[1] Δηλ. στην περίπτωση των δανείων να αντανακλά μόνο τα νέα δάνεια που χορηγήθηκαν σε μία χρονική περίοδο μείον τις εξοφλήσεις/αποπληρωμές δανείων. Ειδικότερα η καθαρή ροή για μία χρονική περίοδο t υπολογίζεται με βάση τον τύπο Καθαρή Ροή t = Υπόλοιποt – Υπόλοιποt–1 + Πt, όπου Πt είναι το σύνολο των προσαρμογών (αναταξινομήσεις, διαγραφές, συν/κές διαφορές και λοιπές προσαρμογές που δεν σχετίζονται με συναλλαγές) που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη χρονική αυτή περίοδο. Παράδειγμα: Με βάση τα στοιχεία χρηματοδότησης, το υπόλοιπο στα τέλη Δεκεμβρίου 2020 ανερχόταν σε 141,4 δισεκ. ευρώ ενώ τον Αύγουστο του 2021 μειώθηκε στα 121,7 δισεκ. ευρώ (μείωση κατά 19,7 δισεκ. ευρώ). Για να υπολογίσουμε την καθαρή ροή πρέπει να «διορθώσουμε» το ποσό αυτό με τις διαγραφές, αναταξινομήσεις/μεταβιβάσεις και συναλλαγματικές διαφορές. Την περίοδο Ιαν.-Αυγ. 2021 κατεγράφησαν διαγραφές ύψους 6,5 δισεκ. ευρώ, αναταξινομήσεις/μεταβιβάσεις ύψους -12,3 δισεκ. ευρώ και επίδραση από συναλλαγματικές διαφορές ύψους 10 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, η καθαρή ροή χρηματοδότησης για την περίοδο αυτή ήταν -90 εκατ. ευρώ, δηλαδή [(121,7-141,4)+6,5-(-12,3)-0,01]. Σημειώνεται ότι οι διαγραφές προστίθενται ώστε η υποχώρηση του υφισταμένου υπολοίπου χρηματοδότησης λόγω διαγραφών να μην αποδοθεί σε έλλειμμα της πιστοδοτικής προσπάθειας, ενώ η αφαίρεση των αναταξινομήσεων/μεταβιβάσεων διασφαλίζει ότι δεν θα επηρεαστεί η καθαρή ροή από ενέργειες όπως π.χ. η προσθήκη νέων κατηγοριών δανείων ή η αφαίρεση δανείων λόγω τιτλοποιήσεων, πράξεις που δεν συνδέονται με την πιστοδοτική προσπάθεια.
[2] Αφορά τα δάνεια με καθορισμένη διάρκεια (term loans) που αποτελούν περίπου το 85% του υπολοίπου των τραπεζικών δανείων προς ΜΧΕ. Ως ακαθάριστη ροή χρηματοδότησης ορίζεται το ύψος των συνομολογήσεων (και όχι απαραίτητα εκταμιεύσεων) νέων συμβάσεων δανείων σε ευρώ κατά την περίοδο αναφοράς, όπως προκύπτει από τη μεθοδολογία συλλογής στοιχείων της στατιστικής των επιτοκίων (βλ. Π∆/ΤΕ 2496/28.5.2002 και ΠΔ/ΤΕ 2672/05.05.2014).
[3] Κατά τη διάρκεια του 2020 έμμεση χρηματοδότηση δόθηκε και μέσω της αναστολής πληρωμών χρεολυσίων (moratoria) ενώ στη διάρκεια του 2021 έχουμε είτε τα προγράμματα διευκόλυνσης των τραπεζών (π.χ. step-up) ή προγράμματα κρατικής επιδότησης των δόσεων δανείων από το Δημόσιο (Γέφυρα Ι για επιδότηση στεγαστικών δανείων και Γέφυρα ΙΙ για επιδότηση δανείων ΜΜΕ και ελεύθερων επαγγελματιών). Ενδεικτικά, για τα δύο προγράμματα Γέφυρα Ι και ΙΙ, μέχρι το τέλος Αυγούστου 2021 το ύψος της ενίσχυσης ανήλθε σε περίπου 352 εκατ. ευρώ συνολικά.
[5] Βλ. Financing SMEs and Entrepreneurs 2020: An OECD Scoreboard.
[6] Για παράδειγμα, στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2021 το ποσοστό ΜΕΔ για το χαρτοφυλάκιο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων ανήλθε σε 50,8%, των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε 41,1% και των μεγάλων επιχειρήσεων σε 14,2%. Στο πρόσφατο σχετικά παρελθόν ο δείκτης ΜΕΔ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ξεπερνούσε το 60%.
[7] Στοιχεία 2019 και 2020.
[8] Υπενθυμίζεται ότι η σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης από το Ευρωσύστημα οφείλεται κυρίως στο ότι η ΕΚΤ χορήγησε “παρέκκλιση” (waiver) από τα κριτήρια επιλεξιμότητας του Ευρωσυστήματος για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα (έως τον Ιούνιο του 2022), με αποτέλεσμα τη συμπερίληψή τους στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων λόγω της πανδημίας (Pandemic Emergency Purchase Programme – PEPP) και την αποδοχή τους ως εξασφαλίσεων για την παροχή ρευστότητας από το Ευρωσύστημα στις ελληνικές εμπορικές τράπεζες. Η χορήγηση «παρέκκλισης» που οδήγησε σε αύξηση του αποδεκτού ενεχύρου για σκοπούς Ευρωσυστήματος και οι ευνοϊκοί όροι χρηματοδότησης μέσω των πράξεων TLTRO-III (targeted longer-term refinancing operations) οδήγησαν σε σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από το Ευρωσύστημα, μέσω της οποίας οι ελληνικές τράπεζες υποκατέστησαν σε μεγάλο βαθμό τη διατραπεζική αγορά, ενώ βελτίωσαν περαιτέρω τη ρευστότητά τους.
[9] Ειδικότερα, βάσει του ΔΠΧΑ 9, τα πιστωτικά ανοίγματα ταξινομούνται, για σκοπούς υπολογισμού της αναμενόμενης πιστωτικής ζημίας, σε τρία στάδια (stages). Στο στάδιο 1 (stage 1) ταξινομούνται εξυπηρετούμενα ανοίγματα τα οποία δεν έχουν σημαντική αύξηση του πιστωτικού τους κινδύνου σε σύγκριση με την αρχική τους αναγνώριση. Στο στάδιο αυτό, οι αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού κινδύνου αναγνωρίζονται με βάση την πιθανότητα αθέτησης εντός των επόμενων 12 μηνών. Στο στάδιο 2 (stage 2) ταξινομούνται εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα για τα οποία έχει υπάρξει σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου σε σύγκριση με την αρχική αναγνώριση. Στο στάδιο 3 (stage 3) ταξινομούνται τα μη εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα. Επισημαίνεται ότι στα στάδια 2 και 3 οι αναμενόμενες ζημίες πιστωτικού κινδύνου αναγνωρίζονται για όλη τη διάρκεια ζωής των χρηματοοικονομικών μέσων.