Οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής που λαμβάνει το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αφορούν τα
βασικά επιτόκια πολιτικής και το
λειτουργικό πλαίσιο εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ.
Με τις αποφάσεις αυτές το Διοικητικό Συμβούλιο σηματοδοτεί την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και αποσκοπεί στον επηρεασμό των επιτοκίων και τη διαχείριση της ρευστότητας στη διατραπεζική αγορά.
Για παράδειγμα, μειώσεις των επιτοκίων και χαλάρωση των όρων του λειτουργικού πλαισίου καθιστούν τη νομισματική πολιτική της ζώνης του ευρώ περισσότερο διευκολυντική. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις και οι πολίτες μπορούν να δανείζονται φθηνότερα από τις τράπεζες, γεγονός που ευνοεί την κατανάλωση, τις επενδύσεις και το μακροοικονομικό περιβάλλον.
Οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις σε θέματα νομισματικής πολιτικής πραγματοποιούνται κάθε έξι εβδομάδες. Στις συνεδριάσεις αυτές ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος συμμετέχει ως ισότιμο και ανεξάρτητο μέλος.
Τα βασικά επιτόκια πολιτικής του Ευρωσυστήματος
Οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής αφορούν αρχικά τα
βασικά επιτόκια πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ ορίζει τρία βασικά επιτόκια:
Επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης
Είναι το επιτόκιο που καταβάλλουν οι εμπορικές τράπεζες όταν αντλούν κεφάλαια από το Ευρωσύστημα για χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας. Σε αντάλλαγμα, οι τράπεζες πρέπει να παρέχουν επαρκές ενέχυρο, π.χ. κρατικά ομόλογα, προκειμένου να εγγυηθούν ότι τα χρηματικά κεφάλαια θα επιστραφούν.
Επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων
Είναι το επιτόκιο που λαμβάνουν οι εμπορικές τράπεζες για τις καταθέσεις διάρκειας μίας ημέρας που τηρούν στην κεντρική τράπεζα.
Επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης
Είναι το επιτόκιο που καταβάλλουν οι τράπεζες όταν αντλούν κεφάλαια από το Ευρωσύστημα για χρονικό διάστημα μίας ημέρας. Στην περίπτωση αυτή επίσης οι τράπεζες πρέπει να παρέχουν εξασφαλίσεις, προκειμένου να εγγυηθούν ότι τα κεφάλαια θα επιστραφούν.
Το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων και το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης ορίζουν το εύρος ενός διαδρόμου μέσα στο οποίο κινείται το επιτόκιο μίας ημέρας στην αγορά χρήματος, με το οποίο οι τράπεζες δανείζουν κεφάλαια χωρίς παροχή εξασφάλισης στη διατραπεζική αγορά του ευρώ διάρκειας μίας ημέρας. Το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων οριοθετεί προς τα κάτω το διάδρομο αυτόν, ενώ το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης τον οριοθετεί προς τα πάνω.
Το λειτουργικό πλαίσιο εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής
Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ λαμβάνει επίσης αποφάσεις που αφορούν το λειτουργικό πλαίσιο εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, δηλαδή
τα μέσα, τους γενικούς κανόνες και τις διαδικασίες για τη διενέργεια των πράξεων νομισματικής πολιτικής. Το τακτικό (συμβατικό) λειτουργικό πλαίσιο νομισματικής πολιτικής αποτελείται από ένα σύνολο εργαλείων μέσω των οποίων το Ευρωσύστημα:
- διεξάγει πράξεις ανοικτής αγοράς για την παροχή ρευστότητας προς τους αντισυμβαλλομένους,
- προσφέρει πάγιες διευκολύνσεις για παροχή ή απορρόφηση ρευστότητας διάρκειας μίας ημέρας
- απαιτεί από τα πιστωτικά ιδρύματα να τηρούν ελάχιστα αποθεματικά σε λογαριασμούς στις εθνικές κεντρικές τράπεζες.
Όταν κρίνεται απαραίτητο, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ προσαρμόζει τα μέσα, τους όρους, τα κριτήρια και τις διαδικασίες που διέπουν το λειτουργικό πλαίσιο εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής προκειμένου να επηρεάσει τις συνθήκες χρηματοδότησης και τα αποθέματα ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα.
Η δέσμη των επιτοκίων της ΕΚΤ εξακολουθεί να αποτελεί το πρωταρχικό μέσο άσκησης νομισματικής πολιτικής. Τα άλλα μη συμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής όπως η παροχή ενδείξεων σχετικά με τη μελλοντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, οι αγορές στοιχείων ενεργητικού και οι πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, που την τελευταία δεκαετία βοήθησαν στη μείωση των περιορισμών που δημιουργεί το κατώτατο επίπεδο των ονομαστικών επιτοκίων, θα εξακολουθήσουν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εργαλειοθήκης της ΕΚΤ και θα εφαρμόζονται κατά περίπτωση.