Η Τράπεζα της Ελλάδος επιβλέπει την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία των κεντρικών αποθετηρίων τίτλων και των κεντρικών αντισυμβαλλομένων στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος.
Τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων και οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι αποτελούν βασικές υποδομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων είναι υποδομές για την καταχώριση, τη φύλαξη και τη μεταβίβαση χρεογράφων μεταξύ των λογαριασμών των συμμετεχόντων (π.χ. πιστωτικά ιδρύματα, εταιρίες επενδύσεων, κ.ά.). Οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι παρεμβάλλονται μεταξύ των αντισυμβαλλομένων σε συναλλαγές που πραγματοποιούνται στις χρηματοπιστωτικές αγορές και αναλαμβάνουν τον ρόλο του αγοραστή έναντι του κάθε πωλητή καθώς και του πωλητή έναντι του κάθε αγοραστή. Η αποτελεσματική, ασφαλής και αδιάλειπτη λειτουργία των υποδομών αυτών συμβάλλει στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ομαλή άσκηση της νομισματικής πολιτικής.
Η επίβλεψη των παραπάνω υποδομών σε διεθνές επίπεδο διέπεται από τις “Αρχές για τις Υποδομές των Χρηματοπιστωτικών Αγορών” (Principles for Financial Market Infrastructures) της Επιτροπής Πληρωμών και Υποδομών Αγοράς (Committee on Payments and Market Infrastructures – CPMI) και του Διεθνούς Οργανισμού Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (International Organization of Securities Commissions – IOSCO) του Απριλίου 2012, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με:
- τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 909/2014 για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (Central Securities Depositories Regulation – CSDR) και τα σχετικά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα για τη βελτίωση του διακανονισμού τίτλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων,
- τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 648/2012 για τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών (European Market Infrastructure Regulation – EMIR) και τα σχετικά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα, και
- τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/23 σχετικά με το πλαίσιο για την ανάκαμψη και την εξυγίανση κεντρικών αντισυμβαλλομένων (Recovery and Resolution Regulation – RRR) και τα σχετικά ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα.
Στην Ελλάδα λειτουργούν δύο κεντρικά αποθετήρια τίτλων:
- το Σύστημα Διακανονισμού Τίτλων (“Σύστημα Παρακολούθησης Συναλλαγών επί Τίτλων με Λογιστική Μορφή”), διαχειριστής του οποίου είναι η Τράπεζα της Ελλάδος, το οποίο συμμετέχει από το 2015 στην κοινή, πανευρωπαϊκή πλατφόρμα διακανονισμού ΤΑRGET2-Securities (Τ2S) του Ευρωσυστήματος και
- τo Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων Α.Ε. (ΕΛ.Κ.Α.Τ.) της εταιρίας “Ελληνικά Χρηματιστήρια-Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε.” που παρέχει υπηρεσίες διακανονισμού για τις συναλλαγές επί κινητών αξιών και άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων.
H Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί την επίβλεψη των παραπάνω συστημάτων ως σχετική αρχή σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 909/2014, καθώς είναι η κεντρική τράπεζα στην οποία διακανονίζεται το χρηματικό σκέλος των συναλλαγών και μέλος του Ευρωσυστήματος με αρμοδιότητα να εκδίδει το ευρώ.
Επίσης, στην Ελλάδα λειτουργεί ένας κεντρικός αντισυμβαλλόμενος, η “Εταιρία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Χρηματιστηρίου Αθηνών Α.Ε.” (ΕΤ.ΕΚ.) που παρέχει υπηρεσίες εκκαθάρισης και λειτουργεί ως κεντρικός αντισυμβαλλόμενος για την εκκαθάριση των συναλλαγών του Χρηματιστηρίου Αθηνών (αγορές αξιών και παραγώγων, και μηχανισμό δανεισμού τίτλων) και των συναλλαγών σε παράγωγα του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Η Τράπεζα της Ελλάδος ως μέλος του Ευρωσυστήματος (με αρμοδιότητα να εκδίδει το ευρώ) συμμετέχει στο σώμα που ιδρύθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 για την αδειοδότηση και επίβλεψη του παραπάνω κεντρικού αντισυμβαλλομένου, καθώς και την έγκριση τυχόν επέκτασης των δραστηριοτήτων και υπηρεσιών του.