Οι αγορές κρυπτοστοιχείων ρυθμίζονται από τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 2023/1114 (Regulation on markets in crypto-assets - MiCAR), ο οποίος τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή στις 30 Δεκεμβρίου 2024.
Ο Κανονισμός:
- Πρωτίστως ρυθμίζει θέματα προστασίας των δυνητικών κατόχων κρυπτοστοιχείων/επενδυτών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του, καθώς και θέματα διασφάλισης της ακεραιότητας της αγοράς.
- Στοχεύει στην αντιμετώπιση ενδεχόμενων κινδύνων που απορρέουν από τη χρήση κρυπτοστοιχείων που επιδιώκουν σταθεροποίηση της αξίας τους (stablecoins) προς:
- τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα,
- την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών,
- τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής και
- τη νομισματική κυριαρχία.
- Παράλληλα, επιτρέπει την αξιοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν από την ανάπτυξη των κρυπτοστοιχείων και την υποστήριξη της καινοτομίας στον τομέα αυτό.
Ο Κανονισμός καλύπτει τρεις βασικές κατηγορίες κρυπτοστοιχείων:
- Μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος (e-Money Tokens – EMTs): Κρυπτοστοιχεία που επιδιώκουν τη διατήρηση σταθερής αξίας με αναφορά στην αξία ενός επίσημου νομίσματος.
- Μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία (Asset Referenced Tokens – ARTs): Κρυπτοστοιχεία που δεν είναι μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος και που επιδιώκουν τη διατήρηση σταθερής αξίας με αναφορά σε άλλη αξία ή δικαίωμα ή συνδυασμό αυτών, συμπεριλαμβανομένου ενός ή περισσότερων επίσημων νομισμάτων.
- Λοιπά κρυπτοστοιχεία: Κρυπτοστοιχεία που δεν κατατάσσονται στις παραπάνω κατηγορίες.
Κρυπτοστοιχεία που κατατάσσονται ρυθμιστικά εντός άλλης νομοθεσίας, όπως για παράδειγμα χρηματοπιστωτικά μέσα (MiFID II), καταθέσεις (CRD/CRR) ή προϊόντα ιδιωτικής ασφάλισης (Solvency II), εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού και ρυθμίζονται από το εκάστοτε ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Ελληνική Νομοθεσία
Ο νόμος 5193/2025 Ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 56/Α/11-04-2025) περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα εθνικά μέτρα για την εφαρμογή του MiCAR στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, στο Μέρος Γ’ αυτού, ορίζονται η νομική μορφή των επιχειρήσεων που δύνανται να δραστηριοποιούνται στην αγορά κρυπτοστοιχείων, οι αρμόδιες αρχές και οι εξουσίες αυτών, καθώς και οι διοικητικές κυρώσεις και τα μέτρα που μπορούν να επιβάλλουν.
Αρμοδιότητες Τράπεζας της Ελλάδος
Βάσει του νόμου 5193/2025, η Τράπεζα της Ελλάδος, είναι αρμόδια για:
α) την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων που σκοπεύουν να:
- εκδώσουν μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία ή μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος και προτίθενται να τις θέσουν σε δημόσια προσφορά ή να τις εισάγουν προς διαπραγμάτευση
- λειτουργήσουν ως πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων.
β) την προληπτική εποπτεία ιδρυμάτων ηλεκτρονικού χρήματος που σκοπεύουν να:
- εκδώσουν μάρκες ηλεκτρονικού χρήματος και προτίθενται να τις θέσουν σε δημόσια προσφορά ή να τις εισάγουν προς διαπραγμάτευση,
- λειτουργήσουν ως πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, είτε στο πλαίσιο της παραγράφου 4 του άρθρου 60 του Κανονισμού εντός της υφιστάμενης άδειάς τους είτε ευρύτερα κατόπιν αδειοδότησης.
γ) την προληπτική εποπτεία και την αδειοδότηση των ιδρυμάτων πληρωμών που σκοπεύουν να:
- εκδώσουν μάρκες με αναφορά σε περιουσιακά στοιχεία και προτίθενται να τις θέσουν σε δημόσια προσφορά ή να τις εισάγουν προς διαπραγμάτευση,
- λάβουν άδεια παρόχου υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων.
Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 106, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις ή διοικητικά μέτρα για παραβάσεις του Κανονισμού και του απορρέοντος παράγωγου δικαίου, κατά λόγο αρμοδιότητας.