Τίτλος: Εκ Θεμελίων
Συγγραφέας: Κλεοπάτρα Παπαευαγγέλου-Γκενάκου
Εκδότης: Τράπεζα της Ελλάδος (Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης)
Έτος έκδοσης: 2020
Αριθμός σελίδων: 391
Διάσταση: 29 x 24 εκ.
Είδος βιβλίου: Λεύκωμα
ISBN: 978-618-5536-03-9
Κεντρική διάθεση:
α. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) στην Αθήνα (Αμερικής 13, τηλ.: 210 3614143) και τη Θεσσαλονίκη (Τσιμισκή 11, τηλ.: 2310 288036)
β. Εταιρία «Ι. Νικολόπουλος & Σία ΕΕ – Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου» (Ζαλόγγου 9, 106 78 Αθήνα, τηλ.: 210 3800520).
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ένας πολυσέλιδος και εικονογραφημένος πολυτελής τόμος που αποτελείται από δύο μέρη: Στο πρώτο, με τίτλο «Αρχαιότητες εκ θεμελίων», περιγράφονται λεπτομερώς τα 43 αρχαία αντικείμενα που βρέθηκαν το 1932 κατά τις εργασίες θεμελίωσης του κτηρίου στην οδό Πανεπιστημίου, όπου εντοπίστηκαν τάφοι του βορειοανατολικού νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας. Τα τυχαία αυτά ευρήματα – κυρίως αγγεία, ειδώλια, λύχνοι και αγνύθες – δεν αποτελούν προϊόν αρχαιολογικής ανασκαφής και σήμερα ανήκουν στις Συλλογές της Τράπεζας. Η συγγραφέας ξεκινά την αφήγησή της με τα ταφικά έθιμα, καθώς και τις πρακτικές για τη φροντίδα και την ταφή των νεκρών, και συνεχίζει με τον σχολιασμό των αντικειμένων, που χρονολογούνται από τα μέσα του 9ου αι. π.Χ. μέχρι τους πρώιμους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος-2ος αι. μ.Χ.). Από τη συλλογή ξεχωρίζουν λήκυθοι περίτεχνα κοσμημένες και ένας κρατήρας με σκηνές από τον ιερό γάμο του Διονύσου.
Το δεύτερο μέρος του τόμου, με τίτλο «Ο χώρος μέσα στον χρόνο», αφορά το χωροταξικό περιβάλλον του κτηρίου, που περικλείεται από τις οδούς Πανεπιστημίου, Εδουάρδου Λω, Σταδίου και Ομήρου. Η τεκμηρίωση βασίζεται στα ανασκαφικά δεδομένα, σε παλαιούς χάρτες και φωτογραφίες, εικονογραφήσεις και δημοσιεύματα. Η συγγραφέας επεκτείνει τις έρευνές της πέραν του οικοδομικού τετραγώνου της Τράπεζας, στις χαμηλές δυτικές υπώρειες του Λυκαβηττού και βορειοανατολικά της αρχαίας πόλης της Αθήνας, και ανασυνθέτει την εξέλιξη της αρχαίας βορειοανατολικής νεκρόπολης, αλλά και την ιστορία των κτηρίων και των τοποσήμων της ευρύτερης περιοχής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο πέρασμα των αιώνων. Παρασύρει με αυτόν τον τρόπο τον αναγνώστη σε ένα νοητό ταξίδι στο χρόνο και σε μια εικονική περιήγηση στο κέντρο της Αθήνας από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού.