Διευρυμένο πρόγραμμα αγοράς τίτλων

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι μιας ιδιαίτερα παρατεταμένης περιόδου χαμηλού πληθωρισμού, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ ενεργοποίησε το διευρυμένο πρόγραμμα αγοράς τίτλων.

Το εν λόγω πρόγραμμα περιλαμβάνει:

• Το πρόγραμμα αγοράς τίτλων προερχόμενων από τιτλοποίηση περιουσιακών στοιχείων (Asset-Backed Securities Purchase Programme - ABSPP). Οι αγορές στο πλαίσιο του ABSPP ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2014.
• Το τρίτο πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολογιών (Covered Bond Purchase Programme - CBPP3). Οι αγορές στο πλαίσιο του CBPP3 ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2014.
• Το πρόγραμμα αγοράς τίτλων του δημόσιου τομέα, δηλαδή ομολόγων εκδοθέντων από κεντρικές κυβερνήσεις, ειδικούς φορείς-εκδότες χρεογράφων και ευρωπαϊκούς υπερεθνικούς οργανισμούς της ζώνης του ευρώ (Public Sector Purchase Programme - PSPP). Οι αγορές στο πλαίσιο του PSPP ξεκίνησαν το Μάρτιο του 2015.
• Το πρόγραμμα αγοράς εταιρικών χρεογράφων (Corporate Sector Purchase Programme - CSPP). Οι αγορές στο πλαίσιο του CSPP ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2016.

Η απόφαση για το  διευρυμένο πρόγραμμα αγοράς τίτλων ελήφθη από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ σε ένα περιβάλλον στο οποίο οι περισσότεροι δείκτες πραγματικού και αναμενόμενου πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ είχαν κινηθεί προς τα ιστορικώς κατώτατα επίπεδά τους. Οι αγορές περιουσιακών στοιχείων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα παρέχουν χρηματοδότηση στην οικονομία σε μια περίοδο κατά την οποία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν διαμορφωθεί στο κατώτερο όριό τους. Οδηγούν δε σε περαιτέρω χαλάρωση των νομισματικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών, μειώνοντας το κόστος πρόσβασης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στην τραπεζική χρηματοδότηση. Το γεγονός αυτό τείνει να στηρίζει τις επενδύσεις και την κατανάλωση και, εντέλει, συμβάλλει στην επάνοδο του ρυθμού πληθωρισμού σε επίπεδο πλησίον του 2%.

Η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετείχε στο τρίτο πρόγραμμα αγοράς καλυμμένων ομολογιών (CBPP3). Επίσης συμμετείχε στο PSPP με την αγορά ομολόγων αναπτυξιακών τραπεζών της ζώνης του ευρώ και υπερεθνικών οργανισμών (supranational securities).

Στο διάστημα μεταξύ 2015 και 2018 οι μηνιαίες καθαρές αγορές τίτλων στο πλαίσιο του Διευρυμένου Προγράμματος Αγοράς Τίτλων διαμορφώθηκαν ως εξής:

Πίνακας: Μηνιαίες καθαρές αγορές τίτλων του Ευρωσυστήματος στο πλαίσιο του διευρυμένου προγράμματος αγοράς τίτλων

Από τον Ιανουάριο του 2019, και για όσο χρόνο θεωρήσει απαραίτητο το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής, το Ευρωσύστημα ακολουθεί πολιτική επανεπένδυσης των ποσών που εισπράττονται από τα χρεόγραφα που λήγουν και είχαν αγοραστεί στο πλαίσιο του προγράμματος.

Τον Νοέμβριο του 2019 ξεκίνησε εκ νέου η διενέργεια καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως. Το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι οι εν λόγω αγορές θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής της ΕΚΤ και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Τον Μάρτιο του 2020, με την εμφάνιση του κορωνοϊού, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε πρόσθετες αγορές ύψους €120 δισεκ. μέχρι τέλος του 2020, στο πλαίσιο του διευρυμένου προγράμματος αγοράς τίτλων με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας σε περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας.