Το TARGET είναι το κυρίαρχο σύστημα μεγάλων πληρωμών στην Ευρώπη και ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως, διακανονίζοντας σχεδόν το 90% της συνολικής αξίας των μεγάλων πληρωμών σε ευρώ.
Στο σύστημα διακανονίζονται διμερώς οι εντολές πληρωμής που διαβιβάζουν τα πιστωτικά ιδρύματα (ΠΙ) μέλη του, καθώς επίσης και εντολές που προέρχονται από τα επικουρικά συστήματα (ΕΣ) ως αποτέλεσμα της εκκαθάρισης και του συμψηφισμού πληρωμών. Στην πρώτη περίπτωση, ο εντολέας της πληρωμής είναι είτε πελάτης του ΠΙ (πελατειακή εντολή) είτε το ίδιο το ΠΙ (διατραπεζική εντολή), ενώ στη δεύτερη το ΕΣ αποστέλλει αρχείο συμψηφισμού το οποίο διακανονίζεται στο TARGET βάσει ενός μοντέλου διακανονισμού. Επιπρόσθετα, διακανονίζονται πληρωμές εθνικών κεντρικών τραπεζών (ΕθνΚΤ) που συνδέονται με θεμελιώδεις λειτουργίες στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος, π.χ. πληρωμές που αφορούντην εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής. Το TARGET αποτελεί μια Ενιαία Κοινή Πλατφόρμα (ΕΚΠ) πληρωμών την οποία διαχειρίζεται το Ευρωσύστημα σε αποκεντρωμένη βάση, δηλαδή κάθε ΕθνΚΤ έχει την ευθύνη διαχείρισης της δικής της συνιστώσας του TARGET. Έτσι, το ΤΑRGET-GR είναι η ελληνική συνιστώσα του TARGET, την οποία διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος και στην οποία συμμετέχουν η Τράπεζα της Ελλάδος, τα ΠΙ και τα ΕΣ που δραστηριοποιούνται στη χώρα.
Πράξεις ανοικτής αγοράς
Οι πράξεις ανοικτής αγοράς διενεργούνται με πρωτοβουλία της ΕΚΤ, η οποία αποφασίζει το μέσο, τους όρους και τις προϋποθέσεις της διενέργειάς τους. Το σύνηθες μέσο είναι οι πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης, οι οποίες διενεργούνται μία φορά την εβδομάδα και έχουν διάρκεια συνήθως μίας εβδομάδας. Οι πράξεις αυτές παρέχουν ρευστότητα στα ΠΙ μέσω αντιστρεπτών συναλλαγών και εκτελούνται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Το χρηματικό σκέλος τους διακανονίζεται ταυτόχρονα με τη δέσμευση του ενεχύρου το οποίο διαθέτει το ΠΙ για το σκοπό αυτό. Με τη λήξη της περιόδου δανεισμού επιστρέφεται το κεφάλαιο και ο αναλογών τόκος στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία ταυτόχρονα αποδεσμεύει το ενέχυρο.
Πάγιες διευκολύνσεις
Στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, η Τράπεζα της Ελλάδος παρέχει στα εγχώρια ΠΙ διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων και οριακής χρηματοδότησης. Στην αποδοχή καταθέσεων το ΠΙ τοποθετεί μέρος της ρευστότητάς του στην Τράπεζα της Ελλάδος, επί του οποίου λογίζεται τόκος μίας ημέρας. Σε ό,τι αφορά την οριακή χρηματοδότηση, τα ΠΙ οφείλουν να διαθέτουν αποδεκτό ενέχυρο προκειμένου να λάβουν δάνειο μίας ημέρας από την Τράπεζα της Ελλάδος, σε περίπτωση όπου διαφαίνεται ότι το υπόλοιπο του RTGS λογαριασμού τους πρόκειται να είναι αρνητικό κατά το κλείσιμο του συστήματος (marginal lending on request). Σε περίπτωση όπου δεν προβλεφθεί η παραπάνω απαίτηση, παρέχεται αυτόματα έντοκη οριακή χρηματοδότηση (automatic marginal lending) σε αντικατάσταση της ενδοημερήσιας πίστωσης.
Διατραπεζικές πληρωμές
Τα μέλη του TARGET-GR έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στις αγορές του Ευρωσυστήματος και κυρίως στην ευρωπαϊκή αγορά χρήματος. Οι πληρωμές μεταξύ ΠΙ στο πλαίσιο αυτό, αλλά και γενικότερα οι πληρωμές μεταξύ ΠΙ που διενεργούνται για ίδιο λογαριασμό (δηλαδή όχι για λογαριασμό πελάτη τους) ονομάζονται διατραπεζικές. Οι διατραπεζικές πληρωμές μεταξύ ΠΙ της ίδιας νομικής οντότητας αποτελούν μεταφορές ρευστότητας.
Διακανονισμοί επικουρικών συστημάτων
Συστήματα πληρωμών λιανικής
Τα συστήματα πληρωμών λιανικής διακανονίζουν τις τελικές τους θέσεις στο σύστημα TARGET-GR
Σε ημερήσια βάση πραγματοποιούνται στο TARGET-GR κύκλοι διακανονισμού της ΔΙΑΣ, οι οποίοι περιλαμβάνουν εγχώριες και διασυνοριακές πληρωμές. Για τις διασυνοριακές πληρωμές η ΔΙΑΣ συνεργάζεται με την EQUENS (Κέντρο Εκκαθάρισης και Διακανονισμού, με έδρα την Ολλανδία), ενώ παρέχει τεχνική διευκόλυνση σε ΠΙ που είναι μέλη του EBA STEP2 (Πανευρωπαϊκό Κέντρο Εκκαθάρισης και Διακανονισμού).
Το
ΓΣΑ προβαίνει στην εκκαθάριση των τραπεζικών και ιδιωτικών επιταγών, σε ευρώ ή ξένα νομίσματα, οι οποίες εμφανίζονται προς πληρωμή σε τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα. Ο διακανονισμός των αποτελεσμάτων της εκκαθάρισης των επιταγών σε ευρώ του ΓΣΑ πραγματοποιείται την ίδια ημέρα στο σύστημα πληρωμών TARGET-GR.
Συστήματα διακανονισμού χρεογράφων
Μέσω του συστήματος εκδίδονται, καταχωρούνται και παρακολουθούνται άυλοι τίτλοι του Ελληνικού Δημοσίου καθώς και λοιπών φορέων. Επίσης, διενεργείται η εκκαθάριση και ο διακανονισμός τίτλων οι οποίοι είναι καταχωρημένοι σε λογαριασμούς φορέων. Η Τράπεζα της Ελλάδος, ως Διαχειριστής του Συστήματος, από τις 22 Ιουνίου 2015 συμμετέχει στο
TARGET2-Securities (T2S), την ενιαία πλατφόρμα διακανονισμού τίτλων του Ευρωσυστήματος, ενώ ο διακανονισμός του χρηματικού σκέλους των συναλλαγών διενεργείται σε χρήμα κεντρικής τράπεζας μέσω των ειδικών λογαριασμών μετρητών (ΕΛΜ) στο TARGET.
Η ΕΧΑΕ διαχειρίζεται το αποθετήριο και το σύστημα διακανονισμού χρεογράφων για το σύνολο των συναλλαγών του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Το Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων (ΕΛΚΑΤ) είναι μέλος του συστήματος πληρωμών TARGET-GR ως επικουρικό σύστημα. Παρέχει διακανονισμό τίτλων το χρηματικό σκέλος των οποίων διακανονίζεται στο TARGET-GR.
Πληρωμές Λιανικής στο TARGET-GR
Πελατειακές πληρωμές
Εκτός του διακανονισμού των συστημάτων πληρωμών λιανικής, στο TARGET-GR διακανονίζονται και πελατειακές πληρωμές, δηλαδή πληρωμές λιανικής οι οποίες είναι κατά τεκμήριο μικρής αξίας και εκτελούνται από τα ΠΙ για λογαριασμό της πελατείας τους.
Η επιλογή του TARGET-GR για την πραγματοποίηση μιας πελατειακής πληρωμής αντί ενός συστήματος πληρωμών λιανικής σχετίζεται κυρίως με τον επιθυμητό χρόνο διακανονισμού της αφού στο TARGET-GR παρέχεται τελικός διακανονισμός των πληρωμών σε συνεχή χρόνο, στις ώρες λειτουργίας του.
Διασυνοριακές πελατειακές πληρωμές
Περιλαμβάνονται οι πελατειακές πληρωμές μεταξύ ΠΙ τα οποία είναι άμεσα μέλη στο TARGET και ανήκουν σε διαφορετικές συνιστώσες του. Οι πληρωμές αυτές δημιουργούν αντίστοιχες απαιτήσεις και υποχρεώσεις μεταξύ των υποκείμενων εθνικών κεντρικών τραπεζών. Επιπρόσθετα, το TARGET χρησιμοποιείται ως δίαυλος για πληρωμές από και προς ΠΙ με έδρα εκτός της ΕΕ μέσω ανταποκριτών τους στο TARGET. Τα σημαντικότερα ΠΙ - ανταποκριτές εντοπίζονται στις συνιστώσες TARGET της Γερμανίας, Ισπανίας, Γαλλίας, Ολλανδίας και Βελγίου (στοιχεία ΕΚΤ). Έχει υπολογιστεί ότι με τον τρόπο αυτό, περισσότερα από 55.000 ΠΙ παγκοσμίως έχουν τη δυνατότητα να είναι εντολείς ή αποδέκτες πληρωμών, καθιστώντας έτσι το TARGET έναν παγκόσμιο κόμβο για τη διενέργεια πληρωμών σε ευρώ. Μια λεπτομερής ανάλυση των πληρωμών στο TARGET με βάση το ΠΙ - εντολέα και ΠΙ - αποδέκτη κάθε πληρωμής δίνει τη δυνατότητα χαρτογράφησης των πληρωμών σε ευρώ σε παγκόσμια κλίμακα.
Άμεσες πληρωμές
Το Ευρωσύστημα έχει αναπτύξει μια νέα υπηρεσία για τη πραγματοποίηση άμεσων πληρωμών, το TARGET Instant Payment Settlement (TIPS), από το Νοέμβριο του 2018. Η υπηρεσία αυτή είναι διαθέσιμη 24/7/365, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, και συνυπάρχει με αντίστοιχες υπηρεσίες της αγοράς (Instant Payments Solutions).
Διαχείριση ρευστότητας
Το νέας γενιάς σύστημα TARGET παρέχει στους χρήστες του τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα των τελευταίας τεχνολογίας λειτουργιών του, με το πλέον χαρακτηριστικό πλεονέκτημα να αποτελεί η Κεντρική Διαχείριση Ρευστότητας (Central Liquidity Management – CLM), η οποία επιτρέπει στα μέλη του συστήματος μια σαφή κατανομή της ρευστότητάς τους για τους σκοπούς διακανονισμού των συναλλαγών τους στις διάφορες υπηρεσίες του TARGET (Τ2, Τ2S, TIPS) που συμμετέχουν.