Τα υπόλοιπα TARGET προκύπτουν από τις διασυνοριακές ροές πληρωμών που εκτελούνται μέσω των Υπηρεσιών TARGET και είναι απαιτήσεις και υποχρεώσεις των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών (ΕθνΚΤ) της ζώνης του ευρώ έναντι της ΕΚΤ.
Στις υπηρεσίες TARGET (TARGET Services) συμμετέχουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), οι Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες (ΕθνΚΤς) των κρατών-μελών της ευρωζώνης, και οι ΕθνΚΤς της Βουλγαρίας, Δανίας, Πολωνίας και Ρουμανίας. Στο πλαίσιο ενός αποκεντρωμένου σχεδιασμού, κάθε ΕθνΚΤ διαχειρίζεται τη δική της συνιστώσα του συστήματος TARGET. Το ΤΑRGET-GR αποτελεί την ελληνική συνιστώσα του TARGET. Στο ΤΑRGET-GR συμμετέχουν τα Πιστωτικά Ιδρύματα (ΠΙ) που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, η ΔΙΑΣ Α.Ε., το Γραφείο Συμψηφισμού Αθηνών (ΓΣΑ), το Ελληνικό Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων (ΕΛΚΑΤ), η Εταιρία Εκκαθάρισης Συναλλαγών του Ελληνικού Χρηματιστηρίου (ΕΤΕΚ), η Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Χρηματιστηρίου Ενέργειας (EnExClear) και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Οι πληρωμές που διακανονίζονται μέσω των υπηρεσιών TARGET καλύπτουν όλο το φάσμα των συναλλαγών σε ευρώ.
Μέσω των υπηρεσιών ΤΑRGET διακανονίζονται:
- oι πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος
- οι συμψηφισμοί άλλων συστημάτων μεγάλων πληρωμών και πληρωμών λιανικής
- οι διατραπεζικές συναλλαγές μεταξύ ΕθνΚΤ ή/και ΠΙ που συμμετέχουν στο TARGET
- οι εμπορικές συναλλαγές
- το χρηματικό σκέλος των συναλλαγών επί τίτλων (T2S)
- οι άμεσες μεταφορές πίστωσης (TIPS)
Κάθε μέλος στο σύστημα TARGET τηρεί έναν λογαριασμό Κεντρικής Διαχείρισης Ρευστότητας (Central Liquidity Management (CLM)) σε μία ΕθνΚΤ. Μια πληρωμή μέσω TARGET χαρακτηρίζεται «εγχώρια» όταν πραγματοποιείται μεταξύ δύο μελών τα οποία τηρούν λογαριασμό στην ίδια ΕθνΚΤ και «διασυνοριακή» όταν τα μέλη τηρούν λογαριασμό σε διαφορετικές ΕθνΚΤ.
Όταν ένα μέλος πραγματοποιεί μια διασυνοριακή πληρωμή μέσω των υπηρεσιών TARGET, χρεώνεται ο λογαριασμός που τηρεί στην ΕθνΚΤ της χώρας του και πιστώνεται ο λογαριασμός του αντισυμβαλλόμενου μέλους που τηρείται σε άλλη ΕθνΚΤ. Η πληρωμή αυτή δημιουργεί μια ισόποση υποχρέωση της ΕθνΚΤ του πληρωτή προς την ΕθνΚΤ του δικαιούχου. Επομένως, οι διασυνοριακές πληρωμές μέσω των υπηρεσιών TARGET δημιουργούν αντίστοιχες απαιτήσεις και υποχρεώσεις στις εμπλεκόμενες ΕθνΚΤ εντός του Ευρωσυστήματος.
Στο τέλος κάθε εργάσιμης ημέρας του συστήματος TARGET (19:00-19:15), οι θέσεις αυτές συγκεντρώνονται και εκκαθαρίζονται (συμψηφίζονται) με βάση τη λεγόμενη υποκατάσταση συμβαλλομένου (netting by novation). Οι διμερείς απαιτήσεις και υποχρεώσεις μεταξύ των ΕθνΚΤ γίνονται απαιτήσεις και υποχρεώσεις μόνο έναντι της ΕΚΤ. Συνεπώς, η EKT υποκαθιστά όλες τις αντισυμβαλλόμενες ΕθνΚΤς και κάθε μια από αυτές αποκτά μία καθαρή θέση έναντι της ΕΚΤ.
Για το σκοπό αυτό, έχουν δημιουργηθεί ειδικοί λογαριασμοί - οι λογαριασμοί ΕθνΚΤ (CB ECB accounts) - για κάθε ΕθνΚΤ και για την ΕΚΤ, οι οποίοι καταγράφουν τις σωρευτικές απαιτήσεις/υποχρεώσεις που έχουν έναντι του Ευρωσυστήματος. Ως εκ τούτου, όλες οι ΕθνΚΤς εμφανίζουν καθημερινά μία τελική σωρευτική θέση, απαίτηση ή υποχρέωση, έναντι του Ευρωσυστήματος. Για την Τράπεζα της Ελλάδος ο αντίστοιχος ειδικός λογαριασμός είναι ο BoG ECB account.
Σημειώνεται ότι, σε επίπεδο Ευρωσυστήματος, το άθροισμα των υπολοίπων των λογαριασμών CB ECB accounts των ΕθνΚΤ είναι εξ’ ορισμού μηδέν.
Παράδειγμα μεταβολής του υπολοίπου του ειδικού λογαριασμού BoG ECB account στο TARGET
Στο παράδειγμα που ακολουθεί, πραγματοποιούνται οι παρακάτω πληρωμές μέσω μιας οποιαδήποτε υπηρεσίας του TARGET μεταξύ του ΠIΑ της Χώρας1, και των ΠIΒ, ΠIΓ της Χώρας2:
- το ΠΙΓ πραγματοποιεί μια πληρωμή € 50 προς το ΠΙΑ.
Χρεώνεται ο λογαριασμός του ΠΙΓ στην ΕθνΚΤ2 και πιστώνεται ο λογαριασμός του ΠΙΑ στην ΕθνΚΤ1
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1
Στο τέλος της ημέρας, οι πληρωμές συγκεντρώνονται και συμψηφίζονται σε επίπεδο Ευρωσυστήματος:
- Η ΕθνΚΤ1 εμφανίζει μια απαίτηση ΕθνΚΤ1 CB account € 20 έναντι της ΕΚΤ, ως συνέπεια της τελικής καθαρής εισροής κεφαλαίων στον λογαριασμό του ΠΙΑ
- Η ΕθνΚΤ2 εμφανίζει μια υποχρέωση ΕθνΚΤ2 CB account € 20 έναντι της ΕΚΤ, ως συνέπεια της τελικής καθαρής εκροής κεφαλαίων από τους λογαριασμούς των ΠΙΒ και ΠΙΓ
Στα Διαγράμματα που ακολουθούν απεικονίζονται η διαχρονική εξέλιξη του υπολοίπου (ποσά σε δισεκατομμύρια ευρώ) του λογαριασμού BoG ECB account στο TARGET, οι μέγιστες ετήσιες τιμές του, καθώς και η πρόσφατη μεταβολή του σε ετήσια και μηνιαία βάση.
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2
_February25.png)
Σημειώσεις:
Στο θετικό άξονα απεικονίζεται το υπόλοιπο του λογαριασμού του BoG ECB account στο TARGET σε απόλυτα μεγέθη και αντιπροσωπεύει υποχρέωση προς το Ευρωσύστημα. Όπως φανερώνει το Διάγραμμα, οι δανειακές εκταμιεύσεις του 2ου και 3ου προγράμματος την περίοδο που η Ελλάδα δεν είχε πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων και χρήματος κατά τα διαστήματα 2012-2014 και 2015-2018 αντανακλώνται εν μέρει στη μείωση του υπολοίπου του λογαριασμού.
Ωστόσο, η οποιαδήποτε οικονομική ερμηνεία της εξέλιξης του υπολοίπου του λογαριασμού χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Για παράδειγμα, στις υπηρεσίες TARGET παρέχεται ελευθερία επιλογών στον τρόπο σύνδεσης μεγάλων τραπεζικών ομίλων που δραστηριοποιούνται σε πολλές χώρες του Ευρωσυστήματος, όπως και στη διαχείριση της ρευστότητάς τους από ένα μόνο λογαριασμό. Συνεπώς, τα υπόλοιπα των ειδικών λογαριασμών παρέχουν μόνο ενδεικτική πληροφόρηση και σε κάθε περίπτωση δεν παρέχουν την πλήρη εικόνα των καθαρών χρηματοοικονομικών ροών μεταξύ των χωρών-μελών του.