά μας, πρέπει να παράγουν εργαζόμενους που να μπορούν να απορροφηθούν στην αγορά εργασίας.

Άρα λοιπόν έχει πολύ μεγάλη σημασία τα πανεπιστήμιά μας, η παιδεία μας γενικά να λαμβάνει υπόψη και την αγορά εργασίας. Σήμερα η αγορά εργασίας έχει ένα σοβαρό πρόβλημα γιατί λείπουν εκατοντάδες χιλιάδες εργατικά χέρια.

Ένα κομμάτι είναι εξειδικευμένης εργασίας, άρα εκεί κάτι δεν έχουμε κάνει σωστά στο να παντρέψουμε τις ανάγκες με αυτά που παράγουν τα πανεπιστήμια. Υπάρχουν όμως και αρκετές χιλιάδες ανειδίκευτων που χρειάζονται, διότι υπήρχαν πολλοί ικανοί μετανάστες, κυρίως Αλβανοί και Ρουμάνοι οι οποίοι τώρα έχουν φύγει από την Ελλάδα και πολλοί Έλληνες δεν θέλουν να ασχοληθούν με εργασίες που έκαναν οι μετανάστες αυτοί.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Τώρα έχουμε ακόμη μεγαλύτερο πεδίο μπροστά μας σαν εύρος. Συστήνετε στον ιδιωτικό τομέα να αυξήσει περισσότερο τους μισθούς; Μπορείτε να το συστήσετε κ. Στουρνάρα; Δηλαδή τα στοιχεία που έχετε στη διάθεσή σας το επιτρέπουν να το συστήσετε;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Αυτό που συστήνει η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ότι θα πρέπει σαφώς να δίδονται αυξήσεις οι οποίες ακολουθούν την παραγωγικότητα. Σαφώς. Και εάν θέλουν να προσελκύσουν ικανά στελέχη, θα πρέπει ακριβώς να κάνουν μια διαφοροποίηση των μισθών ανάλογα με τα προσόντα. Και χρειάζεται η Ελλάδα σήμερα ικανά στελέχη.

Κατ’ αρχήν φύγανε πολλοί Έλληνες στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της κρίσης. Τώρα είναι η ώρα να αρχίσουν να επιστρέφουν και στα πανεπιστήμια και θα έρθω μετά, φαντάζομαι θα με ρωτήσετε.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Εννοείται, εννοείται. Το αφήνω πιο μετά.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Αλλά και στον ιδιωτικό τομέα και στο δημόσιο τομέα ακόμα.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Τώρα απλώς θέλω να συνεχίσω κάτι που έχουμε πει ότι θα το κάνουμε και θα θέλαμε τη συμμετοχή σας, θα το οργανώσω φέτος, τη συμμετοχή σας στην οικονομική εκπαίδευση των Ελλήνων.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Με χαρά, με χαρά.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και εδώ με την ιδιότητα του καθηγητή πρωτίστως, να σας πω την αλήθεια.

Θα πει όμως ο συμπατριώτης και ο συμπολίτης και το λέει, βρε παιδί μου ποια παραγωγικότητα; Εγώ δουλεύω από το πρωί μέχρι το βράδυ. Δουλεύω και σε δυο δουλειές, υπάρχουν δυο όροι. Μπορείτε να μας βοηθήσετε να καταλάβουμε από τι ακόμη εξαρτώνται πέραν της προσφοράς του εργαζόμενου και της καλής του διάθεσης και της υπερπροσφοράς του πολλές φορές στην εργασία και ίσως και σε δυο εργασίες, όχι ίσως, πολλοί άνθρωποι κάνουν και δυο εργασίες.

Οι όροι παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα, από τι άλλο καθορίζονται αυτοί οι όροι έτσι ώστε να λέμε να πάει καλά η πατρίδα, αλλά δεν πηγαίνει παρότι εμείς δουλεύουμε παραπάνω;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Από τις επενδύσεις. Η Ελλάδα ακόμα λόγω της κρίσης δεν έχει φτάσει στο επίπεδο επενδύσεων που είναι επιθυμητό. Για παράδειγμα σήμερα επενδύουμε γύρω στο 13,5% με 14% του ΑΕΠ. Θα πρέπει να φτάσουμε περίπου στο 20% του ΑΕΠ.

Άρα λοιπόν οι επενδύσεις, δηλαδή όσο περισσότερο κεφάλαιο συνεργάζεται με την εργασία, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η παραγωγικότητα της εργασίας.

Επίσης οι μεταρρυθμίσεις βοηθάνε την παραγωγικότητα.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Οι διαρθρωτικές αλλαγές φαντάζομαι.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως. Οι διαρθρωτικές αλλαγές. Μία οικονομία που υπάρχει ασφάλεια δικαίου, που υπάρχει απονομή δικαιοσύνης σύντομη ….

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Δηλαδή; Με συγχωρείτε που σας διακόπτω, όταν δεν απονέμεται η δικαιοσύνη στην ώρα της, όταν ο άνθρωπος, ο ξένος επενδυτής που θέλει να έρθει να βάλει τα λεφτά του στην Ελλάδα κάνει, ή δεν μπορεί να κάνει γιατί πρέπει να μεσολαβήσουν διάφορα συστήματα, αυτό μειώνει το δείκτη παραγωγικότητας, ανταγωνιστικότητας.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως και πάρα πολύ.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και κάνει τον Έλληνα να λέει μα εγώ δουλεύω αλλά γιατί είμαι χαμηλά σε παραγωγικότητα; Αυτό θέλω να καταλάβουμε.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Αυτή τη στιγμή στην οικονομική θεωρία γνωρίζουμε το ρόλο των θεσμών, των θεσμών στη συνολική παραγωγικότητα. Δηλαδή στην παραγωγικότητα και του κεφαλαίου και της εργασίας. Οι θεσμοί, η ασφάλεια δικαίου, το κράτος δικαίου, η δικαιοσύνη, η καλή παιδεία παίζουν ένα σημαντικότατο ρόλο.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η διαφθορά του κράτους ας πούμε.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως. Το κράτος δικαίου. Παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην βελτίωση της παραγωγικότητας. Βλέπετε χώρες όπου υπάρχει εμπιστοσύνη, εμπιστοσύνη στους θεσμούς, κυρίως στις σκανδιναβικές, η παραγωγικότητα είναι υψηλή. Στο νότο που είναι λιγότερη η εμπιστοσύνη στους θεσμούς η παραγωγικότητα είναι χαμηλότερη.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό το πρώτο σκέλος της συζήτησης. Ο κ. Στουρνάρας θα είναι εδώ και το δεύτερο ημίωρο. Κάνουμε διάλειμμα σε αυτό το σημείο και αμέσως μετά τις ειδήσεις συνεχίζουμε.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Σε αυτά που πρέπει κάνει ένα κράτος, είναι να φροντίζει, η εκπαίδευσή του να συνδέεται με την αγορά εργασίας.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Μεταξύ άλλων, βεβαίως.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Μεταξύ άλλων, αυτό είναι μια παρότρυνση φαντάζομαι και προς το κρατικό δημόσιο δωρεάν Πανεπιστήμιο το οποίο εν μέρει μπορώ να πω ότι αλλάζει σιγά σιγά αντιλήψεις

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Σωστό.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Απλώς για μένα γίνεται με πιο αργό ρυθμό. Θα τα θέλαμε λίγο πιο γρήγορα αλλά τι να κάνουμε, έτσι είμαστε εμείς εδώ.

Τώρα όμως έρχεται κάτι το οποίο θα παλέψει η κυβέρνηση, ζητά συναίνεση, πολύ σωστά, προηγουμένως ο κ. Πιερρακάκης δεν είπε ακριβώς συναίνεση, είπε «ελάτε να το συζητήσουμε και να πορευθούμε από κοινού, όπως έκαναν και άλλα κράτη». Όπως κάνει η Κύπρος φερ’ ειπείν, οι Κύπριοι αδερφοί μας είχαν σε μεγάλο βαθμό συναίνεση και τότε με τα μνημόνια και αργότερα με τα ιδιωτικά τους Πανεπιστήμια.

Εσείς πώς βλέπετε τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια της κυβέρνησης και του Υπουργού Παιδείας;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Δύο είναι τα θέματα που ήθελα να θίξω εδώ. Το ένα είναι αυτό ακριβώς που με ρωτάτε τώρα και θα σας απαντήσω για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια. Το δεύτερο, που δεν έχει τιμολογηθεί ακόμα ούτε από τους οίκους ούτε από τους επενδυτές, είναι οι επιπτώσεις που θα υπάρχουν στην οικονομία από τη βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία.

Ας ξεκινήσω λοιπόν από το πρώτο, αυτό που ρωτάτε. Νομίζω αργήσαμε να φτιάξουμε μη κρατικά Πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Μας έχουν προλάβει άλλοι. Η Κύπρος αυτή τη στιγμή έχει όφελος 6% του ΑΕΠ από ιδιωτικά Πανεπιστήμια.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: 6% του ΑΕΠ;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως, 6% του ΑΕΠ.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Από το εισαγόμενο χρήμα.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως. Στην Ελλάδα έχουν γίνει εκτιμήσεις, έχω μιλήσει με τον Υπουργό Παιδείας, τον κ. Πιερρακάκη, μου είπε ότι υπάρχουν  εκτιμήσεις από οίκους ότι για 5 Πανεπιστήμια μόνο, το όφελος θα είναι 1% του ΑΕΠ το χρόνο. Είναι πάρα πολύ σημαντικό.

Θα είναι επίσης ευκαιρία επαναπατρισμού επιστημόνων, ευκαιρία  φοιτητές να μείνουν στην Ελλάδα, που τώρα φεύγουν στο εξωτερικό με επίπτωση στην τσέπη  των γονιών τους, και επίσης ευκαιρία να φέρουμε φοιτητές ξένους στην Ελλάδα. Τη λατρεύουν την Ελλάδα οι ξένοι.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Σ’ αυτό που λέτε, το 2000 κ. Στουρνάρα, κυρίες και κύριοι, είχαμε 2 εκατομμύρια φοιτητές μετακινούμενους. Διεθνείς φοιτητές. Το 2014, αυτά τα 2 εκατομμύρια του 2000, μετά από 14 χρόνια δηλαδή, είχαν γίνει 5 εκατομμύρια φοιτητές μετακινούμενοι. Και οι προβλέψεις για το ’25, είναι ότι θα φτάσουν στα 8 εκατομμύρια φοιτητές.

Ένα κομμάτι απ’ αυτά τα 8 εκατομμύρια δεν δικαιούται και η Ελλάδα με βάση το εκπαιδευτικό της σύστημα και με βάση την ιστορία της, τον πολιτισμό της, τα πολιτισμικά της χαρακτηριστικά κτλ.;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ως ποσοστό θα πάρει παραπάνω από οποιαδήποτε κλείδα που έχει βάση τον πληθυσμό ή το ΑΕΠ, διότι η Ελλάδα όπως ακριβώς είπατε, έχει μια πολιτιστική κληρονομιά. Θα τραβήξει πολλούς φοιτητές εδώ η δημιουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Να μην το φοβηθούμε

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Καθόλου θα έλεγα. Και έχουμε αργήσει.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η παρατήρησή σας είναι σημαντική. Το δεύτερο, είπατε ότι είναι οι σχέσεις, μια προσπάθεια εν πάση περιπτώσει, επικοινωνίας με την Τουρκία.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ναι. Και στο παρελθόν που υπήρχε βελτίωση των σχέσεων, χτες μιλούσα μ’ έναν εκπρόσωπο ενός μεγάλου κατασκευαστικού κλάδου και έλεγε ότι το 2000 που υπήρχε πάλι προσπάθεια βελτίωσης, πόσα έργα πήραν ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες στην Κωνσταντινούπολη για παράδειγμα. Αυτό είναι ένα μικρό παράδειγμα, αλλά μπορώ να πω πολλά.

Κατ' αρχάς, μόνο και μόνο που έχουν σταματήσει επιτέλους οι αερομαχίες στο Αιγαίο, ξέρετε, από καύσιμα και μόνο η εξοικονόμηση πόση είναι;

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: 25 εκατομμύρια διάβασα.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ακριβώς. Αυτά πρέπει να πάνε σε σχολεία, να πάνε στην υγεία. Ένα αποτέλεσμα, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Όπως ξέρετε, η ευημερία εξαρτάται από το εμπόριο σε πολύ μεγάλο βαθμό και το εμπόριο εξαρτάται από το πόσο κοντά είσαι με μια άλλη χώρα. Η Τουρκία είναι δίπλα μας, είναι μια μεγάλη χώρα με πολύ μεγάλο πληθυσμό, έχει ανάγκες, άρα εγώ θεωρώ ότι το αμοιβαίο όφελος και των δυο χωρών εάν πραγματικά προχωρήσουμε σε σημαντική βελτίωση και ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων και όχι μόνο στον τουρισμό αλλά και στη βιομηχανία και αλλού, θα είναι το όφελος τεράστιο και μη τιμολογημένο ακόμα, μη-υπολογισμένο.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Ξέρετε τι διάβαζα τις προάλλες κ. Στουρνάρα; Και το κράτησα για να εισαγάγω στο δικό μας ζήτημα: Η ομόλογός σας της Τουρκίας, η κυρία Διοικήτρια της Κεντρικής Τραπέζης της Τουρκία, πρόσφατη επιλογή του Προέδρου Ερντογάν μετά τις εκλογές μένει, όπως δήλωσε, ήρθε από τις ΗΠΑ,  δούλευε στο εξωτερικό η κυρία, ήρθε στην Κωνσταντινούπολη κι επειδή δε μπορεί να βρει σπίτι, ή είναι πολύ ακριβά τα σπίτια στην Κωνσταντινούπολη, επέλεξε σε πρώτη φάση να μείνει με τους γονείς της.

Η Πρόεδρος της Κεντρικής Τραπέζης της Τουρκίας τα δηλώνει αυτά, δεν είναι σε επίπεδο κουτσομπολιού, είναι ένα ρεπορτάζ, όπως διάβαζα από τις δηλώσεις της. Το θέμα του ενοικίου είναι και σ’ εμάς θέμα, το παρακολουθείτε;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Το παρακολουθούμε, βεβαίως.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Το θέμα κατοικία δηλαδή και ζευγάρια και δημογραφικό..

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Είναι θέμα, βεβαίως. 

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Έχετε προσανατολισμό ως Κεντρική Τράπεζα;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Είναι, ας το πω έτσι, παράπλευρη απώλεια, αν μου επιτρέπετε, της επιτυχίας που έχουμε στην ανάπτυξη, η οποία έχει συμπαρασύρει προς τα πάνω τις τιμές των κατοικιών, τη ζήτηση των κατοικιών και από ξένους, και δεν είναι μόνο στην Ελλάδα αυτό, και άλλες χώρες που έχουν το ίδιο φαινόμενο μ’ εμάς, η Πορτογαλία για παράδειγμα, κι εκεί υπάρχει πρόβλημα κατοικίας.

Άρα λοιπόν εκεί θα πρέπει πραγματικά στην κοινωνική πολιτική να δούμε τι θα κάνουμε με τους νέους στο θέμα κατοικία. Είναι ένα από τα ζητήματα. Και  αυτό που πάντοτε λέω, είναι ότι πρέπει να δούμε τι στοχευμένη κοινωνική πολιτική να κάνουμε. Διότι όταν η κοινωνική πολιτική είναι οριζόντια και παίρνουν όλοι τα ίδια, τότε χάνεις την ευκαιρία να είναι στοχευμένη και να δεις ακριβώς ποιο είναι το πρόβλημα. Αυτό που είπατε σήμερα είναι  πράγματι ένα θέμα.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Στις σημειώσεις που κράτησα για να σας υποδεχθώ, από το άρθρο του Νίκου Φιλιππίδη το χθεσινό  στην εφημερίδα «Τα Νέα»...

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ο Νίκος είναι εξαιρετικός.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Ναι. Ο οποίος αποδελτίωσε επί της ουσίας την Έκθεσή σας. Εκεί λοιπόν θέτει ένα θέμα που θέτετε εσείς ως Τράπεζα: Είναι η είσοδος, η πρόσβαση ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα. Θυμάμαι ότι ήταν το πρώτο ζήτημα που έθεσαν οι Τροϊκανοί όταν η Ελλάδα δήλωσε χρεοκοπία. Ήρθαν λοιπόν εδώ και είπαν, «επιτρέψτε στις ξένες επενδύσεις να έρθουν αλλά μάλλον αδιαμεσολάβητα που λέει και ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. αδιαμεσολάβητα. Δηλαδή να μην παρεμβαίνει ο συνέταιρος Πορτοσάλτε σε κάποιον που επιθυμεί να μπει.  Έχει βελτιωθεί η Ελλάδα σε αυτό;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Βεβαίως

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Ή πάντα πρέπει να υπάρχει κάποιος που ν’ ανοίξει, να κάνει τη δουλειά στην Ελλάδα προκειμένου, επειδή ακριβώς το κράτος είναι σε αυτή την κατάσταση, να υποδεχθεί τον αλλοδαπό επενδυτή;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Όχι, έχουμε σημαντικές ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα σήμερα, οι άμεσες ξένες επενδύσεις τα τελευταία χρόνια είναι της τάξης του 3% του ΑΕΠ, έχει υπερδιπλασιαστεί και περισσότερο ακόμα, μάλλον έχει τριπλασιαστεί σε σχέση με το παρελθόν. Άρα, ξένες άμεσες επενδύσεις έχουμε, βεβαίως έχουμε, θα θέλαμε να είναι περισσότερο στον παραγωγικό τομέα και λιγότερο στα ακίνητα και αυτό σιγά-σιγά γίνεται...

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Όχι μόνο στις υπηρεσίες δηλαδή, να παράγεται προϊόν, αυτό εννοείτε, να παράγεται προϊόν.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Και υπηρεσίες να παράγονται.  Να είναι δηλαδή ξένες άμεσες επενδύσεις. Και αυτό για να το επιτύχουμε περισσότερο, πάλι μεταρρυθμίσεις είναι. Για παράδειγμα, ασφάλεια δικαίου, γραφειοκρατία, χωροταξία, άδειες. Εκεί λοιπόν θα πρέπει να πέσει όλη η προσπάθεια.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Μια που είπατε για άδειες εδώ μπαίνει και η Περιφέρεια, δεν είναι μόνο το κεντρικό κράτος, είναι και η Περιφέρεια.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Όλος ο διοικητικός μηχανισμός,  κράτος, Περιφέρεια και Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Εκεί όμως ακούγονται άσχημα πράγματα, δηλαδή ο χρηματισμός, η διαφθορά, δυστυχώς είναι δεδομένη διαδικασία. Πώς να το πω, δεν μπορώ να το καταδείξω, αυτά δε θα έρθει κανείς να στα πει εδώ, αυτά συζητώνται σε τραπέζια.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Είναι ένας απ’ τους λόγους που  στην κατάταξη της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας, ακόμα είμαστε στη θέση 49 παγκόσμια.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Πού θα  έπρεπε να ήμαστε;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ως ευρωπαϊκή χώρα, έπρεπε να ήμαστε μέσα στην πρώτη 30άδα θα έλεγα, 25άδα, να το πω έτσι. Γιατί να είμαστε στη θέση 49; Δε δικαιολογείται. Είμαστε νομίζω η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που είμαστε τόσο χαμηλά, ενώ έχουμε κάνει θαύματα στην ανταγωνιστικότητα τιμών ή στην ανταγωνιστικότητα κόστους εργασίας, στη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα, που επαναλαμβάνω, για τον κόσμο, να καταλαβαίνει, έχει να κάνει με καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη, με το κράτος δικαίου, με την ασφάλεια δικαίου, με  τη γραφειοκρατία, με τις υποδομές τις δημόσιες. Αυτό είναι. 

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Θα επανέλθω στη διαφθορά. Όταν λέτε «ασφάλεια δικαίου» τι εννοείτε;                                                                             

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ο άλλος όταν υπογράφει ένα συμβόλαιο, να ξέρει ότι υπάρχει ένα Δικαστήριο το οποίο, σε περίπτωση διαφωνίας, θα βγάλει μια απόφαση γρήγορα και δεν θα κάνει πάρα πολύ καιρό.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Θυμάμαι την ακρο-αριστερο-ακρο-δεξιά προπαγάνδα, 10 χρόνια πριν, κάτι να λέει για τα δάνεια της Ελλάδας ότι γράφηκαν στην αγγλική γλώσσα. Θυμόμαστε εκείνη την ιστορία;  Θέλω να πω, είναι ένα πολύ ωραίο παράδειγμα αυτό, για να μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ένιωθαν ότι θα έχουν την εγγύηση στο Αγγλικό Δίκαιο να τρέξει, να έχουν ζητήματα με την Ελλάδα να πάρουν τα λεφτά τους.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Κοιτάξτε, η Ελλάδα πέρασε πολύ δύσκολα, αλλά τελικά απεδείχθη μια ιστορία μεγάλης επιτυχίας.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Αναμφίβολα. Πληρώσαμε πολλά. Παλέψαμε και δώσαμε πολλά.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Οι χειρισμοί της εποχής εκείνης, δηλαδή ακριβώς πολλών κυβερνήσεων θα έλεγα, για να είμαι δίκαιος, τελικά έφεραν αποτέλεσμα, παρά τις καθυστερήσεις. Και είναι ένας από  τους λόγους σήμερα που έχουμε ρυθμισμένο δημόσιο χρέος, που έχουμε πολύ καλά ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες. Οφείλεται ακριβώς στο ότι εμείς κάναμε αυτό που έπρεπε να κάνουμε και ως αντάλλαγμα πήραμε  μια πολύ μεγάλη αναχρηματοδότηση δημοσίου χρέους και των τραπεζών μας.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Θα επιστρέψω στη διαφθορά γιατί επαναλαμβάνω, αυτά δεν έρχεται κανείς να στα πει δημοσίως, εννοείται, απλώς περιγράφεται και από Έλληνες, όχι μόνο από ενδιαφερόμενους από το εξωτερικό, οι οποίοι πηγαίνουν σε γραφεία λέει και στα γραφεία υπάρχει ένα μόνιμο σκηνικό φακέλων που υπονοείται ότι για ν’ ανέβει ο φάκελος παραπάνω, χρειάζεται μια διαδικασία η οποία δεν γίνεται μόνο από την εργασία του υπαλλήλου. Υποβοηθάται η ανάδειξη  του φακέλου και η άνοδός του πιο ψηλά.                                                                                                                                                                                   

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Είμαστε όλοι υπεύθυνοι. Και οι πολίτες. Θα μπορούμε κι εμείς να καταγγείλουμε, να αρνηθούμε, αν ζητηθεί από κάπου, να το καταγγείλουμε αυτό.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και θα έρθει μετά μια Δικαιοσύνη που θα το εξυπηρετήσει μετά από 15 χρόνια αυτό. Η δουλειά δεν θα έχει όμως και αυτός που κάνει αυτή τη δουλειά θα έχει εκτεθεί πλήρως κ. Διοικητά.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ο στόχος σήμερα και της κυβέρνησης και του συγκεκριμένου καινούργιου Υπουργού Δικαιοσύνης, είναι ακριβώς πώς θα επιταχύνει την απονομή δικαιοσύνης. Πάρα πολύ βασικό, να ξέρετε. Και για την οικονομία πάρα πολύ βασικό, όχι μόνο για το κράτος δικαίου αλλά και για την οικονομία. Και για τις ξένες επενδύσεις.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Στις διαρθρωτικές αλλαγές, πρέπει ν’ αλλάξει αυτό που λέμε, το μοντέλο οικονομίας κ. Στουρνάρα;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Το μοντέλο οικονομίας έχει αλλάξει. Το μοντέλο οικονομίας μετά την κρίση έχει αλλάξει πάρα πολύ. Ενώ παλιά οι εξαγωγές μας, αγαθών και υπηρεσιών ήταν το 20% του ΑΕΠ και μας στηλιτεύανε έξω ότι η Πορτογαλία έχει 30% και 35%, σήμερα πλησιάζουμε το 50%. Άρα λοιπόν το μοντέλο μας έχει αλλάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οφείλει να αλλάξει κι άλλο και θ’ αλλάξει κι άλλο με τις μεταρρυθμίσεις.        

Ακόμα, παρά την αύξηση των εξαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, η παραγωγικότητά μας, η συνολική παραγωγικότητα είναι το 55% του μέσου όρου της παραγωγικότητας στην Ευρώπη. Βέβαια αυτό δείχνει ότι αν είσαι χαμηλά, μπορείς να πηδήξεις ψηλότερα. Αυτό δεν το λέω αρνητικά, το λέω θετικά για να δούμε πόση ευκαιρία ακόμα έχουμε να βελτιώσουμε το επίπεδο ζωής. Διότι ο πραγματικός μισθός που είπα πριν, όταν ακολουθεί την πραγματική παραγωγικότητα και αυξάνεται και όταν η παραγωγικότητα στην Ελλάδα είναι τόσο χαμηλή και μπορεί ν’ ανέβει, αυτό σημαίνει ότι θ’ αυξηθεί ο μέσος μισθός, άρα και η ευημερία του κόσμου.

...

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Θα ήθελα να μου δώσετε την ευκαιρία να διορθώσω κάτι που είπα στην αρχή. Σκέφτηκα αυτό που είπατε για τη διαφθορά. Είπαμε για αθέμιτο ανταγωνισμό. Αθέμιτος ανταγωνισμός, ένα παράδειγμα: Υπάρχουν επιχειρήσεις που ανταγωνίζονται. Πείτε ότι είναι τέσσερις. Οι τρεις πάνε σύμφωνα με τους κανόνες, η τέταρτη όμως παραβιάζει τους κανόνες, δίνει φακελάκια, δεν πληρώνει ΦΠΑ. Αυτός είναι αθέμιτος ανταγωνισμός. Ένα παράδειγμα λοιπόν.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Εγώ δεν το χρησιμοποίησα μ’ αυτή την έννοια βέβαια.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Το κατάλαβα αλλά νομίζω ότι είναι ένα παράδειγμα  που γίνεται πιο κατανοητό από τον κόσμο αυτό, τι σημαίνει αθέμιτος ανταγωνισμός. Το να πληρώνει με μαύρα ο ένας και με τιμολόγιο ο άλλος, αυτό είναι αθέμιτος ανταγωνισμός. Δεν πρέπει να δεχόμαστε μαύρα.                                                                                                                                    

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Μπαίνουμε σε μια άλλη συζήτηση βέβαια, πότε κάποια στιγμή θα πάμε και  εμείς να δικαιολογούμε κόστος, έξοδα, προκειμένου να έρθει μια ισορροπία σε αυτό το πράγμα.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ασχέτως αν δώσουμε κίνητρα ή όχι, πρέπει να βελτιώσουμε την εκπαίδευση στον κόσμο να δέχεται αποδείξεις, διότι αν δεν πάρεις απόδειξη και γλιτώσεις το ΦΠΑ θα το πληρώσεις με άλλο τρόπο και με χειρότερο τρόπο. Γιατί το κράτος τα λεφτά θα τα πάρει ούτως ή άλλως. Άρα καλύτερα να τα πάρει με απόδειξη.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η εκτίμησή σας για τον πληθωρισμό ποια είναι; Τι συζητάτε στη Φρανκφούρτη ως πρόβλεψη;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ο πληθωρισμός μειώνεται. Θυμίζω, ένα χρόνο πριν, είχε φτάσει κοντά στο 10%, τώρα έχει πέσει στο 2,4%. Θ’ ανέβει τώρα λίγο, γιατί όταν φύγουν οι επιδοτήσεις της ενέργειας, θ’ ανέβει λίγο όμως, αλλά θ’ αρχίσει να ξαναπέφτει από την αρχή του επόμενου χρόνου και ελπίζουμε ότι προς τα μέσα του χρόνου θα είναι για τα καλά κάτω από 3%....

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Που θ’ αγγίξει και το σκέλος των τροφίμων; Γιατί στα τρόφιμα δεν το βλέπουμε ακόμη και μας  βασανίζει.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Κατ' αρχάς άλλο ο πληθωρισμός και άλλο το επίπεδο τιμών. Το επίπεδο τιμών έχει ανέβει τώρα, ο πληθωρισμός μπορεί να πέσει αλλά το επίπεδο τιμών δεν θα πέσει εύκολα, ειδικά στα τρόφιμα, γιατί αυτό είναι ένα θέμα κλιματικής αλλαγής, είναι ξηρασίας, η τιμή στα πορτοκάλια έχει ανέβει δραματικά λόγω της ξηρασίας στη Λατινική Αμερική και αλλού, άρα λοιπόν η κλιματική αλλαγή είναι που επηρεάζει πάρα πολύ την τιμή των τροφίμων.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, διότι  και η Ρωσία και η Ουκρανία είναι σιτοβολώνες επίσης. Αλλά στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θέλουμε να ελπίζουμε ότι αν ο πληθωρισμός πέσει για τα καλά κάτω από το 3% προς το μέσο του επόμενου έτους, τότε ενδεχομένως θα είναι η ώρα που θ’ αρχίσουμε να μειώνουμε και τα επιτόκια. Ενδεχομένως.                                                                                                                                      

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Συνολικά το ’24 για την Ελλάδα, η πρόβλεψη ποια είναι;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Για τον πληθωρισμό το ’24 είναι περίπου 3% κατά μέσο όρο και 2,1% το ’25. Άρα πολύ χαμηλότερο από το 4 κόμμα κάτι που προβλέπουμε φέτος, το ’23 δηλαδή.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Οι προοπτικές της Ελλάδος συνολικά;

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Είναι θετικές τη στιγμή που η Ευρώπη υπολογίζει αύξηση του ΑΕΠ 0,8% για το ’24, εμείς υπολογίζουμε 2,5%. Άρα, σημαντική διαφορά υπέρ της Ελλάδος εδώ. Επίσης να τονίσω, γιατί χτες βγάλαμε τα στοιχεία, ο τουρισμός φέτος πήγε εξαιρετικά καλά, είναι χρονιά ρεκόρ. Μέχρι και το Νοέμβριο ή Οκτώβριο, δεν είμαι τόσο σίγουρος αν μιλάω για Οκτώβριο ή Νοέμβριο, έχουμε καλύψει και το ’19 που εθεωρήθη έτος ρεκόρ.

Το καλύψαμε, άρα αυτό σημαίνει ότι θα το ξεπεράσουμε, φαίνεται ότι θα ξεπεράσουμε τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ καθαρά έσοδα από τουρισμό, που είναι πολύ  σημαντικό ποσό. Κι έχουμε ακόμα δυνατότητες, δεν έχουμε διευρύνει ακόμα την εποχικότητα.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Άρα και σε επίπεδο μισθών κ. Στουρνάρα βλέπετε  περιθώρια βελτίωσης.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Μα όταν η παραγωγικότητα είναι στο 55% της Ευρώπης, εάν πάει στο 80%, τότε αντίστοιχα θ’ ακολουθήσουν και οι πραγματικοί μισθοί. Άρα λοιπόν επενδύσεις, διαρθρωτικές αλλαγές, για να μπορούμε να αυξήσουμε και τους πραγματικούς μισθούς.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Και πόσο μάλλον αν προστεθούν στην οικονομία μας και αυτά τα 70 δις του Ταμείου Ανάκαμψης.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Στην ουσία και αυτά είναι άμεσες ξένες επενδύσεις. Διότι τα περισσότερα είναι επιχορηγήσεις. Δεν είναι δάνεια.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Εξαρτάται από μας πώς θα μπορούμε αυτά να τα λειτουργήσουμε, να τα βάλουμε μέσα.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Ξέρετε, στην Ελλάδα θα έρθουν 66 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα 4 με 5 χρόνια. Αυτά, χρειάζεσαι μια Δημόσια Διοίκηση να μπορεί να τ’ αξιοποιήσει γρήγορα, να γίνονται γρήγορα εκταμιεύσεις.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Αυτό είναι μεγάλο πρόκριμα για το κράτος πάντως, να δούμε πώς θα μπορέσει αυτά τα χρήματα να τα πάρει και να τ’ αξιοποιήσει.

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Έτσι ακριβώς. Θέλω όμως να σας πω ότι οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις είναι πολύ θετικές για την Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Σας ευχαριστώ πολύ κ. Διοικητά,

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Κι εγώ ευχαριστώ. Να ευχηθώ χρόνια πολλά σε όλους και να πάνε όλα καλά με υγεία, το 2024.

Α. ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Ευχαριστώ πάρα πολύ για την παρουσία σας. 

Γ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: Εγώ σας ευχαριστώ πολύ.




​​ 
Αυτό το website χρησιμοποιεί cookies για την βελτιστοποίηση της εμπειρίας σας. Μάθετε περισσότερα
Αποδέχομαι